Ο Ζαν Ροστάν (1894-1977) ήταν Γάλλος βιολόγος, φιλόσοφος και συγγραφέας, γνωστός για τη συμβολή του στον τομέα της επιστήμης και για τους προβληματισμούς του σχετικά με τις ηθικές και κοινωνικές επιπτώσεις των επιστημονικών επιτευγμάτων.
Ο Ροστάν υπήρξε εξέχουσα προσωπικότητα της επιστημονικής κοινότητας, σεβαστός για την ικανότητά του να επικοινωνεί σύνθετες επιστημονικές ιδέες στο ευρύ κοινό.
Η φράση “Η επιστήμη μας έκανε θεούς πριν αξιωθούμε να είμαστε άνθρωποι” αντανακλά τον προβληματισμό του Ροστάν σχετικά με τον βαθύ αντίκτυπο της επιστημονικής προόδου στην ανθρωπότητα. Ουσιαστικά, ο Ροστάν υποδηλώνει ότι τα επιστημονικά επιτεύγματα έχουν αναγάγει τους ανθρώπους σε θεϊκό καθεστώς όσον αφορά την τεχνολογική ικανότητα και τον έλεγχο του φυσικού κόσμου. Ωστόσο, υποστηρίζει ότι αυτή η ανύψωση έχει συμβεί πρόωρα, πριν οι άνθρωποι αποκτήσουν την ηθική ωριμότητα και τη σοφία που απαιτούνται για να ασκούν με υπευθυνότητα μια τέτοια εξουσία (Πόσο επίκαιρη διαπίστωση στην εποχή που ζούμε, στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης.
Το απόσπασμα του Ζαν Ροστάν υπογραμμίζει τη διττή φύση της επιστημονικής προόδου. Από τη μία πλευρά, η επιστήμη έχει χαρίσει στην ανθρωπότητα πρωτοφανείς γνώσεις, δυνατότητες και τεχνολογικά θαύματα, επιτρέποντας στους ανθρώπους να χειρίζονται και να αξιοποιούν τις δυνάμεις της φύσης με τρόπους που κάποτε ήταν αδιανόητοι. Αυτό έχει οδηγήσει σε σημαντικές βελτιώσεις στην ιατρική, τη γεωργία, την επικοινωνία και σε αμέτρητους άλλους τομείς, βελτιώνοντας την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής και διευρύνοντας τα όρια των ανθρώπινων επιτευγμάτων.
Από την άλλη πλευρά, ο Ροστάν προειδοποιεί για τους κινδύνους της ύβρεως και του ηθικού εφησυχασμού που συνοδεύουν την επιστημονική πρόοδο. Υποστηρίζει ότι ο ταχύς ρυθμός της τεχνολογικής προόδου έχει ξεπεράσει την ηθική και δεοντολογική ανάπτυξη της ανθρωπότητας, με αποτέλεσμα να υπάρχει μια επισφαλής ανισορροπία μεταξύ των τεχνολογικών μας δυνατοτήτων και της ικανότητάς μας για υπεύθυνη διαχείριση του πλανήτη και των κατοίκων του.
Μια προειδοποιητική υπενθύμιση προς όλους μας!
24 αποφθέγματα του Ζαν Ροστάν
- Είμαι αισιόδοξος για το μέλλον της απαισιοδοξίας.
- Ο γάμος απλοποιεί τη ζωή και περιπλέκει την ημέρα.
- Η ανθεκτικότητα μιας άποψης δεν αποδεικνύει τίποτα υπέρ της. Υπάρχουν ακόμα αστρολόγοι…
- Η απαισιοδοξία μου φτάνει μέχρι το σημείο να είμαι καχύποπτος για την ειλικρίνεια των απαισιόδοξων.
- Όταν σκοτώνεις έναν άνθρωπο είσαι δολοφόνος, όταν σκοτώνεις εκατομμύρια είσαι κατακτητής, όταν τους σκοτώνεις όλους είσαι θεός.
- Η ανθρωπότητα είναι ασθένεια της γης. Στους πλανήτες που είναι υγιείς δεν υπάρχουν άνθρωποι.
- Η επιστήμη μας έκανε θεούς πριν να γίνουμε άξιοι να είμαστε άνθρωποι.
- Πραγματικά μεγάλος συγγραφέας είναι εκείνος που προξενεί έκπληξη γράφοντας κάτι που εμείς το ξέραμε πάντα.
- Εάν πρόκειται να υποχωρήσεις, καν’ το αμέσως και θα σε χαρακτηρίσουν μεγαλόψυχο. Αλλά αν υποχωρήσεις ύστερα από σκέψη, θα υποθέσουν ότι είσαι αδύναμος.
- Όσο υπάρχουν δικτατορίες, δεν μου πάει η καρδιά να επικρίνω τη δημοκρατία.
- Δεν είμαι αρκετά ανόητος ώστε να είμαι σίγουρος για τις πεποιθήσεις μου.
- Αυτός που σκοτώνει από εγωισμό, σκοτώνει λίγο. Από φιλοδοξία, πολύ. Από ιδεολογία, τερατωδώς.
- Τα μόνα πράγματα που μπορεί κανείς να θαυμάζει για πολύ, είναι τα πράγματα που θαυμάζει χωρίς να ξέρει γιατί.
- Κανείς δεν γερνάει όσο αναζητεί κάτι.
- Άφησε όλες τις πόρτες ανοιχτές, αλλά υπερασπίσου με σφοδρότητα την είσοδο.
- Δεν πιστεύω στο μυστήριο. Αυτό θα ήταν πολύ απλοϊκό.
- Ένα παντρεμένο ζευγάρι είναι πολύ ταιριαστό, όταν και οι δύο σύζυγοι έχουν συνήθως διάθεση για καυγά την ίδια στιγμή.
- Το μόνο πράγμα που δεν μπορεί να ωραιοποιηθεί χωρίς να εξαφανιστεί είναι η αλήθεια.
- Η υποχρέωση να υπομένουμε μας δίνει το δικαίωμα να ξέρουμε.
- Η επιστήμη καλύτερα να μην απελευθερώσει υπερβολικά το μυαλό των ανθρώπων, πριν μπορέσει να δαμάσει τα ένστικτά τους.
- Βγαίνοντας από κάποια στόματα, ακόμα και η ίδια η αλήθεια μυρίζει άσχημα.
- Για να εξαφανιστεί ο πόλεμος, οι άντρες θα πρέπει να γίνουν είτε δειλοί είτε σοφοί.
- Η επιστήμη βρίσκει πιο εύκολα θεραπείες παρά απαντήσεις.
- Θεός, αυτή η χωματερή των ονείρων μας.
