ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ
«ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗΣ, MADE IN EUROPE.
ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΙΑ»
Σκίτσα που γέννησε η προσφυγική κρίση, η ξενοφοβική Ευρώπη, οι κοινωνίες των κλειστών συνόρων και των συρματοπλεγμάτων, παρουσιάζονται στην έκθεση του περιοδικού δρόμου «σχεδία» με τίτλο «Μιχάλης Κουντούρης, Made in Europe. Μιλώντας για το προσφυγικό χωρίς λόγια». Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν το Σάββατο 4 Μαρτίου 2017, στο MOB Café, όπου φιλοξενείται η έκθεση, στο πλαίσιο του 19ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Η έκθεση αποτελεί διοργάνωση της «σχεδίας» και του MOB Café, με την υποστήριξη του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Στα εγκαίνια μίλησαν ο δημοσιογράφος Απόστολος Λυκεσάς, ο διευθυντής σύνταξης του περιοδικού δρόμου «σχεδία» Χρήστος Αλεφάντης, και ο ίδιος ο Μιχάλης Κουντούρης.
Πρώτος πήρε το λόγο ο Απόστολος Λυκεσάς, παρατηρώντας χαρακτηριστικά ότι ο Μιχάλης Κουντούρης είναι «ένας άνθρωπος που έχει κάνει πράξη τη ρήση ότι η ελευθερία του λόγου και της έκφρασης συνίσταται στο να αφήνεις να ρέει μελάνι αντί για αίμα». Και πρόσθεσε: «Η δουλειά του κοσμεί σελίδες εφημερίδων, αλλά κυρίως αρμολογεί το δημοσιογραφικό χάος των λέξεων. Ο ίδιος λειτουργεί ως κωδωνοκρούστης για την Ευρώπη. Γι’ αυτό που νομίζει η Ευρώπη ότι είναι, γι’ αυτό που νομίζουμε εμείς ότι είναι και γι’ αυτό που μπορεί η Ευρώπη να γίνει, δυστυχώς εκτρέφοντας για άλλη μια φορά το ναζιστικό εφιάλτη, τον εκφυλιστικό ρατσισμό, την παγερή αδιαφορία για την ανθρώπινη υπόσταση πίσω από τον μηδενιστικό εθνικισμό». Ο κ. Λυκεσάς τόνισε επίσης: «Η γελοιότητα της δήθεν σοβαρότητας παίρνει διαστάσεις αληθινής τραγωδίας στα σκίτσα του Μιχάλη, μια τραγωδία που ήδη συντελείται ή και αποκρύπτεται. Αυτό που βλέπουμε είναι συρματοπλέγματα made in Europe πάνω στα απομεινάρια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, πάνω στα οποία στήνονται τώρα συρματοπλέγματα από τη Γευγελή μέχρι το Βερολίνο. Έχουμε ακόμα συρματόπλεγμα ως κορδέλα για φιογκάκι για τη Μάγκνα Κάρτα, ως τσαντόρ και μπούργκα, ως ετικέτα στο χαλί της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σκοινί ρημαγμένου χαρταετού. Συρματοπλέγματα ως μυαλό, καρδιά και λέξεις του μαυροφορεμένου φασίστα, συρματοπλέγματα που ρίχνονται με μορφή σωσίβιου στους θαλασσοπνιγμένους. Ο Κουντούρης δε μασάει τα λόγια του, χωρίς να γράφει τίποτα. Ο κόσμος μας, χωρίς λούσα, είναι σωροί σωσιβίων, μπόγοι φτωχών ανθρώπων που δεν πήραν τους δρόμους από πλήξη ή ενδιαφέρον για την περιπέτεια, αλλά είναι σκέτοι μια περιπέτεια επιβίωσης».
Στη συνέχεια, πήρε το λόγο ο Χρήστος Αλεφάντης εκ μέρους της «σχεδίας», σημειώνοντας ότι το νέο τεύχος του περιοδικού έχει εξώφυλλο ένα σκίτσο του Μιχάλη Κουντούρη, το οποίο εμπνεύστηκε από τον ερχομό της άνοιξης, αλλά και το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Ο κ. Αλεφαντής μίλησε για τις συζητήσεις για το έργο του καλλιτέχνη με αφορμή παλιότερες δουλειές του στο περιοδικό «Γαλέρα», τονίζοντας επίσης ότι τα έργα του είναι φτιαγμένα για να παίρνουν βραβεία στο εξωτερικό. «Θα ήθελα να αναφερθώ στο πώς έχω ζήσει τον Μιχάλη. Γνωριστήκαμε πριν από 12 χρόνια από τη ‘Γαλέρα’ και η συνεργασία μας συνεχίζεται με τη ‘σχεδία’, αφού είναι από τους πιο τακτικούς συνεργάτες του περιοδικού και σε κάθε τεύχος φιλοξενείται κι ένα σκίτσο του» υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι «σε όλα αυτά τα χρόνια ο Μιχάλης Κουντούρης προσφέρει αδιάκοπα και χωρίς αμοιβή». Ο κ. Αλεφαντής επισήμανε: «Κάθε μήνα, όταν λαμβάνουμε το σκίτσο του Μιχάλη για το νέο τεύχος, διαδραματίζεται περίπου το ίδιο σκηνικό: ένα ομαδικό επιφώνημα θαυμασμού και έπειτα μια παύση. Τη σιωπή σπάει το ερώτημα ‘φανταστικό, αλλά τι θέλει να πει;’ και ακολουθεί μια συζήτηση προσπαθώντας να τον ερμηνεύσουμε. Αυτό επαναλαμβάνεται και κάθε φορά που ξεφυλλίζουμε το νέο τεύχος και με τους πωλητές της Σχεδίας. Κάθε φορά εκείνοι ρωτάνε τι σημαίνει το έργο κι έτσι ανοίγει μια συζήτηση απ’ όπου προκύπτουν πολλά συμπεράσματα – αυτή είναι μια πτυχή της προσφοράς του καλλιτέχνη στον δημιουργικό αγώνα της Σχεδίας».
Τέλος, πήρε το λόγο ο ίδιος ο Μιχάλης Κουντούρης, που αναφέρθηκε στα έντυπα που φιλοξένησαν πρώτα τα σκίτσα του, την «Εφημερίδα των Συντακτών» και τη «Σχεδία», δύο έντυπα που είναι δημιουργήματα της κρίσης. Ο ίδιος μίλησε και για το ταξίδι της έκθεσης, η οποία φιλοξενήθηκε στο Ντίσελντορφ, όπου και θα επιστρέψει στα τέλη Μαρτίου, ενώ πριν τη Θεσσαλονίκη είχε παρουσιαστεί και στο Ηράκλειο. Ο καλλιτέχνης μίλησε για την ξεχωριστή εμπειρία της ξενάγησης στην έκθεση, παιδιών που έφτασαν ως ασυνόδευτοι πρόσφυγες. Έντονη ήταν η εμπειρία της επαφής με τα παιδιά και στην έκθεση που έλαβε χώρα στο Ηράκλειο, μια εμπειρία που σε κάνει να νιώθεις «περήφανος και χρήσιμος», αφού όπως είπε ο ίδιος «δεν έχει καμία σχέση ένα βραβείο σε διαγωνισμό, όσο μεγάλο και να είναι, με το σχόλιο ενός παιδιού για το σκίτσο με τα συρματοπλέγματα. Κάθε γελοιογραφία στήνεται και διαβάζεται όπως ένα κείμενο. Αν δώσεις στα παιδιά τον κώδικα, καταλαβαίνουν ακριβώς τι θέλει να πει». Ο Μιχάλης Κουντούρης θυμήθηκε και το ξεκίνημα της συνεργασίας του με τη Σχεδία, καθώς και την εμπειρία της ενημέρωσης των πωλητών για το περιεχόμενο του τεύχους, με έναν ηλικιωμένο πωλητή να του λέει: «Δεν καταλαβαίνω τα σκίτσα σας, αλλά ευχαριστώ που είστε μαζί μας». Ο κ. Κουντούρης κατέληξε λέγοντας ότι αισθάνεται ωραία που το ταξίδι αυτής της έκθεσης γίνεται με τη Σχεδία, γιατί όπως είπε «σε κάθε τοίχο που κρεμιούνται τα έργα, φεύγουμε με περισσότερους φίλους».
Πληροφορίες:
Χώρος: MOB Café (Ίωνος Δραγούμη & Παπαδοπούλου 2, Θεσσαλονίκη)
Διάρκεια: 4 -19 Μαρτίου 2017
Ωράριο λειτουργίας: 10:00 – 02:00 (Κυριακή 11:00-02:00)
Επιμέλεια: Περιοδικό δρόμου «σχεδία»
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΗΣ ΜΕΡΑΣ
Τα ντοκιμαντέρ τους προβάλλονται σήμερα στο 19ο ΦΝΘ. Λίγο πριν τις προβολές, Έλληνες και ξένοι σκηνοθέτες, τα πρόσωπα της μέρας, μας μιλούν για τις ταινίες τους:
«78/52» Αλεξάντρ Ο. Φιλίπ
«Δε θυμάμαι την πρώτη φορά που είδα το Ψυχώ. Κατά έναν περίεργο τρόπο, νιώθω σαν να είχα πάντα μια οικειότητα με αυτή την ταινία. Αυτό για να πω την αλήθεια με λυπεί λιγάκι, και ζηλεύω όσους θυμούνται με ακρίβεια το πώς έζησαν το σοκ της σκηνής του ντους για πρώτη φορά. Οι γονείς μου, μου επέτρεπαν να βλέπω οτιδήποτε από πολύ νεαρή ηλικία, συμπεριλαμβανομένου και των ταινιών τρόμου, οπότε το Ψυχώ δεν ήταν εκτός ορίων. Εάν μου είχαν απαγορεύσει να το δω, φαντάζομαι θα θυμόμουν ξεκάθαρα την πρώτη φορά που είδα την εμβληματική σκηνή του ντους».
«A Greek Winter» Ίνγκεμπορχ Γιάνσεν
«Ανυπομονώ για την προβολή του ντοκιμαντέρ μου στο μέρος όπου γυρίστηκε, τη Θεσσαλονίκη, αλλά φοβάμαι και λίγο. Απεικόνισα ανθρώπους και καταστάσεις σωστά; Μετέφερα σωστά τις απόψεις των χαρακτήρων; Πώς θα φανούν οι φωνές και τα βρισίδια; (Προς έκπληξή μου, πολλοί Ολλανδοί και άλλοι βόρειοι θεατές πήραν τις φωνές πολύ στα σοβαρά, υπερβολικά σοβαρά θα έλεγα. Αναρωτιέμαι πώς θα αντιδράσουν οι Έλληνες). Γενικά ελπίζω οι Έλληνες να αναγνωρίσουν και να απολαύσουν αυτήν την απεικόνιση της σύγχρονης ελληνικής καθημερινότητας – και είμαι ανοικτή σε κριτική και συζήτηση – γι’ αυτό άλλωστε γίνονται και τα ντοκιμαντέρ».
«Zooland» Πάρι Ελ-Καλκίλι
«Ακούγοντας τους ανθρώπους, τις ιστορίες τους και τον τρόπο που μιλούν, μπορείς να αντιληφθείς πως δεν αντι-/δρουν στις δυνάμεις γύρω τους. Γίνονται δημιουργοί με τον τρόπο που μιλούν. Το χιούμορ μπορεί να είναι μια μορφή αντοχής και ανατροπής. Το να δώσω έμφαση στα χιουμοριστικά στοιχεία κατά το μοντάζ ήταν μια συνειδητή απόφαση να υπερνικηθούν τα κοινωνικά τείχη-ανεξάρτητα από το αν είναι αόρατα ή φτιαγμένα από τσιμέντο».
«Η ΜΕΓΑΛΗ ΟΥΤΟΠΙΑ» Φώτος Λαμπρινός
«Το ντοκιμαντέρ είναι μυθοπλασία με άλλα μέσα. Έτσι, που η χρήση αρχειακού υλικού, όπως στην ταινία μου «The Great Utopia», επιτείνει το ενδιαφέρον ως προς τη μυθοπλαστική χρήση των τεκμηρίων, αφηγούμενο μιάν ιστορία άγνωστη με αρχή μέση και – δυστυχώς τέλος. Πολύ δε περισσότερο, όταν η «ιστορία» αυτή, συμπυκνώνει σε μίαμιση ώρα την ουσία ενός ολόκληρου αιώνα: του εικοστού. Μόλις πέθανε ο Φιντέλ Κάστρο, ο Ezio Mauro, έγραψε στην ιταλική εφημερίδα “La Repubblica”: «Με το θάνατο του Φιντέλ τέλειωσε οριστικά ο εικοστός αιώνας και από τη «ρεβολουσιόν», απέμεινε μόνο η εικονογραφία». Ένα μέρος αυτής της εικονογραφίας είναι και η ταινία μου “The Great Utopia”».
«The Snake Charmer» Νίνα Μαρία Πασχαλίδου
«Ο σεξισμός στο Bollywood υπήρχε επί πολλά χρόνια. Παλιότερα με πολύ εμφανή τρόπο. Προβάλλονταν βιασμοί γιατί η σεξουαλικά καταπιεσμένη ινδική κοινωνία, είχε την ανάγκη να δει γυμνό. Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια να αλλάξει ο στερεοτυπικός, υποτιμητικός τρόπος προβολής της γυναίκας, και μέσα από το mainstream σινεμά, αλλά και χάρη στον ανεξάρτητο κινηματογράφο».
«ΣΙΝΕ ΘΗΣΕΙΟ» Μαρία Ντούζα
«Νομίζω ότι αυτό που κάνει ιδιαίτερο το Σινέ Θησείον στα μάτια των ξένων μέσων αλλά και γενικότερα των επισκεπτών, είναι η ξεχωριστή τοποθεσία του στους πρόποδες του βράχου της Ακρόπολης. Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι ο θεατής βλέπει την ταινία κι αν σηκώσει λίγο τα μάτια του, έχει στο οπτικό του πεδίο και την Ακρόπολη φωτισμένη».
«Βυζιά» Ανιές Σκλάβου, Στέλιος Τατάκης
«Η επιλογή μας να υμνήσουμε το γυναικείο στήθος, έχει να κάνει με το γεγονός ότι τα βυζιά όλοι τα θαυμάζουμε, τα σκεφτόμαστε, μας απασχολούν, αλλά σπάνια μιλάμε πραγματικά γι’ αυτά, σε πλαίσιο διαφορετικό απ’ αυτό του Έρωτα και της Ασθένειας. Θελήσαμε να αφήσουμε τα ίδια τα βυζιά να μας μιλήσουν, να μας πουν την ιστορία τους: θηλασμός, μητρότητα, καρκίνος, πάθος, ερωτισμός, προσπαθήσαμε να βάλουμε στο ντοκιμαντέρ μας όσα περισσότερα έχουν να κάνουν με το γυναικείο στήθος».
