Στις 17 Φεβρουαρίου του 1982 φεύγει από τη ζωή ο Θελόνιους Μονκ

Ο Θελόνιους Μονκ με την ιδιόρρυθμη προσωπικότητα

Η σύγχρονη τζαζ του οφείλει ένα μεγάλο μέρος της εξέλιξής της. Ένας πολυγραφότατος συνθέτης και ένας ιδιότυπος πιανίστας. Ο ήχος του στις αρχές του ‘40 θα δώσει νέο περιεχόμενο στους δρόμους της τζαζ και θα ανοίξει διάπλατα τον δρόμο για την μπίμποπ.

Ο Θελόνιους (Σφίαρ) Μόνκ φεύγει σαν σήμερα, 17 Φεβρουαρίου 1982. Γεννημένος το 1917 στο Ρόκι Μάουντ της Νότιας Καρολίνας των ΗΠΑ θα είναι ο δεύτερος γιός μιας αφροαμερικανικής οικογένειας.  Το 1922 μετακομίζουν στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης. Στο σχολείο οι επιδώσεις του είναι απογοητευτικές, αντίθετα, αυτοδίδακτος στη μουσική από τα 6 του χρόνια θα δείξει μεγάλο ταλέντο στο πιάνο. Δεν τελειώνει ποτέ το σχολείο, μολαταύτα φοιτά στο περίφημο Τζούλιαρντ και εκεί αποκτά σίγα σιγά το τζαζ ύφος του. Τη δεκαετία του ‘40 παίζει ως πιανίστας της ορχήστρας στο γνωστό Milton‘s Playhouse, και πολλοί νέοι τότε τζαζίστες έρχονται σε επαφή με το ιδιαίτερο έργο του. Ακολουθεί μια επιτυχημένη καριέρα με πολλές ηχογραφήσεις για διάφορα στούντιο και σημαντικές συνεργασίες, ειδικά με τους Μάιλς Ντέιβις και Τζων Κολτρέιν. Την δεκαετία του ‘70 είναι σχεδόν εξαφανισμένος από το μουσικό προσκήνιο και είναι πολλές οι φήμες για την κακή ψυχική του υγεία. Είναι γνωστές πάντως πολλές ιστορίες για την οξυθυμία και την απαιτητική του διάθεση. Αργότερα, κάποιοι θα κάνουν λόγο για διπολική διαταραχή και άλλοι ακόμα και για σχιζοφρένεια.

Το έργο του συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα της τζαζ μουσικής. Είναι δεύτερος στην ποσότητα κομματιών μετά τον Ντιουκ Έλινγκτον (ασύγκριτα βέβαια τα 1000+ του Έλινγκτον με τα 70 του Μονκ) στην τζαζ σύνθεση. Η παιδικότητα και η ευθυμία των μελωδιών του, οι τριγωνικές απότομες αλλαγές στα κομμάτια του, καθώς και η ιδιόμορφη χρήση των ρυθμικών του σχημάτων με αποτέλεσμα μια κρουστή υφή στο σύνολό τους, του δίνουν επάξια τον χαρακτηρισμό του ξεχωριστού. Φυσικά, το πραγματικά περίεργο παίξιμό του στο πιάνο δεν περνά απαρατήρητο και συμβάλει στο σύνολο αυτής της κρουστής υφής (τα χέρια του μοιάζουν με μπαγκέτες πάνω σε μεταλλόφωνο). Αν και η μουσική του επηρέασε σημαντικά την εξέλιξη της μπίμποπ, ο ίδιος διατηρεί ένα δικό του αυστηρά προσωπικό στυλ. Πολλές φορές, μάλιστα, χαρακτηρίστηκε για την τάση του να παρατηρεί τον εαυτό του κατά την διάρκεια συναυλιών, οπού θα χόρευε για λίγο και μετά θα επέστρεφε στο πιάνο. Γνωστά του έργα όπως τα Mysterioso, Blue Monk, April in Paris, Epistrophy, Straight, no Chaser  και ‘Round midnight συμπεριλαμβάνονται στα τζαζ στάνταρ.

Ο Θελόνιους Μόνκ πεθαίνει το 1982 στο Νιου Τζέρσεϊ καταπονημένος από την, άγνωστη μέχρι σήμερα, ψυχική του εμπειρία. Η παράξενη προσωπικότητα του ιδίου και της μουσικής του του χαρίζουν μια θέση στην ιστορία της μουσικής.

Για περισσότερα αφιερώματα, πατήστε εδώ.

Rory Gallagher: Το αγνό παιδί των λευκών μπλούζ

Πηγή φωτογραφιών

Κείμενο: Χρήστος Φώτης (Lavart)