Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, μια εξέχουσα μορφή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, ήταν κάτι περισσότερο από ένας απλός πολιτικός- ήταν ένας οραματιστής ηγέτης, η επιρροή του οποίου διαμόρφωσε τον ίδιο τον ιστό του ελληνικού έθνους κατά τη διάρκεια μιας ταραχώδους εποχής.
Ο διπλωμάτης και ο επαναστάτης
Γεννημένος στην Κρήτη, ο Βενιζέλος καθιερώθηκε για πρώτη φορά ως μια τρομερή πολιτική δύναμη κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1897, όπου οι εξαιρετικές διπλωματικές του ικανότητες έλαμψαν έντονα. Ο πρώιμος ρόλος του ως σύμβουλος και υπουργός Δικαιοσύνης στη νεοσύστατη Κρητική Πολιτεία από το 1898 έως το 1913 τον τοποθέτησε ως κρίσιμο συνομιλητή μεταξύ των προξένων των Μεγάλων Δυνάμεων. Η διεκδικητική του στάση απέναντι στον Ύπατο Αρμοστή, Πρίγκιπα Γεώργιο, κορυφώθηκε με την Επανάσταση του Θερίσου το 1905, η οποία όχι μόνο αντικατέστησε τον Πρίγκιπα αλλά και εγκαινίασε ένα νέο, πιο φιλελεύθερο σύνταγμα για την Κρήτη.
Τον Οκτώβριο του 1910, ο Βενιζέλος ανέβηκε στην κυβέρνηση της Ελλάδας, αποτελώντας την κινητήρια δύναμη πίσω από την πολιτική και οικονομική αναζωογόνηση της χώρας. Η ηγεσία του ήταν καθοριστική για την εξασφάλιση της νίκης στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) και υπερασπίστηκε την υπόθεση της ειρήνης στην περιοχή, υποστηρίζοντας την ίδρυση Βαλκανικής Ομοσπονδίας. Η θητεία του σημαδεύτηκε από την αποφασιστική δράση κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου με θάρρος αποστασιοποιήθηκε από το Στέμμα και ευθυγράμμισε την Ελλάδα με τους Συμμάχους, παρά τον Εθνικό Διχασμό που ακολούθησε (1915-1917).
Οι αγωνιστές του 1821: Θυελλώδεις έρωτες, βαθιά πίστη και ασυδοσία
Η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών το 1920 αποτέλεσε απόδειξη της διπλωματικής δεινότητας του Βενιζέλου, εδραιώνοντας την κληρονομιά του ως πολιτικού άνδρα που επεδίωκε όχι μόνο τα εθνικά συμφέροντα αλλά και τη διεθνή συνεργασία μέσω της Κοινωνίας των Εθνών. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, εφάρμοσε σημαντικές πολιτικές το 1923, συμπεριλαμβανομένης της υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών και της Συνθήκης της Λωζάννης, αναδιαμορφώνοντας την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας προς την κατεύθυνση της ειρηνικής συνύπαρξης αλλά με διαφορετικές προσεγγίσεις από ότι στο παρελθόν και με μια ψυχική κόπωση εξαιτίας της εκλογικής ήττας του στις κρίσιμες εκλογές τον Νοέμβριο του 1920 και της εθνικής καταστροφής που επακολούθησε το 1922 από τις επιπόλαιες πράξεις των βασιλικών.
Στο τελευταίο μέρος της καριέρας του, ο Βενιζέλος επέστρεψε στην εξουσία το 1928, προωθώντας τις ειρηνικές σχέσεις με τις γειτονικές βαλκανικές χώρες, κυρίως με την υπογραφή του Ελληνοτουρκικού Συμφώνου Φιλίας το 1930. Η πίστη του σε μια ενωμένη Ευρώπη και η αφοσίωσή του στην ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών υπογράμμιζαν την προνοητική του προσέγγιση.
Παρά τις προκλήσεις που αντιμετώπισε, συμπεριλαμβανομένου ενός αποτυχημένου πραξικοπήματος τον Μάρτιο του 1935 και της επακόλουθης αυτοεξορίας του στο Παρίσι, ο Βενιζέλος παρέμεινε απασχολημένος με τα δημόσια πράγματα, αντανακλώντας την ακλόνητη δέσμευσή του στην Ελλάδα. Η βαθιά του πίστη στο κράτος δικαίου και στην εγκαθίδρυση ισχυρών δημοκρατικών θεσμών του επέτρεψε να διατυπώσει το όραμά του με πειστική δύναμη, συγκεντρώνοντας υποστήριξη για προοδευτικές αλλαγές.
Μια πολυσχιδής και απρόβλεπτη προσωπικότητα που ταράζει τους βιογράφους του ακόμη και σήμερα.
11 αποφθέγματα του Ελευθέριου Βενιζέλου
- Η πραγματοποίησις των εθνικών μας πόθων δεν εξαρτάται τόσον εκ των ιδικών μας πράξεων, όσον από την συνδρομήν των διεθνών περιστάσεων, αίτινες διαφεύγουν της ιδικής μας επιρροής.
- Είναι γνωστόν ότι εις την συνδρομήν των προστατίδων Δυνάμεων προσέφυγε πάντοτε η Ελλάς και διά το ψύλλου πήδημα.
- Όπου η εξουσία αφαιρεί τας Λαϊκάς ελευθερίας, εκεί ανοίγεται η νόμιμος οδός των επαναστάσεων.
- Αισθάνομαι υπερηφάνεια, διότι στις φλέβες μου ρέει διασταυρωμένο Λακωνικό και Κρητικό αίμα και άμα έχω κοντά μου τους Κρητικούς και τους Μανιάτες έχω ολόκληρη την Ελλάδα.
- Οι πολιτισμένοι λαοί κερδίζουν την εξουσία με την ψήφο των πολλών, κυβερνώνται με την ικανότητα των ολίγων και μεγαλουργούν με την πνοή του ενός.
- Το να είσαι Έλληνας δεν είναι ζήτημα καταγωγής, αλλά θέμα αγωγής.
- Σε όλους τους πολέμους η Αγγλία κερδίζει μίαν μάχην. Την τελευταίαν.
- Η Ελλάς είναι πολύ μικρόν κράτος διά να διαπράξη τόσον μεγάλην ατιμίαν.
- Όταν οι λαοί αποτυγχάνουσι, δεν ερωτώσι, και καλώς κάμνουσι, αν έπταισαν αι κυβερνήσεις, αλλά το πρώτον των έργον είναι να τας ρίψωσι.
- Η διπλωματία εις των ζητημάτων των υποδούλων Λαών την λύσιν προβαίνει μόνον όταν ταύτα τίθενται προ αυτής υπό την οξυτάτην μορφήν της εθνικής εξεγέρσεως.
- Οι μεγάλοι μαστόροι κάνουν τα μεγάλα λάθη.
