10 αντιφασιστικά/αντιναζιστικά ντοκιμαντέρ που αξίζει να δεις

Προτάσσοντας την ασπίδα της τέχνης απέναντι σε μία -δυστυχώς- σύγχρονη απειλή

Κι επειδή η ιστορία όχι μόνο επαναλαμβάνεται, αλλά τείνουμε να τη λησμονούμε ιδιαίτερα γρήγορα, το ισχυρότερο βέλος στη φαρέτρα μας είναι η γνώση. Και παρακάτω απαριθμούμε δέκα – ελληνικής παραγωγής και όχι μόνο- ντοκιμαντέρ με αντιφασιστικό περιεχόμενο που αξίζουν το χρόνο και την προσοχή σου.

1. Φασισμός Α.Ε./ Fascism Inc.

Δια χειρός Άρη Χατζηστεφάνου (το δημιουργό των εξίσου εξαιρετικών Make the Economy Scream και This Is Not A Coup), το ντοκιμαντέρ Φασισμός Α.Ε. αποτελεί μία γραμμική σύνδεση ιστορικών γεγονότων και σημερινών συνθηκών, πραγματοποιώντας αναδρομές στην Ιταλία του Μουσολίνι, στη ναζιστική, χιτλερική Γερμανία, στην ελληνική κατοχή και στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο και συνδέοντάς τις με τα στοιχεία του φαντάσματος του φασισμού σήμερα. Το παρόν αποτελεί ανεξάρτητη παραγωγή και είναι διαθέσιμο online με ελληνικούς υπότιτλους εδώ:

2. Χρυσή Αυγή: Προσωπική Υπόθεση/ Golden Dawn: Personal Affair

«Ο σύντροφός μου είναι Εβραίος, ο ένας γιος μου γκέι, ο άλλος αναρχικός κι εγώ αριστερή φεμινίστρια, κόρη μεταναστών. Αν η Χρυσή Αυγή έρθει στα πράγματα το μόνο μας πρόβλημα θα είναι σε ποιο βαγόνι θα μας βάλουν». Η σοκαριστική εισαγωγή στο εξίσου σοκαριστικό ντοκιμαντέρ της δημοσιογράφου Αγγελικής Κουρούνη προκαλεί ανατριχίλα – όπως και το μετέπειτα περιεχόμενο της απόπειράς της να μοιραστεί τους προσωπικούς της φόβους με το κοινό και ν’ απαθανατίσει το πραγματικό πρόσωπο της Χρυσής Αυγής και της εγκληματικής της δράσης. Διαθέσιμο online εδώ:

3. Τα Κορίτσια της Χρυσής Αυγής/ Golden Dawn Girls

Ή Hatets Vugge στα Νορβηγικά, τη μητρική γλώσσα του σκηνοθέτη Håvard Bustnes, αυτό το ντοκιμαντέρ επιχειρεί να εξετάσει τη σκοπιά των γυναικών-μελών της οργάνωσης, που για αρκετό καιρό παρέμειναν στο παρασκήνιο λόγω του έντονα πατριαρχικού χαρακτήρα της – κάτι που άλλαξε με τη σύλληψη των αρσενικών ηγετικών στελεχών της.  Πλούσιο σε αστεία, παράλογες σκηνές και διαλόγους που σε αφήνουν τόσες φορές με ανοιχτό το στόμα που χάνεις το μέτρημα, Οι Γυναίκες της Χρυσής Αυγής αξίζουν κάθε λεπτό παρακολούθησης:  η συνεχής άρνηση της βίαιας  ως κυρίαρχης διάστασης της οργάνωσης και οι συζητήσεις που βρίθουν φράσεων όπως «Τι σχέση έχουν τώρα οι Ναζί; Εκείνοι ήταν στη Γερμανία.» δίνουν τροφή για σκέψη και αποδίδουν μία κωμικοτραγική χροιά στο ντοκιμαντέρ. Αξίζει να αναφέρουμε πως οι πρωταγωνιστές του ντοκιμαντέρ αφενός δεν γνώριζαν ότι θα παρουσιάζονταν ως μέλη μίας βίαιης, εγκληματικής οργάνωσης στο κοινό: οι συζητήσεις μεταξύ τους είναι πέρα για πέρα αληθινές – γεγονός που καθιστά το περιεχόμενο ακόμη πιο ανησυχητικό. Διαθέσιμο στην αγαπημένη ελληνική πλατφόρμα streaming Cinobo, ενώ μπορείτε να παρακολουθήσετε το τρέιλερ στην επίσημη ιστοσελίδα της παραγωγής.

 4. Νεοναζί: το Ολοκαύτωμα της μνήμης

Το 2012, το πανελλήνιο παρακολούθησε σοκαρισμένο, μία μέρα μετά τις εκλογές, την είδηση των χιλίων ψήφων υπέρ της Χρυσής Αυγής στα μαρτυρικά χωριά Καλάβρυτα και Δίστομο. Το ντοκιμαντέρ του Στέλιου Κούλογλου, που προβλήθηκε στο 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, διαδραματίζεται σ’ ένα λύκειο στο Δίστομο και ρίχνει φως στο φαινόμενο του δοσιλογισμού και στην πραγματική του συμβολή στις ναζιστικές κτηνωδίες σε Δίστομο, Καλάβρυτα και Χορτιάτη – γεγονότα  που θα μείνουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη του τόπου. Θυμούνται, όμως, οι ντόπιοι την ιστορία τους; Διαθέσιμο online στην  ιστοσελίδα της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης.

5. Golden Dawn infiltrates Greece’s police 

Το 2012, η βρετανική εφημερίδα Guardian επιμελήθηκε ένα ολιγόλεπτο ντοκιμαντέρ σχετικά με την άνοδο της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα. Εκτός από τα στιγμιότυπα και τις λήψεις από δημόσιες συγκεντρώσεις της οργάνωσης και ομιλίες των ηγετικών μελών της, περιλαμβάνει συνεντεύξεις μαρτύρων από επιθέσεις της, οι οποίες βοηθούν το θεατή να κατανοήσει την αντικομμουνιστική, ομοφοβική και γενικευμένα μισαλλόδοξη προσωπικότητα της σύγχρονης κοιτίδας του νεοναζισμού στην Ελλάδα. Η Χρυσή Αυγή δε μάχεται μόνο τους ξένους και τους αλλόθρησκους, μάχεται οτιδήποτε διαφέρει από εκείνη. Διαθέσιμο online εδώ.

6. Το Μπαλκόνι- Μνήμες Κατοχής 

Πόσα γνωρίζουμε, αλήθεια, για την καταστροφή του χωριού Λιγκιάδες στα Ιωάννινα ( το λεγόμενο «Μπαλκόνι των Ιωαννίνων») και τη σφαγή των κατοίκων του από τους Ναζί; Ο Χρύσανθος Κωνσταντινίδης αφηγείται την ιστορία του τόπου καταγωγής του και τις πληγές του στο πλαίσιο αυτού του ντοκιμαντέρ, του οποίου την ιστορική έρευνα έχει επιμεληθεί ο Γερμανός ιστορικός Christoph U. Schmick-Gustavus, που το 1989 επισκέφτηκε για πρώτη φορά τους Λιγκιάδες μ’ ένα κασετόφωνο, ώστε να καταγράψει τις μνήμες των ντόπιων κατοίκων. Δείτε εδώ το τρέιλερ του ντοκιμαντέρ, όπως προβλήθηκε από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Χανίων:

7. Burning From The Inside

Βερολίνο-Αθήνα, 2015. Υπό το σκηνοθετικό πρίσμα της Μάρσια Τζαβάρα, ο θεατής παρακολουθεί τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν και σκέφτονται την άνοδο της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα οι Έλληνες μετανάστες στη Γερμανία. Θέτοντας ως χρονολογική αφετηρία τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, το Burning From The Inside ερευνά την παγκόσμια διάσταση του προβλήματος της νεοναζιστικής παρουσίας, αλλά και τους λόγους που οδήγησαν την Ελλάδα να γίνει μία χώρα που πραγματικά «καίγεται από μέσα». Διαθέσιμο online εδώ:

8. Μία Ιστορία της Θεσσαλονίκης| Οι Εβραίοι και το Ολοκαύτωμα

Σε σκηνοθεσία Κώστα Κατραντζή, το ντοκιμαντέρ Μία Ιστορία της Θεσσαλονίκης| Οι Εβραίοι και το Ολοκαύτωμα, πραγματεύεται την εβραική ιστορία και το παρελθόν ενός λαού που άφησε το στίγμα του στην πόλη των Αλλατίνι. Με στιγμιότυπα των συλληφθέντων της εποχής που σοκάρουν, μαρτυρίες και ιστορικά στοιχεία που κάθε άλλο παρά ευρέως γνωστά είναι για την πόλη μας, η παραγωγή αυτή της Livemedia αξίζει το χρόνο σας μέχρι το τελευταίο λεπτό. Διαθέσιμο online εδώ:

9. Πίσω από το Συρματόπλεγμα

Η ντροπή της ανθρωπότητας και μία από τις πιο μελανές σελίδες της ιστορίας της σήμερα, το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς αποτελεί την ισχυρότατη και αδιάσειστη, απτή απόδειξη της βάρβαρης έκτασης που μπορεί να πάρει ο ναζισμός. «Εκεί όπου δεν υπήρξε ούτε θεός ούτε άνθρωπος», επιχειρεί να εισχωρήσει το Πίσω από το Συρματόπλεγμα, με τη σκηνοθετική επιμέλεια της Τάινα Γρηγοριάδου, προκαλώντας ανατριχίλα και βαθιά συγκίνηση και περνώντας μόνο ένα, ξεκάθαρο μήνυμα: ποτέ ξανά. Διαθέσιμο online εδώ:

10. Ο Αντιφασιστικός Αγώνας στη Μέση Ανατολή

Ο αγώνας κατά του γερμανικού ζυγού, εκτεινόταν πέρα από τα ελληνικά σύνορα, στα έγκατα των ελληνικών στρατευμάτων στη Μέση Ανατολή: είκοσι συνεντεύξεις Ελλήνων αγωνιστών, μαζί με τις τοποθετήσεις των ιστορικών Γεώργιου Μαργαρίτη και Προκόπη Παπαστράτη, συνθέτουν την εικόνα της εξωτερικής υποστήριξης του ελληνικού αντιστασιακού αγώνα από το 1941 μέχρι το 1944 – με το Λεωνίδα Βαρδαρό στη σκηνοθετική καρέκλα. Διαθέσιμο online εδώ.

Το παρόν άρθρο συντάχθηκε από τη Μαρία Στεφιάδου (Lavart).

Πηγές φωτογραφιών: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 

Πηγές πληροφοριών: 1, 2, 3,  4, 5