Το «Fight Club» παραμένει μια προκλητική και στοχαστική ταινία που προκαλεί τους θεατές να αμφισβητήσουν τη ζωή τους και την κοινωνία στην οποία ζουν. Τα διδάγματά της, αν και μερικές φορές σκληρά και ανησυχητικά, προσφέρουν βαθιά γνώση της ανθρώπινης φύσης και της πολυπλοκότητας της σύγχρονης ύπαρξης.
Στην αρχή οι περισσότεροι δεν κατάφεραν να αντιληφθούν και να κατανοήσουν τη βία της ταινίας, ίσως γιατί δεν κατάλαβαν πως η ταινία χρησιμοποίησε τον ακραίο εξτρεμισμό απέναντι στην ακραία σιωπή της κοινωνίας, όπου έχει φτάσει στο σημείο να μην απαντά στη βία που δέχεται και τα πέπλα αυτής θα έπεφταν μόνο εάν το πλήγμα που θα δεχόταν είχε την ίδια δυναμική.
Το «Fight Club», σε σκηνοθεσία του David Fincher και βασισμένο στο μυθιστόρημα του Chuck Palahniuk, αποτελεί πολιτιστικό σημείο αναφοράς από την κυκλοφορία του το 1999. Η εξερεύνηση της ταυτότητας, του καταναλωτισμού και της αρρενωπότητας βρήκε απήχηση στο κοινό, καθιστώντας την μια ταινία που συνεχίζει να συζητείται και να αναλύεται. Ακολουθούν δέκα βασικά μαθήματα που μπορούμε να πάρουμε από το «Fight Club», αλλά πάντα με γνώμονα πως η άποψη είναι υποκειμενική, καθώς ο καθένας μπορεί να δει ένα έργο μέσα από τα δικά του πρίσματα. Ας αρχίσουμε!
Τhe Ηobbit: Τι σχέση έχει η ταραχώδης επίσκεψη των νάνων στον Μπίλμπο με τον Νίτσε;
1. Ο κίνδυνος του καταναλωτισμού
Το «Fight Club» ξεκινάει με την εμμονή του Αφηγητή με τα υλικά αγαθά, με επιτομή το επιπλωμένο από το ΙΚΕΑ διαμέρισμά του. Η ταινία ασκεί κριτική στο πώς η καταναλωτική κουλτούρα μπορεί να μας καταναλώσει, υπονοώντας ότι τα υπάρχοντά μας καταλήγουν να μας κατέχουν. Μας προκαλεί να σκεφτούμε τι πραγματικά έχει σημασία πέρα από τον υλικό πλούτο.
2. Η αναζήτηση της ταυτότητας
Το ταξίδι του αφηγητή είναι ένα ταξίδι αυτογνωσίας, το οποίο παρακινείται από την αϋπνία και τη δυσαρέσκεια με τη ζωή του. Η ταινία εμβαθύνει στον αγώνα για προσωπική ταυτότητα σε μια κομφορμιστική κοινωνία, ενθαρρύνοντας τους θεατές να αναρωτηθούν ποιοι είναι πέρα από τις κοινωνικές προσδοκίες και τους ρόλους, απορρίπτοντας τους σύγχρονους τρόπους αυτοβελτίωσης τους οποίους η ταινία βλέπει ως παθητικούς και επίκτητους.
3. Η φύση του ανδρισμού
Ο Tyler Durden, το χαρισματικό alter ego του Αφηγητή, ενσαρκώνει ένα υπερ-ανδρικό ιδεώδες που είναι ταυτόχρονα γοητευτικό αλλά και καταστροφικό. Η πάλη του αφηγητή με την ταυτότητά του, που ενσαρκώνεται στη δημιουργία του alter ego του Tyler Durden, αντανακλά αυτό το θέμα. Η ταινία εξερευνά τον κατακερματισμό του εαυτού και την εσωτερική σύγκρουση που προκύπτει από τη μη αυθεντική ζωή και την καταπίεση των ενστίκτων. Οι επιπτώσεις του πολιτισμού είναι βαρύτατες για το συγκεκριμένο έργο και θα αναλύσουμε το εν λόγω ζήτημα παρακάτω.
4. Η γοητεία της αναρχίας
Το ίδιο το Fight Club γίνεται ένας χώρος για τους άντρες να εκφράσουν τα πρωτόγονα ένστικτά τους, απαλλαγμένοι από τους κοινωνικούς περιορισμούς. Η ταινία απεικονίζει τη σαγηνευτική φύση της αναρχίας και της εξέγερσης ενάντια στο status quo, αναδεικνύοντας τόσο τις απελευθερωτικές όσο και τις χαοτικές πτυχές της.
5. Οι συνέπειες της καταπίεσης
Τα καταπιεσμένα συναισθήματα και οι επιθυμίες του Αφηγητή εκδηλώνονται βίαια μέσω του alter ego του, του Tyler. Το «Fight Club» απεικονίζει τους κινδύνους που κρύβει η καταπίεση των αληθινών συναισθημάτων του ατόμου και το ψυχολογικό τίμημα που μπορεί να επιφέρει, συνηγορώντας υπέρ της αυθεντικότητας και της συναισθηματικής ειλικρίνειας.
6. Η δύναμη της κοινότητας
Παρά τις καταστροφικές του τάσεις, το «Fight Club» παρέχει στα μέλη του την αίσθηση της κοινότητας και του ανήκειν. Αυτό αναδεικνύει την ανθρώπινη ανάγκη για σύνδεση και τα όρια στα οποία φτάνουν οι άνθρωποι για να τη βρουν, ακόμη και με τους πιο αντισυμβατικούς τρόπους. Η ομαδοποίηση ξεδιπλώνεται αριστουργηματικά στην αρχή σε πορώνει και έπειτα σε προβληματίζει.
7. Η ψευδαίσθηση του ελέγχου
Ο αφηγητής πιστεύει ότι έχει τον έλεγχο της ζωής του, αλλά ο Tyler αποκαλύπτει τη ψευδαίσθηση αυτού του ελέγχου. Το «Fight Club» μας διδάσκει ότι η προσπάθεια να ασκήσουμε έλεγχο σε κάθε πτυχή της ζωής μπορεί να οδηγήσει στο αντίθετό της: στο χάος και στην απώλεια του εαυτού μας. Αλλά ποιος είναι ο εαυτό μας ; Αυτή η μάχη διέπει τον πρωταγωνιστή του βιβλίου – ταινίας αλλά και της πραγματικής ζωής γύρω μας.
8.Το κόστος της ελευθερίας
Η φιλοσοφία του Tyler υπερασπίζεται την απόλυτη ελευθερία, απαλλαγμένη από τους κοινωνικούς κανόνες και τα υλικά αγαθά. Ωστόσο, η ταινία δείχνει ότι αυτή η ελευθερία έχει υψηλό κόστος, οδηγώντας συχνά στην καταστροφικότητα και τον μηδενισμό.
9. Το δίκοπο σπαθί του μετασχηματισμού
Η μεταμόρφωση που υφίσταται ο Αφηγητής είναι ταυτόχρονα απελευθερωτική και καταστροφική. Το «Fight Club» καταδεικνύει ότι ο προσωπικός μετασχηματισμός μπορεί να είναι δίκοπο μαχαίρι, προσφέροντας νέες προοπτικές και απελευθέρωση, ενώ ταυτόχρονα οδηγεί σε ακούσιες και μερικές φορές επιβλαβείς συνέπειες.
10. Η καταπίεση του να είσαι «πολιτισμένος» !
Η ταινία κατάφερε να αποδείξει πως η παθητικότητα της αστικής κοινωνίας δεν είναι αθώα κι ότι μπορεί να οδηγήσει στην καταπίεση άρα και στην ακραία μετέπειτα εκδήλωση των συναισθημάτων της. Είναι χαρακτηριστικό πως ο Φρόυντ στο βίβλιο του «Ο πολιτισμός ως πηγή δυστυχίας» ,πιστεύει ότι ο σύγχρονος πολιτισμός πιέζει τα άτομα να συμμορφωθούν με τις κοινωνικές προσδοκίες, οδηγώντας συχνά σε απώλεια της αυθεντικότητας και της προσωπικής ταυτότητας.
Υποστηρίζει ότι η αληθινή ευτυχία προέρχεται από το να είναι κανείς αυθεντικός και αληθινός στον εαυτό του και πως η εσωτερική ανάγκη των φυσικών τάσεων μπορεί να οδηγήσουν στην ακραία βία και όσο η καταπίεση γιγαντώνεται τόσο ο άνθρωπος θα αναζητά αυτούς τους ακραίους τρόπους αντίδρασης είναι σαν ο άνθρωπος να επιζητά υποσυνείδητα τον πόλεμο κάθε φορά που η λογική δαμάζει το ένστικτο.
Το fight club είναι ένα αριστούργημα της pop κουλτούρας – αν και ξεκίνησε ως alternative κινηματογραφική αποτυχία- και συνεχίζει να εγείρει ερωτήματα για το τι ήθελε να πει ο ποιητής. Αυτό που γνωρίζουμε με σιγουριά είναι πως δεν είπε κάτι καινούριο, αλλά ανέλυσε προβληματικές που έχει αναπτύξει η κλασική φιλοσοφία αιώνες πριν.
Ο κανόνας απλός μην πεις σε κάποιον ότι διάβασες αυτό το άρθρο, όπως και για την ύπαρξη του fight club (εμείς καταπάτησε ήδη τον πρώτο κανόνα).
«The first rule of Fight Club is: you do not talk about Fight Club.»
Κείμενο: Αγγέλικα Αγόρα (Lavart)
Ο «μοχθηρός Μίκυ Μάους»: Μια προπαγανδιστική ιαπωνική ταινία
