Βιβλία μέσα στις φλόγες του ιδεολογικού πάθους, η ιστορία έγινε μάρτυρας της αποτέφρωσης της γνώσης που αμφισβήτησε τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, όπως αυτά του κομμουνισμού και του ναζισμού. Αυτές οι δυνάμεις προσπάθησαν να εξαφανίσουν τις αντίθετες φωνές και να εξαλείψουν την ουσία της ελευθερίας απ’ τις σελίδες αυτών των βιβλίων. Η απολυταρχία βέβαια, ριζώνει σε όλα τα πολιτεύματα και για αυτο συμπεριλάβαμε και κράτη που έκαναν cancel βιβλία χωρίς να βρίσκονται υπό του κομμουνιστικού ή το ναζιστικού καθεστώς.
Εκπαίδευση: Εξερευνώντας τα 10 πιο δημοφιλή εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο
Βιβλία που λογοκρίθηκαν είτε εντός, είτε εκτός πυράς:
Ταρζάν του Έντγκαρ Ράις Μπάροου: Η κλασική σειρά του Έντγκαρ Ράις Μπάροουζ για έναν άνθρωπο που ζει στη ζούγκλα αποσύρθηκε από τα ράφια μιας δημόσιας βιβλιοθήκης στην πόλη Ταρζάνα της Καλιφόρνια, που φέρει το κατάλληλο όνομα. Οι αρχές θεώρησαν τις περιπετειώδεις ιστορίες ακατάλληλες για τους νέους, καθώς δεν υπήρχε καμία απόδειξη ότι ο Ταρζάν και η Τζέιν είχαν παντρευτεί πριν αρχίσουν να συγκατοικούν στις κορυφές των δέντρων. Ο Ralph Rothmund, ο οποίος διαχειριζόταν την περιουσία του Μπάροου , υποστήριξε πως το ζευγάρι είχε δώσει γαμήλιους όρκους στη ζούγκλα με τον πατέρα της Jane να υπηρετεί ως ιερέας. “Ο πατέρας μπορεί να μην ήταν χειροτονημένος ιερέας”, είπε ο Ρόθμουντ, “αλλά τελικά τα πράγματα ήταν πρωτόγονα εκείνες τις μέρες στη ζούγκλα”.
Chevengur του Πλατόνοφ: Το βιβλίο αφηγείται μια καταστροφική προσπάθεια για την εγκαθίδρυση του κομμουνισμού σε μια μικρή πόλη της κεντρικής Ρωσίας. Αρχικά γράφτηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1920, αλλά δεν εκδόθηκε στη Σοβιετική Ένωση μέχρι το 1988. Η εξαιρετική χρήση των λέξεων από τον Platonov, που αντανακλά τόσο τη δική του εφευρετικότητα όσο και τη διαφθορά του γλωσσικού νοήματος στη Σοβιετική Ένωση, αναστατώνει τον αναγνώστη, διαστρώνοντας το κείμενο με πολλαπλά νοήματα.
Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων του Lewis Carrol: Οι περιπέτειες της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων απαγορεύτηκε στην επαρχία Χουνάν της Κίνας από την κυβέρνηση του KMT, αρχής γενομένης από το 1931, λόγω της απεικόνισης ανθρωπομορφοποιημένων ζώων που δρουν με το ίδιο επίπεδο πολυπλοκότητας όπως οι άνθρωποι. Ο λογοκριτής στρατηγός Χο Τσιέν πίστευε ότι η απόδοση της ανθρώπινης γλώσσας στα ζώα αποτελούσε προσβολή για τους ανθρώπους. Φοβόταν ότι το βιβλίο θα μάθαινε στα παιδιά να πιστεύουν ότι οι άνθρωποι και τα ζώα βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο, μία πεποίθηση που θα ήταν «καταστροφική».
Μεταμόρφωση του Franz Kafka: Το βιβλίο αυτό απαγορεύτηκε στη ναζιστική Γερμανία και στις γύρω κομμουνιστικές χώρες. Οι προσωπικές σημειώσεις και τα έγγραφα του Κάφκα κατασχέθηκαν από την Γκεστάπο και αναζητούνται ακόμη και σήμερα. Ο Κάφκα ήταν επίσης Εβραίος.
Σχετικότητα του Αϊνστάιν: Αυτό το βιβλίο, όσο πιο τεχνικό και αμερόληπτο γίνεται, εντελώς σχετικό με την επιστήμη, απαγορεύτηκε επειδή ο συγγραφέας, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ήταν Εβραίος. Όλα τα έργα του Αϊνστάιν και των Εβραίων συγγραφέων απαγορεύτηκαν αποκλειστικά λόγω της σύνδεσής τους με την εβραϊκή πίστη.
“Δόκτωρ Ζιβάγκο” του Μπόρις Παστερνάκ: Κάτω από τη σκιά της σοβιετικής λογοκρισίας, η επική ερωτική ιστορία του Παστερνάκ τόλμησε να αμφισβητήσει τη σιδερένια λαβή του κομμουνισμού. Καθώς οι φλόγες του σταλινισμού έγλειφαν την καλλιτεχνική ελευθερία, ο “Δόκτωρ Ζιβάγκο” έγινε ένας φάρος αντίστασης, που τρεμόπαιζε με τη θέρμη της καλλιτεχνικής έκφρασης και την πρόκληση μιας σιωπηλής ψυχής. Το χειρόγραφο εγκρίθηκε αρχικά από τον κυβερνητικό εκδοτικό οίκο, αλλά λίγο καιρό αργότερα ανακάλεσαν την απόφασή τους. Ευτυχώς, ο Παστερνάκ είχε στείλει ένα αντίγραφο και σε έναν Ιταλό εκδότη, ο οποίος αρνήθηκε να επιστρέψει το αντίγραφό του και προχώρησε στην έκδοση του βιβλίου στην Ευρώπη.
All Quiet on the Western Front του Erich Maria Remarque: Αυτό το βιβλίο απαγορεύτηκε για τη ζοφερή και φρικιαστική απεικόνιση του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Ναζί πίστευαν ότι αυτό προωθούσε μια αντιπολεμική και αντιπατριωτική ιδεολογία, η οποία ερχόταν σε άμεση σύγκρουση με τις ιδεολογίες που προωθούσαν.
“Η φάρμα των ζώων” του Τζορτζ Όργουελ: Μέσα στις στροβιλιζόμενες ομίχλες της αλληγορίας, η επανάσταση της φάρμας του Όργουελ εξέθεσε αλληγορικά την τυραννία του κομμουνισμού. Καθώς οι φλόγες της σταλινικής προπαγάνδας προσπαθούσαν να κάψουν την αλήθεια, η “Φάρμα των Ζώων” στάθηκε όρθια ως μια φλογερή κριτική των ολοκληρωτικών καθεστώτων και της διαστρεβλωμένης εξέλιξης των ουτοπικών ιδεωδών. Η σύγκριση με τη Ρωσική Επανάσταση του 1917 ήταν εμφανής και προς μεγάλη έκπληξη το μυθιστόρημα απαγορεύτηκε από τη σοβιετική κυβέρνηση, η οποία δεν εκτίμησε την ειρωνεία του συγγραφέα. Η Φάρμα των Ζώων μαζί με άλλα συγγράμματα του Όργουελ ήταν απαγορευμένα στη Ρωσία μέχρι την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991.
“Η ζωή και η μοίρα” του Vasily Grossman: ο βιβλίο “Η ζωή και η μοίρα” είναι ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, γνωστό στη Ρωσία ως Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος. Ο Γκρόσμαν ολοκλήρωσε τη δουλειά του πάνω στο μυθιστόρημα μετά το θάνατο του Στάλιν, επιτρέποντας στον εαυτό του να ασκήσει κριτική στο καθεστώς του δικτάτορα. Ωστόσο, η έκδοση του μυθιστορήματος απορρίφθηκε καθώς θεωρήθηκε πολιτικά επικίνδυνο και ζητήθηκε από τον συγγραφέα να φροντίσει ώστε τα αντίγραφα να μην κυκλοφορήσουν με κανέναν τρόπο. Λίγο αργότερα, το διαμέρισμα του Γκρόσμαν ερευνήθηκε και κατασχέθηκε κάθε είδους εξοπλισμός εγγραφής.
Ροβινσώνας Κρούσος του Daniel Defoe: Ένα φαινομενικά αθώο βιβλίο για έναν ταξιδιώτη που έχει κολλήσει σε ένα ερημονήσι, ωστόσο αυτό το βιβλίο μπήκε στον κατάλογο των ξένων βιβλίων που ήταν ανεπιθύμητα στην ΕΣΣΔ. Το κύριο σφάλμα του Ροβινσώνα Κρούσου είναι η ιδέα ότι ένας άνθρωπος μπορεί να πραγματοποιήσει τόσες πολλές ηρωικές πράξεις. Κατά τις απόψεις της σοβιετικής κυβέρνησης, η ιστορία γράφεται με συλλογική προσπάθεια και όχι με τις πράξεις μεμονωμένων ανθρώπων. Ως αποτέλεσμα, το βιβλίο ουσιαστικά ξαναγράφτηκε, παραλείποντας το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου που ο Ροβινσώνας Κρούσος περνούσε μόνος του και δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στις ιδέες για τη σημασία της ανθρώπινης κοινωνίας.
Έντγκαρ Άλλαν Πόε: 10 αποφθέγματα του μετρ του μακάβριου και του μυστηρίου
