Ο John Dalberg-Acton, 1ος Βαρόνος Acton (1834-1902), κοινώς γνωστός ως Λόρδος Acton, ήταν Βρετανός ιστορικός, πολιτικός και συγγραφέας. Έμεινε περισσότερο γνωστός για τις βαθιές του ιδέες σχετικά με την ιστορία, την πολιτική και τη φύση της εξουσίας. Ο Acton ασχολήθηκε έντονα με θέματα ελευθερίας, ηθικής και κατάχρησης εξουσίας.
Το απόσπασμα “Ελευθερία δεν είναι η εξουσία να κάνουμε ό,τι θέλουμε, αλλά το δικαίωμα να κάνουμε ό,τι πρέπει” αντανακλά τη διαφοροποιημένη κατανόηση του Acton για την ελευθερία και τους περιορισμούς της. Στην ουσία, ο Acton προτείνει ότι η πραγματική ελευθερία δεν συνεπάγεται απλώς την ικανότητα να επιδιώκει κανείς τις επιθυμίες του χωρίς περιορισμούς. Αντίθετα, υποστηρίζει ότι η γνήσια ελευθερία έχει τις ρίζες της στην αναγνώριση και την άσκηση της ηθικής ευθύνης και του καθήκοντος.
Ο Acton πίστευε ότι η ελευθερία δεν πρέπει να ταυτίζεται με την απεριόριστη ελευθερία ή τον ηδονισμό. Αντίθετα, τόνισε τη σημασία του σεβασμού των ηθικών αρχών και υποχρεώσεων κατά την άσκηση της ελευθερίας. Η αληθινή ελευθερία, σύμφωνα με τον Acton, έγκειται στην ικανότητα να ενεργεί κανείς σύμφωνα με τη συνείδησή του, να εκπληρώνει τα καθήκοντά του και να τηρεί τα ηθικά πρότυπα, ακόμη και μπροστά σε αντιξοότητες ή πειρασμούς.
Υποστηρίζοντας ότι η ελευθερία είναι το “δικαίωμα να κάνουμε αυτό που πρέπει”, ο Acton υπογραμμίζει την ιδέα ότι τα άτομα έχουν την ηθική επιταγή να ενεργούν σύμφωνα με τις ηθικές αρχές και τα κοινωνικά πρότυπα. Αυτό σημαίνει ότι η ελευθερία δεν είναι απόλυτη, αλλά δεσμεύεται από εκτιμήσεις περί δικαιοσύνης, ηθικής και κοινού καλού.
Με άλλα λόγια, η άσκηση της ελευθερίας θα πρέπει να μετριάζεται από την αίσθηση του καθήκοντος και της ευθύνης απέναντι στον εαυτό μας και στους άλλους.
John Lennon: «Όταν πήγα σχολείο με ρώτησαν τι ήθελα να γίνω όταν μεγαλώσω. Έγραψα…»
10 αποφθέγματα του Άκτον
- Ο κόσμος διασώθηκε από μια παγκόσμια υποβάθμιση χάρη στο πιο προικισμένο από όλα τα έθνη, την αρχαία Αθήνα, η οποία, αν και ήταν όπως όλες οι πόλεις-κράτη αποπροσανατολισμένη και καταπιεσμένη από μια άρχουσα τάξη, απέφυγε τη βία και ανέθεσε στον Σόλωνα να αναθεωρήσει τους νόμους της.
- Το μεγάλο ζήτημα που έχει κυριαρχήσει για αιώνες και το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε αργά ή γρήγορα είναι ένα: οι λαοί εναντίον των τραπεζών.
- Η Ιστορία δεν είναι ένα φορτίο για τη μνήμη, αλλά μια φώτιση για την ψυχή.
- Η ελευθερία δεν είναι το μέσο για έναν ανώτερο πολιτικό σκοπό. Η ίδια είναι ο υπέρτατος πολιτικός σκοπός.
- Η εξουσία έχει την τάση να διαφθείρει και η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα.
- Εκτός από τις άγριες δυνάμεις της Φύσης, τίποτε δεν κινείται σ’ αυτόν τον κόσμο που να μην είναι Ελληνικής προέλευσης.
- Όπου υπάρχει συγκέντρωση της εξουσίας σε λίγα χέρια, εκεί κατά κανόνα αποκτούν τον έλεγχο άνθρωποι με νοοτροπία γκάνγκστερ.
- Οι γνώμες αλλάζουν, οι τρόποι αλλάζουν, τα δόγματα ανεβαίνουν και κατεβαίνουν και μόνο οι ηθικές αρχές είναι γραμμένες στον πίνακα της αιωνιότητας.
- Ελευθερία δεν η δύναμη να κάνουμε ό,τι μας αρέσει, αλλά το δικαίωμα να κάνουμε αυτό που πρέπει.
- Ένας σοφός κάνει αμέσως ό,τι ένας ανόητος κάνει στο τέλος. Και οι δύο κάνουν το ίδιο, αλλά σε διαφορετικούς χρόνους.
Λεονάρντο ντα Βίντσι: 25 αποφθέγματα ενός καθολικού ανθρώπου
