Γιατί η Ακαδημία (σε αντίθεση με τον πελάτη) δεν έχει πάντα δίκιο…
Σίγουρα για την πλειοψηφία του κόσμου η απονομή των Όσκαρ συνδέεται με τη λάμψη, με τους αστέρες του Χόλιγουντ, εσχάτως με τις viral στιγμές που θα σχολιαστούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (για τους σωστούς ή τους λάθος λόγους, δεν έχει σημασία), με το να δούμε την ταινία που μας άρεσε περισσότερο να σαρώνει ή να παραπονεθούμε αν τελικά δεν τα πάει καλά. Κάποιοι από εμάς πάντως μπαίνουμε και στο παιχνίδι της αναζήτησης μόλις ανακοινωθούν οι υποψηφιότητες, να δούμε αν παίζονται στα σινεμά ή είναι διαθέσιμοι κάπου για streaming οι τίτλοι που μπήκαν στις λίστες, και αν είναι δυνατόν να καλύψουμε όλες τις κατηγορίες σ’ ένα κινηματογραφικό τρόπον τινά κυνήγι θησαυρού!
Μια από τις πλέον αγαπημένες κατηγορίες για ανακάλυψη ενίοτε και διαμαντιών που μας διέφυγαν κατά τη διάρκεια της κινηματογραφικής σεζόν είναι αυτή της Διεθνούς Ταινίας (πρώην Ξενόγλωσσης, που άλλαξε ονομασία χάρη και στον Alfonso Cuaron), και για τους πιο «εξονυχιστικούς» ερευνητές πολύτιμη είναι και η shortlist που ανακοινώνεται έναν μήνα πριν την τελική πεντάδα. Και φυσικά, λόγω του ότι άλλο παιχνίδι ισχύει στην κατηγορία της Καλύτερης Ταινίας που οδήγησε στην αριθμητική της επέκταση από το 2009 και στο εξής, το ότι πέντε χώρες μόνο διεκδικούν το συγκεκριμένο βραβείο κάθε χρόνο αφήνει εκτός πολύ συχνά μερικά βαριά χαρτιά. Παρακάτω θα κοιτάξουμε πέντε τρανταχτές περιπτώσεις από το 2020 και μετά που άξιζαν αναγνώρισης, αλλά που τελικά δεν τιμήθηκαν με υποψηφιότητα από την Ακαδημία. Και ξεκινάμε…
10 ηθοποιοί του Χόλιγουντ που άλλαξαν εαυτό για να υποδηθούν ένα ρόλο έξω από τα νερά τους
Πέντε φιλμ που θα έπρεπε να είναι υποψήφια
Μήλα (2020) του Χρήστου Νίκου – Χώρα: Ελλάδα
Ίσως να πρόκειται για τη στιγμή που πλησιάσαμε περισσότερο στη συγκεκριμένη κατηγορία από την εποχή που το καταφέραμε με τον «Κυνόδοντα». Πέραν της πολύτιμης υποστήριξης της Cate Blanchett στην παραγωγή, το φιλμ κατάφερε να μπει και στην πεντάδα των καλύτερων ξενόγλωσσων ταινιών του αμερικάνικου National Board of Review για το 2021. Και δεν επρόκειτο απλά για αποτέλεσμα καλών δημοσίων σχέσεων, τα «Μήλα» ήταν και μια εξαιρετικά εύστοχη μελέτη επάνω στην ανθρώπινη επικοινωνία στο τώρα της εφήμερης επαφής και της έλλειψης σημείων αναφοράς, σε ένα φόντο μετά την έξαρση του «weird wave» στη χώρα μας κι επίκαιρη με έναν παράδοξο τρόπο λόγω του ότι συνέπεσε με τη βαριά περίοδο της πανδημίας. Ωστόσο δεν μπόρεσε να χωρέσει ούτε στην αντίστοιχη οσκαρική shortlist, μια εξέλιξη που σχολιάστηκε ως απρόσμενη από τον τότε Τύπο που άλλα περίμενε και άλλα είδε. Προσωπικά θα έβλεπα ευχαρίστως τη συγκεκριμένη ταινία και στην τελική πεντάδα αντί για τον άνισο «Άνθρωπο που Πούλησε το Δέρμα του». Ο Χρήστος Νίκου πάντως «ακούστηκε» στο εξωτερικό κι έφτασε μέχρι να δουλέψει και για την Apple Original Films με το «Fingernails», οπότε θα έλεγε κανείς ότι η οσκαρική απήχηση στην περίπτωσή του τελικά δεν ήταν απολύτως απαραίτητη…
Το Τέλειο Αφεντικό (2021) του Fernando Leon de Aranoa – Χώρα: Ισπανία
Το συγκεκριμένο φιλμ έτυχε να αγαπηθεί πολύ και από το ελληνικό κοινό το καλοκαίρι του 2022, κάνοντας απρόσμενο σουξέ στα θερινά, και δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς το γιατί. Συνδυάζοντας την καθαρόαιμη κωμωδία παρεξηγήσεων με ένα ιδιαίτερα αιχμηρό κοινωνικό σχόλιο, το «Τέλειο Αφεντικό» είναι ένα νόστιμο μείγμα ψυχαγωγίας και τροφής για σκέψη, έξυπνο αλλά παράλληλα και απόλυτα προσιτό. Με ατού μια από τις καλύτερες ερμηνείες που έδωσε ο Javier Bardem τα τελευταία χρόνια, έφτασε στη shortlist της κατηγορίας το έτος που διαγωνιζόταν, αλλά δεν κατάφερε να είναι στις τελικές επιλογές της Ακαδημίας, ενώ ο ίδιος ο Bardem μπήκε στην αντίστοιχη πεντάδα του Α’ Ανδρικού Ρόλου, αλλά για το… «Είμαστε οι Ρικάρντο» του Aaron Sorkin! Βέβαια, για να λέγονται όλα, υπήρξε ανταγωνισμός από ονόματα του βεληνεκούς του Paolo Sorrentino και του Joachim Trier, αλλά σημειώθηκε και η πολύ μεγάλη έκπληξη του «Λουνάνα: Ένα Γιακ Μέσα στην Τάξη» από το Μπουτάν. Άρα, θεωρητικά τουλάχιστον, υπήρχε το περιθώριο η δουλειά του Fernando Leon de Aranoa να μη μείνει εκτός «χορού»; Μάλλον ναι…
«In the Mood for Love» & «Your Name»: Μια βόλτα στα σκαλοπάτια τους
Το Μπλε Καφτάνι (2022) της Maryam Touzani – Χώρα: Μαρόκο
Ήταν μια από τις πιο μεστές και συγκινητικές εκπλήξεις της περασμένης κινηματογραφικής σεζόν, με απαράμιλλη προσοχή στην κάθε επικοινωνιακή λεπτομέρεια κι ευαισθησία που σπανίζει στη βιομηχανία όλο και περισσότερο όσο περνάνε τα χρόνια. Πριν ακουστεί σε μεγάλο βαθμό στους σινεφίλ κύκλους κατόρθωσε να είναι στις 15 επιλογές της shortlist του 2023, αλλά όχι και στην πεντάδα των φιναλίστ. Γεγονός λίγο περίεργο τη στιγμή που το μεγάλο βραβείο κέρδισε το ριμέικ του «Ουδέν Νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο», μια αδιαμφισβήτητα καλοφτιαγμένη παραγωγή, που όμως δύσκολα θα έλεγε κανείς ότι προσθέτει ένα νέο κεφάλαιο στο είδος του αντιπολεμικού δράματος στο οποίο και ανήκει (και ειδικά όταν έχει προηγηθεί η δικαίως υπερ-κλασική εκδοχή του Lewis Milestone πολλές δεκαετίες πίσω). Βέβαια έναν ρόλο θα τον έπαιξε και η υποστήριξη του Netflix, που έχει συχνή παρουσία στη συγκεκριμένη κατηγορία (είχε χρηματοδοτήσει και το «Ρόμα» που νίκησε το 2019, όπως και το «Χέρι του Θεού» που ήταν υποψήφιο το 2022, φέτος δε εκπροσωπείται από την «Κοινωνία του Χιονιού»).
Πεσμένα Φύλλα (2023) του Aki Kaurismaki – Χώρα: Φινλανδία
Στον Kaurismaki οφείλεται και η μοναδική φορά που η Φινλανδία εκπροσωπήθηκε στην κατηγορία, και πιο συγκεκριμένα με τον «Άνθρωπο Χωρίς Παρελθόν» το (σχετικά) μακρινό 2003. Η νέα του δουλειά κατέβηκε στο «ρινγκ» των Όσκαρ έχοντας λάβει δυνατή υποστήριξη από τη διεθνή κριτική, με βράβευση από τις Κάννες και με δύο υποψηφιότητες για Χρυσές Σφαίρες στις βαλίτσες του. Έφτασε στην πηγή αλλά… νερό δεν ήπιε, σε μια χρονιά ομολογουμένως ιδιαίτερα ανταγωνιστική για την κατηγορία της Διεθνούς Ταινίας. Και είναι κρίμα, καθώς το ξεχωριστό και απρόσμενα ξεκαρδιστικό χιούμορ του Kaurismaki και η παλαιού τύπου αγάπη του για τον κινηματογράφο που ξεχειλίζει από τα κάδρα των «Πεσμένων Φύλλων» θα ήταν μια παραπάνω από ευπρόσδεκτη προσθήκη στη φετινή πεντάδα. Έπεσε και σε συγκυρία που δεν υπάρχει σκανδιναβική χώρα στους φιναλίστ, για δεύτερη χρονιά σερί μάλιστα…
Στη Φωτιά (2023) του Anh Hung Tran – Χώρα: Γαλλία
Σε μια κίνηση υψηλού ρίσκου, η Γαλλία προτίμησε αυτό το φιλμ αντί για τη βραβευμένη με Χρυσό Φοίνικα «Ανατομία μιας Πτώσης» για την κατηγορία της Διεθνούς Ταινίας και… κατέληξε να μην εκπροσωπείται, ενώ η δημιουργία της Justine Triet, χωρίς την υποστήριξη από τη χώρα παραγωγής της, διαγωνίζεται για πέντε Όσκαρ, ανάμεσά τους και το Καλύτερης Ταινίας! Το αν αξίζει το ένα φιλμ να επισκιάσει το άλλο είναι μια άστοχη απορία, που λειτουργεί τελικά εις βάρος του σινεφίλ που απλά θέλει να αναγνωρίσει τον καλό κινηματογράφο από όλες τις πλευρές. Πάντως, η αλήθεια είναι ότι το «Στη Φωτιά» άξιζε καλύτερης τύχης, εκ πρώτης όψεως θα έλεγε κανείς για την αποθέωση της γαστρονομικής απόλαυσης που ξεδιπλώνεται επί της οθόνης, αλλά στην πραγματικότητα για την ουσία που κρύβεται πίσω από τη βιτρίνα, που είναι μια μελέτη των θέσεων της γυναίκας και του άντρα στην κοινωνία πριν πετύχει τις πρώτες κατακτήσεις του το φεμινιστικό κίνημα, όπως κι ένα ρομάντζο ιδιαίτερα λεπτοδουλεμένο, που δεν παίρνει την κατεύθυνση που θα ανέμενε κανείς.
Κείμενο: Πάρις Μνηματίδης (Lavart)
10 αξιοσημείωτες γυναίκες που κατέκτησαν το Χόλιγουντ χωρίς να είναι «Barbie girls»
