Όταν συνάντησαμε για πρώτη φορά τις σκέψεις του Νίτσε για την αμαρτία, την επιστήμη και το ρόλο του ιερέα, νιώσαμε ένα τράνταγμα.
Εντάξει το ξέρουμε, ο Νίτσε δεν ήταν ποτέ εκείνος που απέφευγε να κόψει μέχρι το κόκαλο, αλλά εδώ, εκθέτει μια πληγή τόσο αρχαία που μοιάζει σχεδόν ταμπού. «Η αμαρτία εφευρέθηκε για να καταστήσει αδύνατη την επιστήμη, την πνευματική καλλιέργεια, κάθε ανύψωση και ευγένεια του ανθρώπου». Υπάρχει μια τόλμη στην προοπτική του. Μήπως, η ίδια η έννοια της αμαρτίας δημιουργήθηκε όχι για τη σωτηρία μας αλλά για την υποταγή μας.
Το επιχείρημα του Νίτσε βασίζεται στη σχέση μεταξύ γνώσης και ελευθερίας. Υπονοεί ότι όταν βλέπουμε τον κόσμο χωρίς τον φακό της ενοχής, απελευθερωνόμαστε από το κλουβί της επιβαλλόμενης ηθικής. Ωστόσο, ο ιερέας, όπως τον βλέπει ο Νίτσε, ενσαρκώνει μια δύναμη σχεδιασμένη να μας κρατήσει μέσα σε αυτό το κλουβί. Ο ιερέας δε μας προσφέρει σωτηρία κατά την άποψη του Νίτσε, αντίθετα μας αλυσοδένει στον πόνο μας, δημιουργώντας μια ατέλειωτη ανάγκη για «έναν σωτήρα». Αυτή η ανάγκη, επιμένει ο Νίτσε, είναι αυτό που κρατά την ανθρωπότητα υπό έλεγχο, εκτρέποντας τις δυνατότητές μας για περιέργεια και γνώση προς τη μετάνοια και το φόβο.
Διαβάζοντας αυτό το κείμενο, βρήκαμε τον εαυτό μας να αναρωτιέται: Ποια μέρη της σύγχρονης ζωής μας εξακολουθούν να απηχούν αυτή την αρχαία λογική; Έχουμε αποτινάξει αυτές τις αλυσίδες ή υπάρχουν νέες μορφές «ιερέων» στις οποίες υπακούμε χωρίς να το συνειδητοποιούμε; Για τον Νίτσε, η επιστήμη και η ευτυχία είναι αλληλένδετες όταν η μία ανθίζει, ανθίζει και η άλλη. Αλλά αν η έννοια της αμαρτίας έχει σκοπό να καλλιεργήσει τη δυστυχία, πόσοι από εμάς επιτρέπουν πραγματικά στον εαυτό τους να αναζητούν τη γνώση ως έκφραση χαράς και ελευθερίας;
(Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο παρακάτω)
Νίτσε: «Η αμαρτία επινοήθηκε για να κάνει αδύνατη την επιστήμη, την πνευματική καλλιέργεια, κάθε ανύψωση και ευγένεια του ανθρώπου…»
Η αρχή της Βίβλου περιέχει ολόκληρη την ψυχολογία του ιερέα.
Ο ιερέας ξέρει μόνο έναν μεγάλο κίνδυνο: Την επιστήμη, την υγιή σύλληψη του αιτίου και του αποτελέσματος.
Η επιστήμη όμως δεν ευδοκιμεί γενικά παρά μόνο κάτω από συνθήκες ευτυχίας· πρέπει να υπάρχει ένα πλεόνασμα χρόνου και πνεύματος, για γίνει εφικτή η «γνώση».
«Επομένως, ο άνθρωπος πρέπει να γίνει δυστυχισμένος» -αυτή ήταν η λογική του ιερέα σε όλες τις εποχές.
Μαντεύει κανείς τώρα τί εισήχθηκε, σύμφωνα μ’ αυτή τη λογική, για πρώτη φορά στον κόσμο: Η «αμαρτία»…
Η έννοια της ενοχής και της τιμωρίας, ολόκληρη η «ηθική τάξη», επινοήθηκε εναντίον της επιστήμης, ενάντιον της απελευθέρωσης του ανθρώπου από τον ιερέα.
Ο άνθρωπος δεν πρέπει να κοιτά έξω, δεν πρέπει να κοιτά μέσα στον εαυτό του δεν πρέπει να κοιτά τα πράγματα με εξυπνάδα και προσοχή, για να μάθει, δεν πρέπει να κοιτά καθόλου· πρέπει να υπόφερει….
Και πρέπει να υποφέρει με τέτοιο τρόπο ώστε να χρειάζεται πάντα τον ιερέα.
Κάτω οι γιατροί! Ένας «σωτήρας» χρειάζεται.
Η έννοια της ενοχής και της τιμωρίας, μαζί με το δόγμα της «χάρης», της «λύτρωσης», της «άφεσης» -ψέματα πέρα για πέρα, χωρίς καμιά ψυχολογική πραγματικότητα- επινοήθηκαν για να καταστρέψουν στον άνθρωπο την έννοια των αιτίων· είναι απόπειρα δολοφονίας κατά του αιτίου και του αποτελέσματος!
Και δεν είναι μια απόπειρα δολοφονίας με το χέρι, με το μαχαίρι, με την ειλικρίνεια στο μίσος και στην αγάπη!
Έχουν γεννηθεί από τα πιο δειλά, τα πιο πονηρά, τα πιο ταπεινά ένστικτα.
Απόπειρες ιερέων! Απόπειρες παρασίτων! Βαμπιρισμός ωχρών, υποχθόνιων αιματορουφηχτρών!
Όταν οι φυσικές συνέπειες μιας πράξης δεν είναι πια «φυσικές», αλλά θεωρούνται ότι προκαλούνται από τα εννοιακά φαντάσματα της δεισιδαιμονίας, από τον «Θεό», από τα «πνεύματα», από τις «ψυχές», σαν να ήταν απλώς «ηθικές» συνέπειες, σαν να ήταν ανταμοιβή, τιμωρία, νύξη, μέσα εκπαίδευσης, τότε έχει καταστραφεί η προϋπόθεση της γνώσης, τότε έχει διαπραχθεί το μεγαλύτερο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.
Για να το πούμε μια φορά ακόμη, η αμαρτία, αυτή η κατ’ εξοχήν μορφή αυτοβεβήλωσης του ανθρώπου, επινοήθηκε για να κάνει αδύνατη την επιστήμη, την πνευματική καλλιέργεια, κάθε ανύψωση και ευγένεια του ανθρώπου· ο ιερέας κυριαρχεί μέσω της επινόησης της αμαρτίας…”
Αν η φλογερή κριτική του Νίτσε πυροδότησε κάτι μέσα σας, προχωρήστε ένα βήμα παραπέρα και εξερευνήστε κι άλλα έργα του, όπου διερευνά βαθύτερα τον ανθρώπινο ψυχισμό και τη δομή της κοινωνίας: Τι μάθαμε από αυτή τη φράση του Νίτσε; «Αν κάποιος δεν είχε έναν καλό πατέρα, τότε πρέπει να δημιουργήσει έναν».
Διαβάστε περισσότερα αποσπάσματα παρακάτω:
- Είχε δίκιο ο Φερνάντο Πεσσόα: «Είμαι αυτός που νομίζω; Μα νομίζω πως είμαι τόσο πολλά πράγματα…»
- Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές: «Ένας άντρας καταλαβαίνει πότε αρχίζει να γερνάει: όταν αρχίζει και μοιάζει με …»
- Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς: «Όταν γεράσεις κι ασπρίσεις …Την ομορφιά σου αγάπησαν στ’ αλήθεια ή σαν ψέμα»
- Χένρι Μίλλερ: «Αν οι άνθρωποι σταματήσουν να πιστεύουν ότι κάποια μέρα θα γίνουν θεοί, τότε σίγουρα θα …»
- Μια φορά κι έναν καιρό ο Έσσε μας είπε: «Όταν φοβόμαστε κάποιον είναι γιατί …»
- 5 φορές που ο Ίψεν είχε δίκιο (και είπε όσα φοβόμασταν να παραδεχτούμε)
- Έρμαν Έσσε: «Όλοι μας ως το τέλος της ζωής μας κουβαλάμε τα υπολείμματα της γέννησής μας»
- 20 λυτρωτικά αποφθέγματα του Καρλ Γιουνγκ ελέγχουν το ασυνείδητό μας
