Η αλήθεια του Μπρεχτ για τα Χριστούγεννα που μας διαπερνά και μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε μια πτυχή την οποία συχνά αγνοούμε.
Βοστώνη 1659: Όταν η ευχή «Καλά Χριστούγεννα» ήταν τιμωρητέα
Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, ο Γερμανός θεατρικός συγγραφέας και ποιητής, προσέγγισε τα Χριστούγεννα με κριτική και στοχαστική οπτική. Στα έργα του, συμπεριλαμβανομένων ποιημάτων όπως το “An die Nachgeborenen” (“Σε αυτούς που γεννήθηκαν αργότερα”), ο Μπρεχτ αμφισβήτησε συχνά τους κοινωνικούς κανόνες και τις παραδόσεις. Τα Χριστούγεννα, με τις θρησκευτικές και εμπορικές τους πτυχές, έγιναν αντικείμενο εξέτασης γι’ αυτόν. Η μαρξιστική ιδεολογία του Μπρεχτ επηρέασε την αντίληψή του για τις διακοπές, την οποία έβλεπε μέσα από το πρίσμα της ταξικής πάλης και των κοινωνικών ανισοτήτων.
Αντί να ενστερνιστεί συναισθηματικά ή θρησκευτικά θέματα που σχετίζονται με τα Χριστούγεννα, ο Μπρεχτ υπογραμμίζει τις ανισότητες μεταξύ των κοινωνικών τάξεων ή επικρίνει την εμπορευματοποίηση της εορταστικής περιόδου. Η χριστουγεννιάτικη ανάλυση του Μπρεχτ πιθανότατα θα τονίσει την ανάγκη για συνειδητοποίηση, κοινωνική δικαιοσύνη και κριτική εξέταση των καθιερωμένων εθίμων και όχι της παθητικής αποδοχής.
Μπέρτολτ Μπρεχτ: «Φτάνουν Χριστούγεννα…»
Φτάνουν Χριστούγεννα λοιπόν! Παραμονή.
Κι εμείς σαν όλους ετοιμάσαμε γιορτή.
Μα δεν είν’ άνετα σαν φάτνη εδώ μέσα.
Μπαίνει το κρύο από παντού, δεν έχει μπέσα.
Χριστούλη, κόπιασε, γεννήσου αν θες, μα κοίτα:
Σου στρώσαμε, δεν έχει τζάκι όμως και πίττα.
Τρέμουμε κι όλοι αγκαλιαζόμαστε σφιχτά
σαν τους πρωτόγονους σε σκοτεινή σπηλιά.
Το χιόνι πέφτει στο κορμί μας, το παγώνει•
το χιόνι εισβάλει στην καλύβα και σαρώνει.
Κόπιασε, χιόνι, μπες, θα βρεις φίλους εδώ:
Κι εμάς μας έδιωξαν από τον ουρανό.
Κρασί ζεσταίνουμε, παλιό και δυνατό•
κάνει καλό με τέτοιον άγριο καιρό.
Ζεστό κρασί, ξύλα στην πόρτα καρφωμένα.
Έξω, ουρλιάζουνε αγρίμια θυμωμένα.
Κοπιάστε, αγρίμια, να κρυφτείτε απ’ το χιονιά:
Ούτε τ’ αγρίμια έχουνε ζεστή φωλιά.
Θα ρίξουμε τα πανωφόρια στη φωτιά,
να γίνει η φλόγα της για λίγο πυρκαγιά,
να ζεσταθούμε ενώ θα καίγεται η στέγη,
να ζούμε όταν το σκοτάδι πια θα φεύγει.
Κόπιασε, άνεμε–εκεί έξω πως αντέχεις;
Κι εσύ κουράστηκες, κι εσύ σπίτι δεν έχεις…
