Τι σημαίνει η λέξη «άχλος» και από πού προέρχεται;

Μερικές λέξεις έχουν το περίεργο χάρισμα να ακούγονται θολές, σχεδόν ασαφείς όπως το ίδιο τους το νόημα. Μία από αυτές είναι η λέξη «άχλος» ή «ἀχλύς»

Μπορεί να τη συναντάμε σπάνια στη νεοελληνική όμως στα αρχαία ελληνικά είχε συγκεκριμένη χρήση και εξαιρετική εκφραστική δύναμη. Ας την ξετυλίξουμε.

Ετυμολογία και προέλευση

Η λέξη «άχλος» προέρχεται από την αρχαία ελληνική και απάντα κυρίως στη επική και ποιητική γλώσσα. Συγκεκριμένα:
ἄχλος (ὁ): θολούρα, σκοτεινή ομίχλη, πέπλο που καλύπτει το φως ή την όραση.
Συνδέεται ετυμολογικά με το ρήμα ἀχεύω ή ἄχθομαι που δηλώνουν λύπη, πόνο, βάρος, δηλαδή συναισθηματική και φυσική πίεση.

Στον Όμηρο η λέξη χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει τη θαμπάδα που καλύπτει τα μάτια κάποιου που πεθαίνει ή λιποθυμά όπως και τη ψυχική σύγχυση.
(Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο παρακάτω)

Αρχαία Ελληνικά; Μην ανησυχείς, τα μιλάς ήδη (με αυτές τις 23 φράσεις)

Σημασία της λέξης

Η λέξη «άχλος» δηλώνει:

Θόλωμα της όρασης, σαν ομίχλη που πέφτει στα μάτια, είτε από δάκρυα, είτε από πόνο, είτε από τον θάνατο.
Σκοτεινή ατμόσφαιρα ή σύννεφο, κάτι που καλύπτει και δεν αφήνει να δεις καθαρά.
Μεταφορικά, μπορεί να σημαίνει ψυχική σύγχυση, θολούρα του νου.

Χρήση στη νεοελληνική
Σήμερα η λέξη «άχλος» δε χρησιμοποιείται συχνά στον καθημερινό λόγο, αλλά μπορεί να εμφανιστεί:

Σε λογοτεχνικά κείμενα για να δηλώσει ψυχική ή πνευματική σύγχυση.
Σε ποιητικό ύφος για να δώσει την αίσθηση μιας σκοτεινής μυστηριώδους ατμόσφαιρας.

Παραδείγματα σε σύγχρονο λόγο (μεταφορική χρήση)

«Ένας άχλος απλωνόταν στη σκέψη του δεν μπορούσε να ξεχωρίσει το σωστό από το λάθος».
«Το πρωινό της Κυριακής ήρθε μ’ έναν άχλο θλίψης και καφέ χωρίς γεύση».

Ερμηνευτικός σχολιασμός

Η γοητεία της λέξης «άχλος» έγκειται στην αμφισημία της: κάτι ανάμεσα σε φυσικό φαινόμενο και ψυχική κατάσταση, ανάμεσα στο χώμα και τον νου. Είναι η λέξη που χρησιμοποιείς όταν δεν μπορείς να περιγράψεις την ακριβή μορφή του πόνου, της σύγχυσης ή του αποχωρισμού.

Είναι η «ομίχλη» του μυαλού και της καρδιάς.

Ας καταλήξουμε σ’ ένα συμπέρασμα

Η λέξη «άχλος» δεν είναι απλά μια λέξη από το χρονοντούλαπο της ιστορίας. Είναι πολύτιμη, είναι από εκείνες τις λέξεις που κουβαλούν μέσα τους την πυκνότητα της ζωής, τον θάνατο, τη θλίψη, τη σύγχυση και όλα όσα δυσκολευόμαστε να πούμε αν και κάποτε με άνεση περιέγραψε ο Όμηρος.

Διαβάστε περισσότερα για τις όμορφες ιστορίες των λέξεων: