Ο Σερ Φράνσις Μπέικον (Φραγκίσκος Βάκων) αποτελεί μια εξέχουσα προσωπικότητα στα χρονικά της φιλοσοφίας και της λογοτεχνίας. Γεννημένος το 1561, η διανοητική ανδρεία του Μπέικον αντηχεί στους διαδρόμους του χρόνου, κερδίζοντας το επίθετο του “πατέρα του εμπειρισμού” και του “πρωτοπόρου της επιστημονικής μεθόδου”.
Το θεμελιώδες έργο του, “Novum Organum”, διασαφήνισε το όραμά του για μια μεθοδική έρευνα του φυσικού κόσμου, προαναγγέλλοντας τη γέννηση του εμπειρισμού. Ο Μπέικον, με μια πένα βουτηγμένη στη λογική και την παρατήρηση, προσπάθησε να αποκαλύψει τα μυστικά του σύμπαντος καταρρίπτοντας τα δόγματα του παρελθόντος.
Πολυγραφότατος με απαράμιλλες διαστάσεις, το λογοτεχνικό έργο του Μπέικον εκτείνεται πέρα από τη φιλοσοφία, περιλαμβάνοντας δοκίμια, πολιτικές πραγματείες και το όραμα μιας ουτοπικής κοινωνίας στη “Νέα Ατλαντίδα”. Η πεζογραφία του, διαποτισμένη από ευγλωττία και οξυδέρκεια, ξεπερνά τα χρονικά όρια, αντηχώντας με μια διαχρονική απήχηση που αιχμαλωτίζει τους αναγνώστες σε όλες τις εποχές.
Η φιλοσοφία του Μπέικον ήταν ένα αλχημιστικό παρασκεύασμα λογικής και πειραματισμού, μια απόκλιση από τους μεταφυσικούς στοχασμούς που κυριαρχούσαν επί μακρόν στον φιλοσοφικό διάλογο. Υπερασπίστηκε το δόγμα του εμπειρισμού, προτρέποντας τους στοχαστές να συλλέγουν τη γνώση από το χωνευτήρι της εμπειρίας αντί να υποκύπτουν στις ιδιοτροπίες των αφηρημένων εικασιών.
Αποφθέγματα του Φράνσις Μπέικον
1. Δεν είναι εύκολο να βρούμε έναν τρόπο να εξηγήσουμε και να μεταφέρουμε αυτό που προτείνουμε. Γιατί αυτό που είναι καινούργιο από μόνο του θα γίνει κατανοητό μόνο κατ’ αναλογία με το παλιό.
2. Το να ζητάς συμβουλές είναι η μεγαλύτερη εμπιστοσύνη που μπορεί να έχει ένα άτομο σε ένα άλλο.
3.Στην πράξη, ο άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει τίποτε άλλο παρά να ενώσει και να χωρίσει τα σώματα της φύσης. Τα υπόλοιπα τα κάνει η φύση μέσα της.
4.Ούτε το γυμνό χέρι ούτε το μυαλό που αφήνεται στον εαυτό του έχει μεγάλη δύναμη. Η δουλειά ολοκληρώνεται με εργαλεία και βοηθήματα, που το μυαλό δεν χρειάζεται λιγότερο από το χέρι. Και όπως τα εργαλεία του χεριού δίνουν ή κατευθύνουν την κίνηση, έτσι και τα εργαλεία του νου δίνουν ή προειδοποιούν το μυαλό.
5.Στην εφηβεία, τα ταξίδια χρησιμεύουν για την αναπλήρωση της εκπαίδευσης, στα ώριμα χρόνια – για την αναπλήρωση της εμπειρίας. Όποιος πηγαίνει σε μια χώρα χωρίς να έχει κατακτήσει πρώτα τη γλώσσα της, πηγαίνει για σπουδές και όχι για ταξίδι.
6.Η φύση στον άνθρωπο συχνά κρύβεται, μερικές φορές καταπιέζεται, αλλά σπάνια καταστρέφεται. Ο εξαναγκασμός αναγκάζει τη φύση να εκδικηθεί σκληρά τον εαυτό της, οι διδασκαλίες κάπως υποτάσσουν τις παρορμήσεις της, αλλά μόνο η συνήθεια μπορεί να την ξαναφτιάξει και να την υποτάξει.
7.Είναι μάταιο να περιμένουμε μεγάλη αύξηση της γνώσης από την εισαγωγή και τον εμβολιασμό του νέου στο παλιό. Πρέπει να υπάρξει ενημέρωση στα τελευταία βασικά, αν δεν θέλουμε να περιστρέφουμε συνεχώς σε έναν κύκλο με την πιο ασήμαντη κίνηση προς τα εμπρός.
8.Οι προσδοκίες είναι μια αρκετά σταθερή βάση για συμφωνία. Εξάλλου, αν οι άνθρωποι τρελαίνονται με μια εικόνα και μια μορφή, μπορούν να έρθουν σε συμφωνία μεταξύ τους αρκετά καλά.
Όταν ο Καβάφης έγραφε ποίηση ο κόσμος αναγεννιόταν: Τα 10 σπουδαιότερα ποιήματά του
