Κατάργηση των βιβλίων ή αντικατάσταση αυτών; Η έναρξη της σχολικής χρονιάς πλησιάζει. Εδώ και κάποιους μήνες έχει ανακοινωθεί από το Υπουργείο Α-παιδείας, όπως το αποκαλούσε ο αείμνηστος Ρένος Αποστολίδης, μία λίστα βιβλίων προς κατάργηση ή αντικατάσταση.
Ο όρος «αντικατάσταση» στάθηκε και η μεγάλη παγίδα της υπόθεσης. Οι διακοπές τελειώνουν και καμία ανακοίνωση δεν έχουμε δει για το ποια βιβλία θα τα αντικαταστήσουν. Όπως όλα δείχνουν λοιπόν πρόκειται για κατάργηση αυτών των βιβλίων (όχι των μαθημάτων) και όχι για αντικατάσταση.
Ας θυμηθούμε ποια είναι αυτά τα βιβλία.
- Γλώσσα ( Τεύχος 1), της πέμπτης δημοτικού
- Η Μαρτυρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον Σύγχρονο Κόσμο, της τρίτης γυμνασίου
- Αρχές Οικονομικής Θεωρίας , της τρίτης λυκείου
- Λατινικά, της τρίτης λυκείου
- Ορθόδοξη πίστη και λατρεία, της πρώτης λυκείου
- Χριστιανισμός και Θρησκεύματα, της δευτέρας λυκείου
- Χριστιανισμός και σύγχρονος κόσμος, της τρίτης λυκείου
4 «αιρετικά» σχολικά βιβλία που καταργήθηκαν από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα
Θα ξεκινήσω από τα βιβλία των θρησκευτικών. Όντας ο ίδιος άθρησκος ή άθεος (δεν έχω καταφέρει να το απαντήσω ακόμα) το μάθημα των θρησκευτικών αποτελούσε στα μαθητικά μου χρόνια την μεγαλύτερή μου πρόκληση. Προσπαθούσα σε κάθε μάθημα να «νικήσω» τον καθηγητή μου και τις θρησκευτικές του αντιλήψεις μέσα από έντονους διαξιφισμούς στους οποίους αναγκαζόμουν να επιχειρηματολογήσω και κατ’ επέκταση να γνωρίσω τον χριστιανισμό και διάφορα φιλοσοφικά ρεύματα που τον πολεμούσαν. Κάτω από αυτές τις συνθήκες το μάθημα των θρησκευτικών θα μπορούσα να πω ότι με διάνθισε.
Δυστυχώς όμως αυτό δεν ίσχυε για όλους. Η πλειοψηφία αναγκαζόταν να ακούει καθέδρας απαρχαιωμένες αντιλήψεις, ρητορική μίσους και αντιεπιστημονικά παραληρήματα. Συμπερασματικά, καλώς καταργούνται αυτά τα βιβλία θρησκευτικών και θα ήταν μια εξαιρετικά θετική πρωτοβουλία εάν το μάθημα των θρησκευτικών παρέδιδε την σκυτάλη στο μάθημα της θρησκειολογίας, στο οποίο θα μελετώνται όλες οι θρησκείες, από την αρχαιότητα έως και σήμερα και οι εκλεκτικές συγγένειές τους. Έτσι οι μαθητές θα κατανοούσαν την συνέχεια που υπάρχει σε όλες τις θρησκείες και την βαθύτερη ανάγκη του ανθρώπου να κατασκευάζει συνεχώς «νέους θεούς». Οι μαθητές εξάλλου δεν έχουν ανάγκη από οποιαδήποτε προπαγάνδα αλλά από τη μελέτη αυτού του φαινομένου που ονομάζεται “πίστη” και που οι ρίζες του είναι τόσο βαθιές ώστε να επηρεάζουν ακόμη και σήμερα τις καθημερινές μας αποφάσεις.
Ας πάμε τώρα στα βιβλία των Λατινικών και των Οικονομικών. Πρόκειται για βιβλία σε μαθήματα προσανατολισμού, δηλαδή για βιβλία που καλούνται οι μαθητές να ξεκοκαλίσουν για τις πανελλαδικές εξετάσεις. Αν δεν αντικατασταθούν και απλώς καταργηθούν θα πρόκειται για μία ακόμα οργανωμένη ενέργεια που θα υπονομεύσει κι άλλο το δημόσιο σχολείο και θα στρέψει τους μαθητές σε αυτή την ελληνική πατέντα που ονομάζεται «Φροντιστήριο». Ήδη η συντριπτική πλειοψηφία λαμβάνει εξωσχολική βοήθεια όμως δε πρέπει να ξεχνάμε πως εκεί έξω υπάρχουν παιδιά που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν σ΄αυτή την οικονομική πρόκληση των ημερών μας.
Τέλος στην λίστα των επτά αυτών βιβλίων βρίσκεται και το βιβλίο της Γλώσσας της πέμπτης δημοτικού. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε συνεχώς φιλολόγους και λογίους να μας μιλούν για την λεξιπενία που μαστίζει τη νέα γενιά. Επομένως μια επικείμενη κατάργηση του βιβλίου της Γλώσσας σε μια ηλικία που το παιδί γνωρίζει τον κόσμο (κατά τον Βιτγκενστάιν, η γλώσσα μου είναι ο κόσμος μου) θα ήταν καταστροφική. Βέβαια κάτι τέτοιο θα ήταν σύμφωνο με την πολιτική που χαράσσεται τα τελευταία χρόνια, μια πολιτική που οι σκληροπυρηνικοί της υποστηρικτές ονειρεύονται μέχρι και την αντικατάσταση του αλφάβητου από λατινικούς χαρακτήρες.
Έτσι θα απορροφηθούμε κι εμείς στο καλούπι των «Ευρωπαίων», μεταμορφωμένοι σε απλούς καταναλωτές. Η παγκοσμιοποίηση, με την αδυσώπητη πρόοδό της, απειλεί να στραγγίξει κάθε τελευταίο απομεινάρι. Μπορεί να φαίνεται ανησυχητικό ή υπερβολικά δραματικό, αλλά η πραγματικότητα είναι πολύ πιο ζοφερή από ό,τι φαίνεται. Αμέτρητες φαινομενικά ασήμαντες ενέργειες, που απορρίφθηκαν ως ασήμαντες εκείνη την εποχή, μας οδήγησαν σωρευτικά σε αυτό το σημείο. Κάθε μικρή, παραμελημένη επιλογή συνέβαλε σε αυτή τη διάβρωση της πολιτιστικής μας ουσίας. Ας ελπίσουμε να βγει σύντομα κάποια ανακοίνωση που θα μας ενημερώνει για τα καινούργια, βελτιωμένα βιβλία που θα αντικαταστήσουν τα παραπάνω.
Κείμενο: Ηρακλής Μίγδος (Lavart)
