Η τέχνη του Στέλιου Ταντούρη είναι μια εύγλωττη διαμαρτυρία, που μεταμορφώνει τα πεταμένα αστικά υπολείμματα σε γλυπτές συμφωνίες, με προτιμώμενο μέσο το μέταλλο.
O Στέλιος Ταντούρης είναι ένας καλλιτέχνης του οποίου οι ρίζες στην πολιτιστικά πλούσια πόλη της Ελευσίνας έχουν διαμορφώσει τη βαθιά του σχέση με την τέχνη και την περιβαλλοντική υπεράσπιση. Γεννημένος στις αρχές της δεκαετίας του ’80 εν μέσω των περιβαλλοντικών προκλήσεων που δημιουργούσε η βιομηχανική ρύπανση, ο Στέλιος Ταντούρης βρήκε τη φωνή του στη διασταύρωση της τέχνης και της περιβαλλοντικής συνείδησης. Το ταξίδι του τον οδήγησε στη δημιουργία γλυπτών από ανακυκλώσιμα υλικά, με ιδιαίτερη έμφαση στα μεταλλικά στοιχεία που διασώζονται από τα αστικά απορρίμματα.
Ο κ. Στέλιος Ταντούρης δεν είναι απλώς ένας καλλιτέχνης – είναι πρωτοπόρος στην ελληνική καλλιτεχνική σκηνή, αναγνωρισμένος για τον καθοριστικό του ρόλο στο κίνημα Steampunk και την αφοσίωσή του στην προώθηση της χρήσης ανακυκλώσιμων υλικών. Ως ιδρυτής της διαδικτυακής ομάδας “Garbage Crafts” και ιδρυτής του προγράμματος REGENESIS, επιδιώκει να εμπνεύσει την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και τον εθελοντισμό των νέων. Επίσης είναι Διευθυντής Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης του Ομίλου για την UNESCO Πειραιώς και Νήσων όπως και του Διεθνούς Οργανισμού της International Action Art με παραρτήματα σε ογδόντα πέντε χώρες.
Η συνεισφορά του επεκτείνεται πέρα από τον κόσμο της τέχνης, περιλαμβάνοντας περιβαλλοντικούς ηγετικούς ρόλους, επιδραστικές εκθέσεις και φιλανθρωπικές πρωτοβουλίες, όλα καθοδηγούμενα από μια βαθιά πίστη στη διασύνδεση της καλλιτεχνικής έκφρασης, της περιβαλλοντικής διαχείρισης και της κοινωνικής ευθύνης.
Αγγέλικα Αγόρα (Lavart) – Κ. Ταντούρη μπορείτε να μας μιλήσετε για τα παιδικά σας χρόνια στην Ελευσίνα και πώς αυτά αποτέλεσαν τη βάση για το πάθος σας για την τέχνη αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος;
Στέλιος Ταντούρης – Όσον αφορά τα παιδικά μου χρόνια μπορώ να πω ότι δεν διέφεραν καθόλου από αυτά των περισσότερων παιδιών που γεννήθηκαν στις αρχές του 70. Ήταν τότε που οι γειτονιές έσφιζαν από παιδικές φωνές, από μεγάλες παρέες που μόλις τελείωναν το σχολείο έβγαιναν να παίξουν όλα μαζί. Τότε που μπορούσαν να μείνουν τα παιδιά ανέμελα μέχρι αργά έξω έως ότου βγουν οι μητέρες τους για να τα φωνάξουν να επιστρέψουν σπίτι.
Τότε που όλα τα παιδιά της γειτονιάς ήταν μια μεγάλη παρέα. Παιδί προερχόμενο από οικογένεια της εργατικής τάξης με ένα πατέρα πραγματικό κουβαλητή στο σπίτι και μια μητέρα που φρόντιζε τα πάντα στο σπίτι είχα την ευκαιρία να μεγαλώσω σε ένα υγιές οικογενειακό περιβάλλον .
Εν αντιθέσει με το φυσικό περιβάλλον της Ελευσίνας που ήταν μια πόλη τότε με επιβαρυμένη ατμόσφαιρα και υποβαθμισμένη λόγω των βιομηχανιών της περιοχής.
Χαρακτηρισμένη εργατούπολη, και ως πίσω αυλή της Αττικής με ανθρώπους να έρχονται από όλες τις περιοχές της Ελλάδας να δουλέψουν σε κάποια βιομηχανία από τις πάμπολλες που υπήρχαν στην περιοχή.
Κάθε ημέρα ο αέρας όλο και κάτι μύριζε κάνοντας την ατμόσφαιρα βαριά, η δε σκόνη από το τσιμεντάδικο της πόλης επικάθονταν στην κυριολεξία παντού.
Θυμάμαι σαν να ήταν χθες την μητέρα μου να μαζεύει τα απλωμένα ρούχα και να ωρύεται επειδή είχαν πάνω τσιμεντόσκονη ή να καθαρίζει τα κάγκελα του μπαλκονιού με το πανί να γίνεται πράσινο. Είμασταν και είμαστε ακόμα μια πόλη χωρίς πρόσβαση στο παραλιακό μέτωπο γεγονός που μας ανάγκαζε όταν θέλαμε να πάμε σαν άνθρωποι για ένα μπάνιο να πηγαίνουμε δεκάδες χιλιόμετρα μακριά μήπως και βρούμε μια παραλία χωρίς πετρέλαια και πίσσα.
Να ζεις σε μια παραλιακή πόλη και να μην μπορείς να απολαύσεις την θάλασσα.
Όλες αυτές οι παιδικές βιωματικές εμπειρίες μεγαλώνοντας με έκαναν να συνειδητοποιήσω την αξία του να ζεις σε ένα καθαρό περιβάλλον και σε αρμονία με την φύση απολαμβάνοντας ότι σου προσφέρει αυτή. Αργότερα η τέχνη αποτέλεσε το μέσο έκφρασης μου αλλά και το μέσο διαμαρτυρίας μου για όλα αυτά τα κακώς κείμενα .
Επέλεξα συνειδητά την ενασχόληση με την συγκεκριμένη μορφή τέχνης και την δημιουργία έργων με ανακυκλώσιμα η ανακτημένα υλικά από το αστικό περιβάλλον προσπαθώντας να ευαισθητοποιήσω το κοινό να στραφεί σε έννοιες όπως αυτή της ανακύκλωσης της επαναχρησιμοποίησης των υλικών και της προστασίας του περιβάλλοντος.
Αγγέλικα Αγόρα (Lavart) –Τι σας παρακίνησε να αρχίσετε να δημιουργείτε τέχνη από ανακυκλώσιμα υλικά, εστιάζοντας ιδιαίτερα σε υλικά που βρίσκονται στο αστικό περιβάλλον;
Στέλιος Ταντούρης –Πέρα από τις περιβαλλοντικές ευαισθησίες μου, έβλεπα και βλέπω ακόμη αρκετούς καλλιτέχνες στην Ελλάδα να ασχολούνται με τις κλασσικές μορφές τέχνης. Γεγονός βέβαια το οποίο δεν είναι κατακριτέο, απλά ζητούσα το κάτι διαφορετικό, κάτι το οποίο να μου δίνει την δυνατότητα να περάσω τα μηνύματα μου δια μέσω των έργων μου αλλά και να αξιοποιήσω κατώτερης καταγωγής υλικά όπως τα απορρίμματα .
Αγγέλικα Αγόρα (Lavart) –Θα μοιραστείτε μαζί μας μια ιστορία για ένα από τα αγαπημένα σας έργα;
Στέλιος Ταντούρης – Κάθε έργο μου κρύβει και μια ιστορία από πίσω του τόσο για τον κόπο, τον τρόπο και τον τόπο που συλλέχθηκαν τα υλικά αλλά και τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκαν. Θα σας αναφέρω χαρακτηριστικά ένα πρόσφατο έργο μου που δημιούργησα μετά από πρόσκληση μου να συμμετέχω σε ένα βιβλίο το οποίο φιλοξενεί τις ιστορίες ζευγαριών που αντιμετωπίζουν ή αντιμετώπισαν το ζήτημα της υπογονιμότητας.
Το βιβλίο”Μητέρες εν αναμονή” καταγράφει τις προσπάθειες, τα συναισθήματα και τις δυσκολίες αυτών των ζευγαριών να αποκτήσουν ένα παιδί.
Πριν λίγο καιρό δέχθηκα ένα τηλεφώνημα από την συγγραφέα του βιβλίου προτείνοντας μου , διαβάζοντας την ιστορία ενός ζευγαριού να εμπνευστώ και δημιουργήσω ένα έργο σχετικό.
Μου ανατέθηκε μια ιστορία ενός ζευγαριού από την Ρόδο χωρίς οικονομική επιφάνεια και χωρίς καμία υποστήριξη αλλά με απίστευτο ζήλο να αποκτήσει παιδί.
Πραγματικά πέρασαν δια πυρός και σιδήρου για να καταφέρουν κάποια στιγμή να αποκτήσουν τελικά το πολυπόθητο παιδί τους.
Το έργο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για εμένα και το ξεχωρίζω για αυτό που αντιπροσωπεύει.
Αγγέλικα Αγόρα (Lavart) –Μιλήστε μας περισσότερο για την ομάδα Σκουπιδοτεχνήματα «Garbage Crafts» που ιδρύσατε. Πώς προωθεί την ανακύκλωση και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση μέσω της τέχνης;
Στέλιος Ταντούρης – Η διαδικτυακή αυτή ομάδα που δημιούργησα πριν μερικά χρόνια και έτυχε ευρείας αποδοχής φιλοξενεί και προβάλλει δημιουργίες καλλιτεχνών από όλη την Ελλάδα. Δημιουργίες από ανακυκλώσιμα υλικά, από φυσικά υλικά αλλά και έργα που προωθούν την επαναχρησιμοποίηση των υλικών και την σωστή τους διαχείριση. Δείχνει στους επισκέπτες και στα μέλη της ομάδας ότι τα πάντα μπορούν να συμβάλουν στην δημιουργία τέχνης .Έτσι λοιπόν με όχημα την τέχνη οι καλλιτέχνες που ασχολούμαστε με το συγκεκριμένο είδος της, δια μέσου των έργων μας ενώνουμε τις φωνές μας για να ευαισθητοποιήσουμε και να αφυπνίσουμε το κοινό όσον αφορά τα περιβαλλοντικά θέματα που απασχολούν την κοινωνία μας.
Αγγέλικα Αγόρα (Lavart) –Έχετε συμμετάσχει σε πολυάριθμες εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Τί είναι για εσάς όλη αυτή η εμπειρία;
Στέλιος Ταντούρης –Θεωρώ κάθε συμμετοχή μου σε οποιαδήποτε έκθεση, είτε μεγάλη είτε μικρή, είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό ως ένα μάθημα που πρέπει να αποκομίσω κάποιες γνώσεις. Οι γνώσεις αυτές για μένα είναι πιο σημαντικές από τις βεβαιώσεις ή τους επαίνους συμμετοχής.
Οι γνώσεις αυτές αφορούν συνήθως τον τρόπο επιμέλειας και διοργάνωσης της έκθεσης αλλά και γνώσεις που προέρχονται παρατηρώντας έργα συναδέλφων ώστε να βελτιωθώ σ’ ότι κάνω .Το σίγουρο είναι ότι η επικοινωνία με τους άλλους καλλιτέχνες και η ανταλλαγή απόψεων πάνω σε θέματα τέχνης και περιβάλλοντος είναι ότι πιο εποικοδομητικό σ’ όλες αυτές της έκθεσης.
Αγγέλικα Αγόρα (Lavart) –Μια από τις πολλές ιδιότητες σας είναι και αυτή του Διευθυντή Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης του Ομίλου για την UNESCO Πειραιώς και Νήσων και του Διεθνούς Οργανισμού International Action Art (IAA), πάνω σε ποιες πρωτοβουλίες εργάζεστε αυτή τη στιγμή;
Στέλιος Ταντούρης –Ανέκαθεν ο Όμιλος για την UNESCO όπως και η IAA με εμπνευστή και πρωτεργάτη κάθε πρωτοβουλίας και δράσης τον Πρόεδρο κ. Ιωάννη Μαρωνίτη έχει ως σκοπό να συμβάλει και να προάγει την Επιστημονική, Περιβαλλοντική /Οικολογική και πολιτισμική κατάρτιση των μελών του, βοηθώντας τα
κυρίως στη προσαρμογή τους στις αδιάκοπες και κάθε είδους εξελίξεις και μεταβολές, που παρουσιάζονται συνεχώς σ’ όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής και κυρίως να επιτελεί έργο το οποίο θα έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός Πολιτισμού ειρήνης και συνεργασίας.
Πέραν αυτών η προσπάθεια για την συμβολή στην επίτευξη των δεκαεπτά στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών είναι σε καθημερινή βάση οπότε καταλαβαίνετε οτι, όχι μόνο εγώ αλλά όλα τα μέλη και πρωταρχικά ο μοναδικός κ. Μαρωνίτης κοπιάζουμε καθημερινά ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατόν σε όλα τα επίπεδα .
Αγγέλικα Αγόρα (Lavart) –Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίσατε κατά την προώθηση της έννοιας της ανακύκλωσης και της δημιουργίας τέχνης από ανακυκλώσιμα υλικά και πώς τις ξεπεράσατε;
Στέλιος Ταντούρης – Όταν ξεκίνησα πριν πολλά χρόνια να ασχολούμαι η αποδοχή του κόσμου ήταν πραγματικά απογοητευτική.
Σε αντίθεση με το εξωτερικό που η συγκεκριμένη μορφή τέχνης τύγχανε ευρείας αποδοχής. Καθώς τα χρόνια περνούσαν και σιγά σιγά γίνονταν ακόμη πιο ορατός ο κίνδυνος και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής καθώς και άλλες επιπτώσεις από την περιβαλλοντική καταστροφή που συντελείται στον πλανήτη το κοινό εδώ στην Ελλάδα άρχισε να αγκαλιάζει και να στηρίζει την προσπάθεια μου.
Μεγάλη αλλαγή έχουμε δει και τα τελευταία χρόνια στην συμπεριφορά της πολιτείας η οποία προβάλλει, στηρίζει και οργανώνει εκθέσεις με ανακυκλώσιμα υλικά εντάσσοντας και την συγκεκριμένη μορφή τέχνης στα μέσα που συμβάλλουν στην απόκτηση περιβαλλοντικής συνείδησης.
Βέβαια σε όλα αυτά βρίσκουν και την ευκαιρία φορείς και άτομα τα οποία δεν έχουν καμία ενσυναίσθηση για τα περιβαλλοντικά θέματα και ασχολούνται με αυτά μόνο και μόνο για λόγους προβολής και οικονομικής εκμετάλλευσης.
Το κοινό ευτυχώς κατά μεγάλο ποσοστό έχει αποκτήσει τις γνώσεις ώστε να καταλαβαίνει αυτούς που πραγματικά ενδιαφέρονται και αυτούς που εκμεταλλεύονται καταστάσεις. Ως παράδειγμα προς αποφυγήν θα αναφέρω και τις εταιρείες που προσπαθούν να δείξουν προς τα έξω ένα οικολογικό προφίλ για επικοινωνιακούς λόγους αλλά στην ουσία εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικούς συντελεστές της καταστροφής.
Η ειλικρίνεια, η υπευθυνότητα, η ανιδιοτελής συμμετοχή σε ακτιβιστικές δράσεις και το πραγματικό ενδιαφέρον είναι τα διαπιστευτήρια μου .
Γνωρίζοντας όλοι ότι είμαι άνθρωπος του πεδίου και των πράξεων έχω καταφέρει να κερδίσω την εμπιστοσύνη και τον σεβασμό τούς.
Μόνο με θεωρίες και ωραία λόγια δεν κάνεις τίποτα, αν δεν ιδρώσεις, αν δεν ματώσεις στην κυριολεξία σε περιβαλλοντικές δράσεις απορρύπανσης ή προστασίας του από πυρκαγιές και άλλους παράγοντες καταστροφής το μόνο που καταφέρνεις για να το πω απλά είναι μια τρύπα στο νερό.
Αγγέλικα Αγόρα (Lavart) –Πώς πιστεύετε ότι η τέχνη μπορεί να εμπνεύσει τους ανθρώπους να αποκτήσουν μεγαλύτερη περιβαλλοντική συνείδηση και να συμμετέχουν ενεργά στις προσπάθειες ανακύκλωσης;
Στέλιος Ταντούρης – Η τέχνη όπως συνηθίζω να λέω έχει την διαχρονική δύναμη να καταδείξει κοινωνικά προβλήματα, ανισότητες και αδικίες αλλά και να παίξει σημαντικό ρόλο στην ευαισθητοποίηση και διαμόρφωση της γνώμης του κοινού.
Μπορεί να μην έχει την δύναμη από μόνη της να αλλάξει τον κόσμο αλλά μπορεί να δείξει τον δρόμο προς το φως και να κάνει τον κόσμο έστω και λίγο καλύτερο.
Με δημιουργίες που βλέπουμε ανά τον κόσμο είτε αφορούν την Trash Art,την Eco Art η την Land Art το κοινό λαμβάνει το μήνυμα του επερχόμενου κινδύνου και κατανοεί ότι πρέπει να αλλάξει στάση και συμπεριφορά ως προς τις καθημερινές του συνήθειες που επιβαρύνουν την φύση και γενικά το περιβάλλον.
Η αδιάκοπη προσπάθεια των καλλιτεχνών που συμβάλουν στην ενημέρωση, στις εθελοντικές δράσεις, και στις περιβαλλοντικές εκδηλώσεις κάθε είδους καταστεί την τέχνη έναν ακόμη παράγοντα στην διαμόρφωση περιβαλλοντικής συνείδησης.
Αγγέλικα Αγόρα (Lavart) – Υπάρχουν επερχόμενες εκθέσεις, έργα ή συνεργασίες στο άμεσο μέλλον;
Στέλιος Ταντούρης – Πάντα υπάρχουν σχέδια και ιδέες για την επόμενη
έκθεση,ελπίζω ότι σύντομα μετά τις εορταστικές ημέρες των Χριστουγέννων θα συνεχίσω τις επαφές και τις συζητήσεις ώστε να παρουσιαστεί η επόμενη εικαστική περιβαλλοντική έκθεση του “REGENESIS” Trash Art Project με δημιουργίες καλλιτεχνών από ανακυκλώσιμα και φυσικά υλικά.
Στον χώρο μας μια βασική προϋπόθεση για επιτυχία είναι η συνεργασία, αν δεν συνεργαστείς η αν δεν έχεις την ικανότητα της συνεργασίας η αποτυχία είναι σίγουρη.
Η επόμενη συνεργασία μας με έναν σημαντικό φορέα τέχνης βρίσκεται αυτή την στιγμή στο στάδιο των αρχικών συζητήσεων οπότε θα μου επιτρέψετε να μην αναφερθώ συγκεκριμένα. Το σίγουρο είναι ότι το Lavart που βρίσκεται στην κυριολεξία στην καρδιά της τέχνης θα ενημερωθεί πρώτο!
Αγγέλικα Αγόρα (Lavart) – Ποιοι είναι οι μελλοντικοί σας στόχοι και φιλοδοξίες, τόσο όσον αφορά την τέχνη σας όσο και τις προσπάθειές σας για την προστασία του περιβάλλοντος;
Στέλιος Ταντούρης – Στόχος αλλά και σκοπός είναι να συμβάλω όσο το δυνατόν περισσότερο στην διαμόρφωση Περιβαλλοντικού ήθους και ηθικής ειδικά στις νέες γενιές ώστε οι επερχόμενοι ενεργοί πολίτες αυτής της κοινωνίας να δρούν και να φέρονται διαφορετικά σε θέματα που έχουν αντίκτυπο και αφορούν την φύση και γενικά το περιβάλλον.
Όσον αφορά τώρα την τέχνη, από την στιγμή που έχω επιλέξει αυτή ως μέσο ελπίζω ότι η Trash Art θα τύχει ακόμα πιο ευρύτερης αποδοχής στον Ελληνικό χώρο και ότι κάποια στιγμή θα φτάσει στα επίπεδα του εξωτερικού. Ένας κόσμος με περισσότερη Τέχνη και λιγότερη ρύπανση σίγουρα είναι προτιμότερος από όλους μας.
Συνέντευξη: Αγγέλικα Αγόρα (LAVART)
