Ο Jerome Bruner (1915-2016) θεωρούσε ότι στόχος της εκπαίδευσης είναι η δημιουργία αυτόνομων μαθητών, δηλαδή μαθητών που έχουν “μάθει πώς να μαθαίνουν”.
Η έρευνά του πάνω στην γνωστική ανάπτυξη των παιδιών πρότεινε τρεις “τρόπους αναπαράστασης”:
- Ενεργητικός τρόπος: βασίζεται στη δράση.
- Εικονικός τρόπος: βασίζεται σε εικόνες.
- Συμβολικός τρόπος: βασίζεται στη γλώσσα.
Οι τρόποι αναπαράστασης αποτελούν μεθόδους με τις οποίες οι άνθρωποι αποθηκεύουν και κωδικοποιούν γνώσεις ή πληροφορίες στη μνήμη τους. Σύμφωνα με τον Bruner, οι συγκεκριμένοι τρόποι δεν ακολουθούν απαραίτητα μια αυστηρή σειρά κατά την ανάπτυξη.
Ενεργητικός Τρόπος (0 έως 1 έτος)
Αυτός ο τρόπος περιλαμβάνει την κωδικοποίηση πληροφοριών βασισμένων στη δράση για αποθήκευση στη μνήμη μας. Για παράδειγμα, ένα βρέφος θυμάται να κουδουνίζει μια κουδουνίστρα αναπτύσσοντας μια “μυϊκή μνήμη” της ενέργειας.
Τόσο τα βρέφη όσο και οι ενήλικες θυμούνται δραστηριότητες μέσω της μυϊκής μνήμης. Για παράδειγμα, η μίμηση του χειρισμού ενός χλοοκοπτικού είναι πολύ πιο γρήγορη και ευκολότερη από μια περίπλοκη λεκτική εξήγηση.
Εικονικός Τρόπος (1 έως 6 έτη)
Αυτή η ικανότητα επιτρέπει την αποθήκευση μιας νοητικής εικόνας “στο μυαλό”. Όταν μαθαίνουμε ένα νέο θέμα, μπορεί να είναι χρήσιμο να χρησιμοποιούμε εικόνες και διαγράμματα για να υποστηρίξουμε τις λεκτικές εξηγήσεις.
Συμβολικός Τρόπος (7 ετών και άνω)
Αυτός ο πιο περίπλοκος τρόπος είναι ο τελευταίος που αναπτύσσεται και είναι πιο ευέλικτος από τους δύο προηγούμενους. Οι πληροφορίες αποθηκεύονται κυρίως μέσω της γλώσσας, χρησιμοποιώντας κώδικες και σύμβολα. Για παράδειγμα, η λέξη “σκύλος” είναι μια συμβολική αναπαράσταση μιας συγκεκριμένης κατηγορίας ζώων.
Τέτοια σύμβολα μπορούν να χειριστούν, να ταξινομηθούν, να κατηγοριοποιηθούν κ.λπ., έτσι ώστε ο μαθητής δεν περιορίζεται στη χρήση μόνο πράξεων ή εικόνων. Η αποθήκευση δεδομένων επιτυγχάνεται μέσω λέξεων, μαθηματικών σημείων και/ή άλλων συστημάτων συμβόλων.
Η Σπειροειδής Εκπαιδευτική Πορεία του Jerome Bruner
Αυτή η κονστρουκτιβιστική θεωρία υποστηρίζει ότι οι μαθητές (ακόμα και οι ενήλικες) θα πρέπει να αντιμετωπίζουν νέο υλικό προχωρώντας από τον ενεργητικό στον εικονικό και στη συνέχεια στον συμβολικό τρόπο αναπαράστασης. Ένα άλλο σημαντικό σημείο είναι ότι ακόμη και πολύ μικροί μαθητές είναι ικανοί να μάθουν οποιοδήποτε υλικό, εφόσον αυτό είναι οργανωμένο κατάλληλα ώστε να ταιριάζει στο τρέχον επίπεδο ικανότητάς τους.
Ο Bruner πίστευε ότι όλα τα παιδιά είναι ικανά να κατανοήσουν σύνθετες πληροφορίες: “… οποιοδήποτε θέμα μπορεί να διδαχθεί αποτελεσματικά με μια ειλικρινή μορφή σε οποιοδήποτε παιδί σε οποιοδήποτε στάδιο ανάπτυξης”.
Αυτή η ιδέα αποτελεί τη βάση της έννοιας της σπειροειδούς εκπαιδευτικής πορείας, η οποία δομεί τις πληροφορίες με στόχο να διδάξει αρχικά σύνθετες ιδέες με απλουστευμένη μορφή και στη συνέχεια να τις επανεξετάσει με πιο σύνθετη μορφή σε μεταγενέστερο στάδιο. Ως εκ τούτου, όλα τα μαθήματα θα διδάσκονταν με ολοένα αυξανόμενο βαθμό δυσκολίας.
Ο Bruner ανέπτυξε επίσης την έννοια της “εκμάθησης μέσω της ανακάλυψης”, στην οποία οι μαθητές κατασκευάζουν οι ίδιοι τη γνώση τους. Σύμφωνα με την άποψή του, η ανακάλυψη πληροφοριών ήταν ένας πιο αποτελεσματικός τρόπος μάθησης σε σχέση με την απλή παροχή γνώσεων από τον εκπαιδευτικό.
Δανία: Η υποχρεωτική διδασκαλία της ενσυναίσθησης στα σχολεία και η «Βιβλιοθήκη Ανθρώπων»
