Πλάτωνας: «Τον βλάκα μπορείς να τον καταλάβεις από δυο ενδείξεις…» – 20 αποφθέγματά του

Μελετώντας τα γραπτά του Πλάτωνα για τον ηρωισμό και τη σοφία, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη σπανιότητα ενός ολοκληρωμένου ανθρώπου.

Σύμφωνα με τον Πλάτωνα ανάμεσα στα πλήθη μπορεί να αναδυθεί ένας ήρωας και ανάμεσα σε χιλιάδες μπορεί να αναδυθεί ένας σοφός άνθρωπος. Ωστόσο, μέσα στην αχανή έκταση της ανθρωπότητας ο ολοκληρωμένος άνθρωπος παραμένει ένα σπάνιο κόσμημα, μια απόδειξη των περίπλοκων στρωμάτων της αρετής και της διάνοιας.

Η εξερεύνηση των απολαύσεων από τον Πλάτωνα αποκαλύπτει μια βαθιά αλήθεια – ανάμεσα στην ποικιλόμορφη σειρά ικανοποιήσεων, ο έπαινος στέκεται ως το πιο γλυκό νέκταρ. Η αναγνώριση των πράξεων κάποιου από τους άλλους γίνεται πηγή απαράμιλλης χαράς, που ξεπερνά τα όρια των στιγμιαίων απολαύσεων.

Το διορατικό μάτι του φιλοσόφου εντοπίζει την ανοησία μέσα από δύο αλάνθαστα σημάδια: την τάση να συζητά κανείς άσχετα θέματα και την τόλμη να διατυπώνει ανεπιθύμητες απόψεις. Με τον τρόπο αυτό, ο Πλάτωνας παρέχει ένα διαχρονικό τεστ για τη διάκριση της σοφίας μέσα στην κακοφωνία του ανθρώπινου λόγου.

Για τον Πλάτωνα, αληθινός άνθρωπος είναι αυτός που αναστοχάζεται και κρίνει αυτά που έχει δει, ένα άτομο ικανό για ενδοσκόπηση και κριτική αξιολόγηση. Σε αυτή την αυτογνωσία έγκειται η ουσία της ανθρωπότητας, που διακρίνει τον άνθρωπο από την απλή ύπαρξη. Δύσκολες προσεγγίσεις αλλά απαραίτητες για να προσεγγίσουμε τη ζωή.

Το σπήλαιο του Πλάτωνα και οι 4 φιλόσοφοι που ανέλυσαν τη διαχρονική αλληγορία

20 αποφθέγματα του Πλάτωνα

1. «Ο θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ο διαχωρισμός δύο πραγμάτων, του ενός απ’ το άλλο, δηλαδή της ψυχής από το σώμα»
2.  «Ένας ήρωας γεννιέται ανάμεσα σε 100, ένας σοφός βρίσκεται ανάμεσα σε 1.000, αλλά ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος μπορεί να μην βρεθεί ούτε ανάμεσα σε 100.000»
3.  «Από όλες τις ηδονές, ο έπαινος είναι η πιο γλυκιά»
4. «Τον βλάκα μπορείς να τον καταλάβεις από δυο ενδείξεις: μιλάει για πράματα που είναι γι’ αυτόν άχρηστα και εκφράζει γνώμη για κάτι που κανένας δεν τον ρωτάει»
5. « Άνθρωπος: αυτός που αναλογίζεται και κρίνει όσα έχει δει»
6. «Μάλλον αδικείσθαι ή αδικείν. (Καλύτερα να σε αδικούν παρά να αδικείς)»
7. «Μια από τις τιμωρίες που δεν καταδέχεσαι να ασχοληθείς με την πολιτική είναι ότι καταλήγεις να σε κυβερνούν οι κατώτεροί σου»
8. «Δεν υπάρχει πιο ακριβής ένδειξη κακής οργάνωσης της πολιτείας, από την αφθονία γιατρών και νομικών»
9. «Αυτή και μόνο είναι η ρίζα από όπου ξεπετιέται ένας τύραννος: όταν εμφανίζεται για πρώτη φορά είναι ο προστάτης»
10. «Δικαιοσύνη σημαίνει ο καθένας να νοιάζεται για τις δουλειές του και να μην αναμιγνύεται στις δουλειές των άλλων»
11. «Δεν πρέπει να νοιαζόμαστε τόσο πολύ, για το τι θα πουν για μας οι πολλοί, αλλά τι θα πει όποιος ξέρει καλά για τα δίκαια και τα άδικα, ο ένας δηλαδή και αυτή θα είναι η αλήθεια»
12. « Άγνοια, η ρίζα και ο μίσχος όλου του κακού»
13. «Αφήστε τους γονείς να κληροδοτήσουν στα παιδιά τους όχι πλούτη, αλλά το πνεύμα του σεβασμού»
14.  «Όπως λένε οι κτίστες, οι μεγάλες πέτρες δεν στέκονται καλά χωρίς τις μικρότερες»
15. «Δεν πρέπει να νοιαζόμαστε τόσο πολύ, για το τι θα πουν για μας οι πολλοί, αλλά τι θα πει όποιος ξέρει καλά για τα δίκαια και τα άδικα, ο ένας δηλαδή και αυτή θα είναι η αλήθεια»
16. «Οι σοφοί μιλούν επειδή έχουν κάτι να πουν. Οι ανόητοι μιλούν επειδή πρέπει κάτι να πουν»
17. «Φαίνεται πως η υπερβολική ελευθερία μετατρέπεται σε υπερβολική υποδούλωση»
18. «Ο θεός δεν έχει ευθύνη για τις πράξεις αυτών που έχουν ελευθερία επιλογής»
19. «Αυτός που κλέβει λίγα, κλέβει με την ίδια επιθυμία με αυτόν που κλέβει πολλά, αλλά με μικρότερη δύναμη»
20. «Από τις απολαύσεις, άλλες μεν είναι καλές κι άλλες κακές. Καλές μεν είναι οι ωφέλιμες, κακές είναι οι βλαβερές. Σκοπός όλων των πράξεών μας πρέπει να είναι το καλό και χάριν αυτού πρέπει τα πάντα να πράττουμε»

Υπήρχε ο Σωκράτης ή ήταν αποκύημα της φαντασίας του Πλάτωνα;