Τα παλαιότερα θέατρα που έχουν επιβιώσει στη σύγχρονη Αθήνα αποτελούν απόδειξη της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς και της ιστορικής σημασίας της πόλης. Παρά τις αλλαγές με την πάροδο του χρόνου, τα θέατρα αυτά συνεχίζουν να συμβάλλουν στη διατήρηση της ομορφιάς της Αθήνας και των αγαπημένων πολιτιστικών παραδόσεών της.
Μεταξύ αυτών των σεβάσμιων θεάτρων είναι και το θέατρο Περοκέ, το οποίο βρίσκεται στην πλατεία Μεταξουργείου από τις αρχές του 20ού αιώνα. Αν και τα ιστορικά έγγραφα για το παρελθόν του είναι ελάχιστα, έχουν αναδυθεί ενδιαφέρουσες ιστορίες, όπως μια απόπειρα δολοφονίας κατά τη διάρκεια μιας παράστασης το 1931 και η ύπαρξη του διαβόητου μπαρ Χαβάη στο υπόγειό του.
Ένας άλλος αξιοσημείωτος χώρος είναι το θέατρο Βέμπο, το οποίο έχει υποστεί διάφορες μεταμορφώσεις από την εποχή που λειτουργούσε ως κινηματογράφος και αναψυκτήριο πριν από τον πόλεμο. Η διάσημη ηθοποιός Σοφία Βέμπο αγόρασε το θέατρο μεταπολεμικά για να παρουσιάζει τις θερινές θεατρικές της παραστάσεις, σηματοδοτώντας τη σημασία του στην ελληνική θεατρική ιστορία.
Το θέατρο Ακροπόλ, με καταβολές που χρονολογούνται από το 1934, έχει φιλοξενήσει διάφορες παραστάσεις, όπως ιταλικό βαριετέ και επιθεωρήσεις κατοχής κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Παρά τις ανακαινίσεις, το θέατρο εξακολουθεί να αποπνέει την αύρα της παλιάς Αθήνας.
Το Θέατρο Κοτοπούλη-Ρεξ, που βρίσκεται στην οδό Κοτοπούλη, γνώρισε απαράμιλλη θεατρική δόξα στην ακμή του. Μετονομάστηκε από το Θέατρο Ομόνοια το 1912 και αποτέλεσε κόμβο του ελληνικού θεάτρου υπό την ηγεσία της Μαρίκας Κοτοπούλη και του Μήτσου Μυράτ. Παρά το γεγονός ότι αντιμετώπισε την κατεδάφιση το 1936 και αργότερα την καταστροφή του από πυρκαγιά το 1982, έκτοτε έχει ανακαινιστεί και διατηρηθεί ως ιστορικό μνημείο.
Το Βρετανικό Θέατρο και το Θέατρο Αθηνών, που βρίσκονται δίπλα-δίπλα, μοιράζονται κοινή ιστορία και αρχιτεκτονική σημασία. Αρχικά κατασκευάστηκαν ως κατοικίες τη δεκαετία του 1920, το κτίριο υπέστη ανακαίνιση για να μετατραπεί σε θέατρο. Το Θέατρο Βρετάνια, πρώην κινηματογράφος, φιλοξένησε διάσημες θεατρικές προσωπικότητες, ενώ το Θέατρο Αθηνών, κάποτε βιεννέζικο καμπαρέ, είδε παραστάσεις από διακεκριμένους Έλληνες ηθοποιούς.
Το θέατρο Γκλόρια, που ιδρύθηκε πριν από περίπου 50 χρόνια, έχει γίνει συνώνυμο των ποιοτικών θεατρικών παραστάσεων στην Ελλάδα. Φιλοξενώντας τόσο ελληνικά κλασικά όσο και διεθνή έργα, παραμένει ένα από τα κορυφαία σημεία της θεατρικής σεζόν.
Το Θέατρο Αλίκη, που πήρε το όνομά του από την αγαπημένη ηθοποιό Αλίκη Βουγιουκλάκη, έχει ένα ιστορικό παρελθόν που χρονολογείται από τις μέρες του ως χοροθέατρο τη δεκαετία του 1930. Υπό την ιδιοκτησία της Βουγιουκλάκη, έγινε ένας εξέχων χώρος για θεατρικές παραστάσεις μέχρι τον θάνατό της το 1996.
Άλλα αξιοσημείωτα θέατρα περιλαμβάνουν το Θέατρο Δημήτρης Χορν, το Θέατρο Αμιρίαλ, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και το εμβληματικό Εθνικό Θέατρο.
Δημοτικό Θέατρο Πειραιά
Η απόφαση για την ανέγερση του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά ελήφθη υπό την ηγεσία του δημάρχου Τρύφωνα Μουτζόπουλου το 1882. Ο ίδιος διέθεσε έναν σημαντικό προϋπολογισμό 200 χιλιάδων δραχμών ειδικά για την ανέγερση του θεάτρου, από μια συνολική δημοτική δαπάνη 315 χιλιάδων δραχμών για δημόσια έργα. Η κατασκευή του θεάτρου, που βρίσκεται στην πλατεία Κοραή απέναντι από το Δημοτικό Σχολείο, ξεκίνησε με βάση τα σχέδια του Πειραιώτη αρχιτέκτονα Ι. Λαζαρίμου, ο οποίος ήταν επίσης καθηγητής στο Πολυτεχνείο. Οι πρώτες ανασκαφές τον Απρίλιο του 1884 αποκάλυψαν σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, προκαλώντας συζητήσεις στην επιστημονική κοινότητα.
Ωστόσο, η κατασκευή του θεάτρου δεν ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια της θητείας του δημάρχου Μουτζόπουλου. Χρειάστηκαν δώδεκα χρόνια, επί δημαρχίας Θεόδωρου Ρετσίνα, για να ολοκληρωθεί το έργο το 1895. Στις 9 Απριλίου 1895, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά άνοιξε επίσημα τις πόρτες του, παρουσιάζοντας ένα μήνα αργότερα το έργο “Μαρία Δοξαπάτρη” του Δημητρίου Βερναδάκη.
Η σκηνή του θεάτρου θεωρείται ένα από τα λίγα εναπομείναντα παραδείγματα αρχιτεκτονικής της εποχής του Μπαρόκ στην Ευρώπη, με προσκήνιο και χώρο ορχήστρας, ενώ η πλατεία, οι στοές και τα μπαλκόνια αναπτύσσονται σε τέσσερα επίπεδα. Η αίθουσα φωτιζόταν από έναν μεγάλο πολυέλαιο που λειτουργούσε με αέριο, ο οποίος παραμένει άθικτος μέχρι σήμερα. Το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην προώθηση των πολιτιστικών δραστηριοτήτων της πόλης, καθώς συνδέθηκε στενά με την ιστορία της και την ιστορία της Ελλάδας.
Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, το θέατρο και ο περιβάλλον χώρος του καταλήφθηκαν από Γάλλους στρατιώτες που συμμετείχαν στον αποκλεισμό του Πειραιά. Επίσης, παρείχε καταφύγιο σε πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία για δύο χρόνια, καθώς η πόλη δεν διέθετε εναλλακτικές υποδομές. Επιπλέον, προκλήθηκαν ζημιές στο κτίριο κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών των Συμμάχων στις 11 Ιανουαρίου 1944.
Ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του θεάτρου ξεκίνησε στις 22 Οκτωβρίου 2013, μετά από μια δεκαετή περίοδο σιωπής λόγω εκτεταμένων αλλά απαραίτητων ανακαινίσεων. Το εντυπωσιακό κτίριο άνοιξε ξανά τις πόρτες του στο κοινό, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας σύγχρονης εποχής για το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
Θέατρο Δημήτρης Χορν
Το θέατρο, που πήρε το όνομά του προς τιμήν του αξέχαστου Δημήτρη Χορν, βρίσκεται στην οδό Αμερικής. Αρχικά γνωστό ως θέατρο “Διονύσια”, ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1950 και έχει φιλοξενήσει επιφανείς προσωπικότητες του ελληνικού θεάτρου, όπως η Αλίκη Βουγιουκλάκη, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ, η Έλλη Λαμπέτη, ο Κώστας Χατζηχρήστος, ο Λάμπρος Κωνσταντάρας, η Τζένη Καρέζη, μαζί με τους αντίστοιχους θιάσους τους.
Θέατρο Αμιρίαλ
Το θέατρο “Αμιράλ” ιδρύθηκε το 1961 από τον θεατρικό οραματιστή Βαγγέλη Λειβαδά. Πριν από την εξαγορά του από τον Λειβαδά, λειτουργούσε ως ένας ταπεινός κινηματογράφος υπό την ιδιοκτησία του κ. Σπέντζου, εξοπλισμένος με μία μόνο οθόνη και χωρίς πρόσθετες εγκαταστάσεις. Ο Λειβαδάς το μετέτρεψε σχολαστικά σε ένα εντυπωσιακό θέατρο, κατασκευάζοντας μια σκηνή, καμαρίνια και τουαλέτες. Με γνώμονα την τελειομανία του, αντιμετώπισε τον περιορισμένο χώρο στο φουαγιέ, νοικιάζοντας το γειτονικό κατάστημα. Αυτό επέτρεψε τη δημιουργία ενός ξεχωριστού χώρου όπου εγκαταστάθηκαν ένα μπαρ και πρόσθετες τουαλέτες, εξασφαλίζοντας μια πιο ολοκληρωμένη και ευχάριστη εμπειρία για τους θαμώνες.
Εθνικό Θέατρο
Το 1880, μια δωρεά 10.000 αγγλικών λιρών από τον ομογενή Ευστράτιο Ράλλη ώθησε τον βασιλιά Γεώργιο Α’ να διαθέσει χρήματα για την κατασκευή της Εθνικής Σκηνής. Τα θεμέλια του θεάτρου ξεκίνησαν το 1891 στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου, που βρισκόταν σε οικόπεδο ιδιοκτησίας του Νικολάου Θων. Σχεδιασμένο από τον Αυστριακό αρχιτέκτονα Ernesto Chiller, γνωστό για τα δημόσια κτίρια του, το θέατρο ονομάστηκε “Βασιλικό Θέατρο”. Η δραματική σχολή άνοιξε τις πόρτες της το 1901.
Στις 30 Δεκεμβρίου 1903 ανέβηκε η Ορέστεια του Αισχύλου, μεταφρασμένη σε πεζό λόγο από τον Γ. Σωτηριάδη, προκαλώντας σημαντική γλωσσική διαμάχη. Φοιτητές της Φιλοσοφικής Σχολής, επηρεασμένοι από τον καθηγητή τους Γ. Μιστριώτη, διαμαρτυρήθηκαν για την παράσταση, με αποτέλεσμα τα επεισόδια της “Ορέστειας”,να προκαλέσουν ένα θάνατο και δέκα τραυματισμούς. Το 1908, το Βασιλικό Θέατρο ανέστειλε επ’ αόριστον τη λειτουργία του. Αν και κατά καιρούς φιλοξένησε ξένους θιάσους, παρέμεινε κλειστό μέχρι το 1932. Το Εθνικό Θέατρο ιδρύθηκε επίσημα το 1930 με νόμο που υπέγραψε ο υπουργός Παιδείας Γ.Παπανδρέου Τα εγκαίνιά του πραγματοποιήθηκαν στις 19 Μαρτίου 1932, με νόμο που υπέγραψε ο υπουργός Παπανδρέου στις 3 Μαΐου 1932.
Το Εθνικό Θέατρο έχει σταθερή παρουσία από την ίδρυσή του το 1932, χρησιμοποιώντας διάφορες τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένου του θεάτρου Ρεξ. Το 2009, το ιστορικό κτίριο Τσίλερ υπέστη εκτεταμένη ανακαίνιση και άνοιξε ξανά στις 14 Οκτωβρίου, με την παράσταση “Πουθενά” του Δημήτρη Παπαϊωάννου.
Πέρα από το Εθνικό Θέατρο, η Αθήνα διαθέτει πολλά άλλα θέατρα με πλούσια ιστορία, όπως το “Τζένη Καρέζη” και το “Διάνα”. Η επαναλειτουργία του θρυλικού “Ολύμπια” συμπληρώνει το πολιτιστικό τοπίο της πόλης.
Κάθε θέατρο κατέχει μια μοναδική θέση στο πολιτιστικό τοπίο της Αθήνας, αντανακλώντας τη ζωντανή θεατρική κληρονομιά. Παρά το πέρασμα του χρόνου, τα θέατρα αυτά συνεχίζουν να γοητεύουν το κοινό και να διατηρούν την ουσία της παλιάς Αθήνας, αυτή που αγαπάμε ακόμη και σήμερα.
Σαν να περπατάς στην Αρχαία Αθήνα: 3D αναπαράσταση μας μεταφέρει στο παρελθόν (ΒΙΝΤΕΟ)
