Ο κινηματογράφος είχε πάντα μια βαθιά επίδραση στην κοινωνία, αντανακλώντας τους φόβους και τις αγωνίες της εποχής. Έτσι, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και διαρκή του είδη είναι ο τρόμος.
Αυτό το είδος αιχμαλωτίζει το κοινό αξιοποιώντας τους βαθύτερους φόβους του, υπερβαίνοντας τα όρια και συχνά αφήνοντάς τους μια παρατεταμένη αίσθηση ανησυχίας. Από τα κλασικά τέρατα μέχρι τα ψυχολογικά θρίλερ, ο τρόμος στον κινηματογράφο έχει εξελιχθεί με τα χρόνια, λειτουργώντας ως καθρέφτης στους συλλογικούς μας εφιάλτες.
Η Εξέλιξη του Τρόμου
Οι ταινίες τρόμου έχουν διανύσει μεγάλη απόσταση από την αυγή του κινηματογράφου. Στις αρχές του 1900, βωβές ταινίες τρόμου όπως το Nosferatu (1922) και το The Cabinet of Dr. Caligari (1920) έθεσαν τις βάσεις γι’ αυτό που θα γινόταν…ένα αγαπημένο και ανατριχιαστικό είδος. Οι ταινίες αυτές επικεντρώθηκαν σε υπερφυσικά θέματα και έδωσαν έμφαση στα οπτικά εφέ για να προκαλέσουν φόβο και σασπένς.
Με τη πάροδο του χρόνου, ο τρόμος διαφοροποιήθηκε. Οι δεκαετίες του 1930 και του 1940 έφεραν τα Universal Monsters, με εμβληματικούς χαρακτήρες όπως ο Frankenstein, ο Dracula και ο Wolf Man. Αυτές οι ταινίες χρησιμοποίησαν μακιγιάζ και ειδικά εφέ για να δημιουργήσουν τρομακτικά, αλλά και συνάμα συναρπαστικά πλάσματα που στοίχειωσαν τις οθόνες μας.
Στις δεκαετίες του 1960 και 1970 παρατηρήθηκε μια στροφή προς τον ψυχολογικό τρόμο με ταινίες όπως το Psycho (1960) του Άλφρεντ Χίτσκοκ και το Rosemary’s Baby (1968) του Ρομάν Πολάνσκι. Αυτές οι ταινίες αξιοποίησαν φόβους που έχουν τις ρίζες τους στην ανθρώπινη ψυχή, διερευνώντας θέματα ψύχωσης, απομόνωσης και του άγνωστου.
Προχωρώντας στις δεκαετίες του 1980 και του 1990, ο τρόμος αγκάλιασε μια πιο σπλαχνική και γραφική προσέγγιση με την άνοδο των slasher ταινιών όπως το Halloween (1978) και το A Nightmare on Elm Street (1984). Αυτή η εποχή είδε επίσης την έλευση του υπερφυσικού τρόμου, που προβλήθηκε σε περίοπτη θέση σε ταινίες όπως το The Exorcist (1973) και το Poltergeist (1982).
Θέματα και υποείδη
Οι ταινίες τρόμου συχνά εξερευνούν μια μυριάδα θεμάτων, που κυμαίνονται από τους υπερφυσικούς και παραφυσικούς έως τους φόβους της πραγματικής ζωής. Μερικά κοινά υποείδη του τρόμου περιλαμβάνουν:
1. Υπερφυσικός τρόμος:
Οι ταινίες σε αυτό το υποείδος περιλαμβάνουν συχνά φαντάσματα, δαίμονες, υπάρχοντα ή άλλες υπερφυσικές οντότητες που δημιουργούν μια ατμόσφαιρα τρόμου και φόβου.
2. Ψυχολογικός τρόμος:
Aν με ρωτάτε, το αγαπημένο μου υποείδος. Εμβαθύνει στο ανθρώπινο μυαλό, εξερευνώντας την παράνοια και τη λεπτή γραμμή μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας.
3. Body Horror:
Το Body horror επικεντρώνεται στην υποβάθμιση, την παραμόρφωση ή τον ακρωτηριασμό του ανθρώπινου σώματος. Είναι ένα υποείδος που εξερευνά τον φόβο της σωματικής μεταμόρφωσης.
4. Slashers:
Οι ταινίες Slasher χαρακτηρίζουν συνήθως έναν μασκοφόρο ή παραμορφωμένο δολοφόνο που καταδιώκει και δολοφονεί βάναυσα μια ομάδα ανθρώπων. Συχνά το επίκεντρο είναι η κακία και η βία.
5. Ταινίες με τέρατα:
Οι ταινίες με τέρατα παρουσιάζουν μεγάλα, τρομακτικά πλάσματα που προκαλούν τον όλεθρο σε πόλεις ή κωμοπόλεις, που συχνά δημιουργούνται μέσω της επιστήμης ή απελευθερώνονται από αρχαίους θρύλους.
6. Found footage:
Αυτό το υποείδος είναι μια κινηματογραφική τεχνική κατά την οποία το σύνολο ή ένα σημαντικό μέρος του έργου παρουσιάζεται σαν να ήταν εγγραφές ταινίας ή βίντεο που έχουν καταγραφεί από χαρακτήρες της ιστορίας. Αργότερα, βλέπουμε να “βρίσκονται” και να παρουσιάζονται στο κοινό, προσδίδοντας έτσι μια αίσθηση ρεαλισμού και εμβάπτισης.
Ο αντίκτυπος του τρόμου
Οι ταινίες τρόμου παίζουν σημαντικό ρόλο στην αντανάκλαση των κοινωνικών φόβων και ανησυχιών. Παρέχουν μια λεωφόρο για να αντιμετωπίσουμε τους φόβους σ’ ένα ελεγχόμενο περιβάλλον. Μέσα από το φακό του τρόμου, οι κινηματογραφιστές μπορούν να αντιμετωπίσουν πολύπλοκα κοινωνικά ζητήματα, όπως ο ρατσισμός, ο σεξισμός και οι κοινωνικές ανατροπές, με τρόπο που να έχει απήχηση στο κοινό.
Επιπλέον, οι ταινίες τρόμου έχουν επηρεάσει κι άλλα είδη, συνδυάζοντας συχνά με στοιχεία δράματος, κωμωδίας ή επιστημονικής φαντασίας για να δημιουργήσουν μοναδικές κινηματογραφικές εμπειρίες. Οι σκηνοθέτες και οι συγγραφείς ξεπερνούν διαρκώς τα όρια του τρόμου, εκπλήσσοντας και τρομάζοντας το κοινό με καινοτόμους τρόπους.
Ο τρόμος στον κινηματογράφο έχει αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου, καθώς εξελίσσεται και προσαρμόζεται στους μεταβαλλόμενους φόβους και ανησυχίες της κοινωνίας. Από τις μακάβριες ασπρόμαυρες ιστορίες στις αρχές του 1900 μέχρι τα σημερινά θρίλερ που ανεβάζουν την αδρεναλίνη, ο τρόμος συνεχίζει να αιχμαλωτίζει και να τρομοκρατεί το κοινό. Μέσα από αυτό το σκοτεινό και συναρπαστικό είδος, οι κινηματογραφιστές προκαλούν έντονα συναισθήματα, πυροδοτούν σημαντικές συζητήσεις και αφήνουν μια μόνιμη εντύπωση στον κόσμο του κινηματογράφου.
Κείμενο: Γωγώ Μπόβαλη (Lavart)
