Ο “Γυάλινος κόσμος” έκανε το παγκόσμιο ντεμπούτο του στο Civic Theater του Σικάγο το χειμώνα του 1944, σημειώνοντας αμέσως πρωτοφανή επιτυχία τόσο καλλιτεχνικά όσο και εμπορικά. Αυτή η θριαμβευτική πρεμιέρα καθιέρωσε τον Τένεσι Ουίλιαμς ως τον κατεξοχήν συγγραφέα της εποχής του.
Ο Ουίλιαμς είναι περισσότερο γνωστός για τα έργα του που συχνά εξερευνούν πολύπλοκα ψυχολογικά θέματα, ανθρώπινες σχέσεις και κοινωνικά ζητήματα. Μερικά από τα πιο διάσημα έργα του περιλαμβάνουν τα έργα “A Streetcar Named Desire”, “The Glass Menagerie” και “Cat on a Hot Tin Roof”. Τα έργα αυτά θεωρούνται κλασικά και έχουν επηρεάσει βαθιά το αμερικανικό θέατρο.
Ο “Γυάλινος κόσμος” είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο για την ποιητική του γλώσσα, τη διερεύνηση της οικογενειακής δυναμικής και τα εξπρεσιονιστικά του στοιχεία. Το έργο περιστρέφεται γύρω από την οικογένεια Γουίνγκφιλντ, με χαρακτήρες όπως η Αμάντα, η Λόρα και ο Τομ, ο καθένας από τους οποίους αντιμετωπίζει τους δικούς του αγώνες και φιλοδοξίες.
Ο Τένεσι Ουίλιαμς έλαβε πολυάριθμα βραβεία για τη συμβολή του στο δράμα, μεταξύ των οποίων δύο βραβεία Πούλιτζερ Δράμας. Τα έργα του συνεχίζουν να παίζονται παγκοσμίως και μελετώνται σε μαθήματα λογοτεχνίας και θεάτρου. Η ικανότητα του Ουίλιαμς να αποτυπώνει την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων συναισθημάτων και σχέσεων άφησε μια διαρκή κληρονομιά στον κόσμο του αμερικανικού θεάτρου.
Το κουκλόσπιτο του Ερρίκου Ίψεν σε μια κοινωνία μετασχηματισμού (απόσπασμα)
Απόσπασμα από την τελευταία πράξη του έργου
Ο Τομ κάνει ένα σωρό βίαιες, αδέξιες κινήσεις. Αρπάζει το παλτό του κι ορμάει προς την πόρτα ανοίγοντας τη διάπλατα. Οι γυναίκες τον παρακολουθούν άφωνες. Καθώς πολεμάει να φορέσει το παλτό, ο Τομ μπερδεύει το χέρι του στη φόδρα του παλτού.
Μένει για λίγο παγιδευμένος μες στο βαρύ ρούχο του. Μ’ ένα λυσσασμένο μουγκρητό τραβάει απότομα το χέρι του ξηλώνοντας το μανίκι. Πετάει μακριά του το παλτό, που πέφτει πάνω στη γυάλινη συλλογή της Λώρας…
Ήχος γυαλιών που γίνονται θρύψαλα.
Η Λώρα ουρλιάζει σαν λαβωμένη….
ΛΩΡΑ
(Ουρλιάζοντας.) Τα ζωάκια μου!
Η Λώρα κρύβει το πρόσωπο της και γυρίζει αλλού το κεφάλι.
Όμως η Αμάντα μόλις και μετά βίας προσέχει τι συνέβη, καθώς έχει μείνει εμβρόντητη μ’ εκείνο το «τέρας της φύσεως». Ξαναβρίσκει τη δύναμη να μιλήσει.
ΑΜΑΝΤΑ
(Με φωνή φρικιαστική.) Δεν πρόκειται να σου ξαναμιλήσω, αν δε ζητήσεις συγνώμη!
Η Αμάντα πηγαίνει στις κουρτίνες και τις κλείνει πίσω της.
Ο Τομ μένει μόνος με τη Λώρα.
ΤΟΜ
Δεν πήγα στο φεγγάρι, πήγα πιο πέρα. Γιατί ο χρόνος είναι η μεγαλύτερη απόσταση που χωρίζει δύο τόπους… Μετά από λίγο καιρό μ’ έδιωξαν από τη δουλειά, γιατί έγραψα ένα ποίημα πάνω σ’ ένα κουτί παπουτσιών. Έφυγα από το Σαιν Λούις. Κατέβηκα για τελευταία φορά εκείνη τη σκάλα κινδύνου και από τότε ακολούθησα τα χνάρια του πατέρα μου, προσπαθώντας με τη διαρκή κίνηση να βρω αυτό που είναι χαμένο στο χάος. Γι’ αυτό και ταξίδεψα πολύ. Οι πόλεις στροβιλίζονταν γύρω μου σαν νεκρά φύλλα, φύλλα με ζωντανά ακόμα χρώματα, αλλά αποκομμένα από το κλαδί τους. Θα μπορούσα να έχω σταματήσει κάπου, αλλά είχα την αίσθηση ότι κάτι με κυνηγούσε, κάτι που εμφανιζόταν ξαφνικά μπροστά μου και με ξάφνιαζε. Άλλοτε ένα κομμάτι μουσικής που κάτι μου θύμιζε, άλλοτε ένα κομμάτι απλό, διάφανο γυαλί… Μπορεί να περπατάω βράδυ σ’ ένα δρόμο, σε κάποια άγνωστη πόλη, προτού βρω παρέα. Και να περάσω από μια φωτισμένη βιτρίνα αρωματοπωλείου γεμάτη πολύχρωμα γυαλάκια, μπουκαλάκια σε υπέροχες αποχρώσεις, σαν κομμάτια ουράνιου τόξου. Και τότε να νιώσω το χέρι της αδελφής μου στον ώμο μου. Στρέφω και την κοιτάζω κατάματα… Αχ, Λώρα, Λώρα, προσπάθησα να σ’ αφήσω πίσω μου, αλλά τώρα σού είμαι πιο πιστός απ’ όσο ήμουν τότε! Ψάχνω για τσιγάρο, περνάω στο απέναντι πεζοδρόμιο, τρέχω σ’ ένα σινεμά ή σ’ ένα μπαρ, παίρνω ποτό, μιλάω στον πρώτο τυχόντα που θα βρω δίπλα μου — κάνω τα πάντα για να καταφέρω να σβήσω τα κεριά σου. (Η Λώρα γέρνει να σβήσει τα κεριά)
Γιατί σήμερα ο κόσμος φωτίζεται μόνο με αστραπές. Σβήσε τα κεριά σου, Λώρα! Αντίο, λοιπόν…
(Η Λώρα σβήνει τα κεριά)
ΠΗΓΕΣ : Ε.Κανακάκη, «Ανθολόγιο θεατρικών μονολόγων», εκδόσεις Θαλασσί, 2010
Θ. Γραμματά, Τ. Μουδατσάκη, Π. Τζαμαργιά. Χ. Δερμιτζάκη, «Στοιχεία Θεατρολογίας» ΟΕΔΒ
Διαβάστε περισσότερα αποσπάσματα παρακάτω:
Τα αποσπάσματα του Νίκου Καζαντζάκη από τον Γκρέκο στέκουν ακόμη αγέρωχα
Τί είναι ο έρωτας για την Κική Δημουλά; Τα ομορφότερα αποσπάσματά της
Κάφκα: «Οτιδήποτε αγαπάς, τελικά κάποια μέρα θα το χάσεις. Αλλά στο τέλος η αγάπη θα επιστρέψει…»
«Ο Μεγάλος Δικτάτωρ»: Η ομιλία του Τσάρλι Τσάπλιν χαράχτηκε στη χρονομηχανή του κινηματογράφου
Οι λύσεις της δέσμευσης από τον Μπουκάι: «Το να μην εγκαταλείπεις κάτι είναι θάνατος..»
