13 αποφθέγματα από τους «βασικούς νόμους της ανθρώπινης ηλιθιότητας»

Ο Cipolla ορίζει την ηλιθιότητα ως έλλειψη αυτογνωσίας και αδυναμία εκτίμησης των συνεπειών των πράξεών του. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ηλίθιοι άνθρωποι είναι οι πιο επικίνδυνοι επειδή μπορούν να προκαλέσουν σημαντική ζημιά χωρίς να το συνειδητοποιήσουν.

Ο Carlo Cipolla γεννήθηκε στις 15 Αυγούστου 1922 στην Παβία της Ιταλίας και απεβίωσε στις 5 Σεπτεμβρίου 2000. Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του, συνέβαλε σημαντικά στην οικονομική ιστορία, ιδίως στον τομέα της οικονομικής δημογραφίας. Ο Cipolla κατείχε διάφορες ακαδημαϊκές θέσεις, συμπεριλαμβανομένης της διδασκαλίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ.

Το δοκίμιο είναι γνωστό για την απλότητα, την ευστροφία και το προκλητικό για σκέψη περιεχόμενό του. Παρόλο που δεν είναι ένα ολοκληρωμένο βιβλίο, το έργο του Cipolla έχει αφήσει μόνιμο αντίκτυπο και “Οι βασικοί νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας” συχνά παρατίθεται και αναφέρεται σε συζητήσεις σχετικά με την ανθρώπινη συμπεριφορά και την κοινωνική δυναμική. Παρέχει μια μοναδική οπτική γωνία για την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων αλληλεπιδράσεων και προσφέρει στους αναγνώστες μια ευκαιρία για αυτοσυγκέντρωση.

26 αποφθέγματα του Ουμπέρτο Έκο: «Σήμερα μόνο οι ηλίθιοι κάνουν δικτατορίες με τανκς, από τη στιγμή που υπάρχει η τηλεόραση»

13 αποφθέγματα από το βιβλίο του Carlo Cipolla, «Οι βασικοί νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας» (εκδόσεις Κέδρος)

1.Η συμπεριφορά του είναι κατακριτέα, αλλά διέπεται από μία λογική, και ένας λογικός άνθρωπος μπορεί να την προβλέψει.

2.Μπορείς να μαντέψεις πώς θα ενεργήσει ένας κακοποιός, τους κακόβουλους χειρισμούς του και τις υστερόβουλες φιλοδοξίες του και συχνά είναι εφικτό να θωρακίσεις τις άμυνές σου.

3.Με ένα ηλίθιο άτομο, αυτό είναι παντελώς αδύνατο, όπως εξηγείται από τον Τρίτο Βασικό Νόμο.

4.Ένα ηλίθιο πλάσμα σε κατατρέχει χωρίς λόγο, χωρίς να προσβλέπει σε κάποιο πλεονέκτημα, χωρίς σχέδιο ή μεθόδευση και στις πλέον ακατάλληλες στιγμές και μέρη.

5.Όταν αντιμετωπίζεις ένα ηλίθιο άτομο, βρίσκεσαι ολοκληρωτικά στο έλεός του.

6.Επειδή οι ενέργειες του ηλίθιου ατόμου δε διέπονται από τους νόμους της λογικής, συνεπάγεται ότι:

α) η επίθεση, κατά κανόνα, σε βρίσκει απροετοίμαστο.

β) ακόμη και όταν κάποιος αντιληφθεί ότι δέχεται επίθεση, αδυνατεί να οργανώσει λογικά αντίμετρα, γιατί η ίδια η επίθεση στερείται λογικής δομής.

7.Το γεγονός πως οι δραστηριότητες και οι ενέργειες του ηλίθιου πλάσματος είναι απόλυτα αλλοπρόσαλλες και παράλογες δεν καθιστά μόνο την άμυνα προβληματική αλλά και την όποια αντεπίθεση εξαιρετικά δύσκολη – σαν να προσπαθείς να στοχεύσεις ένα αντικείμενο που μπορεί να κινηθεί με τις πιο απίθανες και απροσδόκητες κινήσεις.

8.Αυτό είναι που και ο Ντίκενς και ο Σίλερ είχαν κατά νου, όταν ο πρώτος παρέθετε πως «με ηλιθιότητα και καλή πέψη ο άνθρωπος μπορεί να υπομείνει αρκετά» και ο τελευταίος έγραφε πως «ενάντια στην ηλιθιότητα ακόμη και οι Θεοί αγωνίζονται μάταια».”

9.Δεν είναι δύσκολο να κατανοήσουμε πώς η κοινωνική, πολιτική και θεσμική ισχύς μεγεθύνει το καταστρεπτικό δυναμικό ενός ηλίθιου ανθρώπου.

10.Αλλά πρέπει και να εξηγήσουμε και να αντιληφθούμε τι ακριβώς είναι αυτό που καθιστά ένα ηλίθιο άτομο τόσο επικίνδυνο για τους άλλους ανθρώπους – ή, με άλλα λόγια, σε τι συνίσταται η δύναμη της ηλιθιότητας.

11.Στην ουσία, οι ηλίθιοι άνθρωποι είναι επικίνδυνοι και επιβλαβείς επειδή οι λογικοί άνθρωποι δυσκολεύονται να συλλάβουν και να κατανοήσουν την παράλογη συμπεριφορά.

12.Ένα ευφυές άτομο πιθανά να κατανοήσει τη λογική ενός κακοποιού. Οι πράξεις των κακοποιών ακολουθούν ένα σχέδιο με κάποια συλλογιστική – επίβουλη συλλογιστική μεν, αλλά παρ’ όλα αυτά συλλογιστική.

13.Ο κακοποιός επιθυμεί ενεργητικό στο λογαριασμό του. Εφόσον δεν είναι αρκετά έξυπνος ώστε να σχεδιάσει πρακτικές που θα του αποφέρουν όφελος και παράλληλα θα ωφελήσουν κι εσάς, θα παραγάγει το ενεργητικό του προκαλώντας παθητικό στο δικό σας λογαριασμό.