Αγάπησε τον Μαρξ αλλά απέρριψε τον Μαρξισμό, πίστεψε πως ο άνθρωπος δε χρειάζεται τον θεό για να είναι φρόνιμος και μας παρέδωσε μια πλούσια φιλοσοφική πορεία που αξίζει κανείς να μελετήσει.
Σπούδασε νομικά και οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1941 έγινε μέλος του ΚΚΕ. Ωστόσο, μόλις ένα χρόνο αργότερα, έφυγε για να ενταχθεί στην τροτσκιστική ομάδα του Σπύρου Στίνα, βρίσκοντας τον εαυτό του ανάμεσα στους Γερμανούς και τους ορθόδοξους κομμουνιστές.
Το 1944, συνέγραψε το πρώτο του δοκίμιο για τον Μαξ Βέμπερ, το οποίο δημοσιεύτηκε στο “Αρχείο Κοινωνιολογίας και Ηθικής”.
Κατά τη διάρκεια των γεγονότων που ονομάστηκαν “Δεκεμβριανά”, αντιμετώπισε την τρομοκρατία του ΕΛΑΣ ως τροτσκιστής και αποδοκίμασε τις μεθόδους του ΚΚΕ. Στο Παρίσι, παράλληλα με τις ακαδημαϊκές του αναζητήσεις, ίδρυσε την ομάδα “Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα”. Η ομάδα αυτή άσκησε κριτική στο σοβιετικό μαρξιστικό μοντέλο, χαρακτηρίζοντάς το “γραφειοκρατικό καπιταλισμό”. Έπαιξε καθοριστικό ρόλο, διατυπώνοντας την έννοια της αυτονομίας, συγκεκριμένα ως “αυτονομία του προλεταριάτου”.
Ξεκίνησε αυτή την εννοιολόγηση αναγνωρίζοντας στρεβλώσεις στο εργατικό κίνημα, μεταβάλλοντας τον ιστορικό ρόλο του προλεταριάτου. Υποστήριξε ότι μια κρίσιμη προϋπόθεση για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας περιλάμβανε την αυτόνομη δράση του προλεταριάτου.
Αυτή η δράση στόχευε στην αποδιάρθρωση του γραφειοκρατικού δημόσιου μηχανισμού, μεταφέροντας την εξουσία σε μαζικές οργανώσεις που εκπροσωπούσαν τις παραγωγικές τάξεις.
10 αποφθέγματα του Κορνήλιου Καστοριάδη
- Η ιδέα ενός ιστορικού νόμου, εγγυητή μιας ιδανικής κοινωνίας, είναι ιδέα άγνωστη στους Έλληνες, όπως άγνωστος είναι ο μεσσιανισμός ή η δυνατότητα εξωκοσμικής φυγής. Η θεώρηση αυτή εμπνέει μια στάση, σύμφωνα με την οποία ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει εδώ.
- Δεν φιλοσοφούμε για να σώσουμε την επανάσταση, αλλά για να σώσουμε τη σκέψη μας και τη συνοχή μας.
- Εκείνο που κυρίως καταναλώνουν σήμερα οι άνθρωποι είναι τη-λε-ό-ρα-ση. Και μέσα από την τηλεόραση καταναλώνουν, δι’ αντιπροσώπου, τη φαντασίωση μιας ζωής που θα ήταν λεφτά, σεξ, εξουσία και βία.
- Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι μια δημοκρατία τέλεια, ολοκληρωμένη κ.λπ. μας πέφτει από τον ουρανό, είναι σίγουρο ότι δεν θα μπορέσει να επιζήσει περισσότερο από μερικά χρόνια, αν δεν δημιουργήσει τα άτομα που της αντιστοιχούν και που είναι, πρώτα και πάνω απ’ όλα, ικανά να την κάνουν να λειτουργήσει και να την αναπαραγάγουν. Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατική κοινωνία χωρίς δημοκρατική παιδεία.
- Ζούμε στην κοινωνία των λόμπι και των χόμπι
- Η επανάσταση δεν σημαίνει χείμαρρους αίματος, την κατάληψη των Χειµερινών Ανακτόρων κοκ. Η επανάσταση σημαίνει τον ριζικό μετασχηματισμό των θεσμών της κοινωνίας. Με αυτή την έννοια, φυσικά είμαι επαναστάτης.
- Ο άνθρωπος είναι εκείνο το τρελό ζώο, του οποίου η τρέλα ανακάλυψε τη λογική.
- Ο κεντρικός λόγος της παιδείας σε μία δημοκρατική κοινωνία είναι αναμφισβήτητος. […] Και δεν μιλώ για την παιδεία που παρέχει το «Υπουργείο Παιδείας», ή εν πάση περιπτώσει όχι κυρίως γι’ αυτήν, ούτε για μια νιοστή «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση», με τη οποία, υποτίθεται, θα προσεγγίζαμε περισσότερο τη δημοκρατία. Η παιδεία αρχίζει με τη γέννηση του ανθρώπου και τελειώνει με το θάνατό του. Συντελείται παντού και πάντα. Οι τοίχοι της πόλης, τα βιβλία, τα θεάματα, τα γεγονότα εκπαιδεύουν τους πολίτες – σήμερα δε κατά κύριο λόγο «παρεκπαιδεύουν».
- Η σύγχρονη κοινωνία είναι θεμελιωδώς άφρων.
- Δεν φιλοσοφούμε για να σώσουμε την επανάσταση, αλλά για να σώσουμε τη σκέψη μας και τη συνοχή μας.
Γιωσαφάτ: «Αγάπη σημαίνει ότι αρχίζεις να νοιάζεσαι…Πρέπει να το έχεις πάρει από τη μάνα σου»
