Το Αρχείο Καβάφη στεγάζεται σήμερα σε ένα διώροφο νεοκλασικό κτίριο στην οδό Φρυνίχου στην Πλάκα, έτοιμο να γίνει ένας κεντρικός κόμβος για τους θαυμαστές και τους μελετητές του Αλεξανδρινού ποιητή. Το 2012, ο Μανώλης Σαββίδης, γιος του καθηγητή Γ.Π. Σαββίδη, ο οποίος ήταν ο τελευταίος ιδιοκτήτης, το παρέδωσε στο Ίδρυμα Ωνάση.
Το τρέχον έτος σηματοδοτεί το Έτος Καβάφη, με αφορμή τη συμπλήρωση 160 χρόνων από τη γέννησή του. Το σχολαστικά συντηρημένο λογοτεχνικό και προσωπικό αρχείο του ποιητή διαθέτει πάνω από 2.000 αντικείμενα, από χειρόγραφα ποιημάτων, αυτοσχέδιες έντυπες εκδόσεις και πεζά μέχρι άρθρα, μελέτες και σημειώσεις. Η συλλογή περιλαμβάνει πλούσια αλληλογραφία, κείμενα, φωτογραφίες, προσωπικά αντικείμενα, έπιπλα και μια αξιοσημείωτη βιβλιοθήκη 996 βιβλίων, ορισμένα από τα οποία έχουν σχολιαστεί από τον ίδιο τον Καβάφη. Επιπλέον, το αρχείο διαθέτει μια συναρπαστική ποικιλία εγγράφων, πορτρέτων και έργων τέχνης που σχετίζονται με τον ποιητή.
Κωνσταντίνος Καβάφης: 8 ποιήματα ηδονής που δε θα ξεχάσουμε ποτέ!
Το νεοκλασικό κτίριο που φιλοξενεί σήμερα το Αρχείο Καβάφη στην Πλάκα περιλαμβάνει και αναγνωστήριο. Μια ενδιαφέρουσα πτυχή της ζωής του Καβάφη, σχετικά άγνωστη σε πολλούς, είναι η ποντιακή καταγωγή του από την πλευρά της μητέρας του, μια λεπτομέρεια που ανέδειξε ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Τάσος Κοντογιαννίδης.
Ο Καβάφης αναγνώρισε την κωνσταντινουπολίτικη καταγωγή του, αλλά τόνισε ότι γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια ως το τελευταίο παιδί του Πέτρου Καβάφη και της Χαρίκλειας Φωτιάδου. Ο πατέρας της Χαρίκλειας, Γεώργιος, καταγόταν από τη Σινώπη του Πόντου και η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Πόλη στις αρχές του 19ου αιώνα, ασχολούμενη με το εμπόριο κοσμημάτων.
Μετά το θάνατο της Χαρίκλειας Φωτιάδου λίγο πριν από το 1920, ο Καβάφης καταπιάστηκε με την εξερεύνηση και το σχολιασμό δημοτικών τραγουδιών που συνδέονται με τη μακρινή καταγωγή της μητέρας και του παππού του, όπως το ποντιακό “Παρθενών η Ρωμανία”. Οι προβληματισμοί του σχετικά με αυτή την πτυχή της κληρονομιάς του καταγράφονται στα γραπτά του.
