Ο Φρίντριχ Νίτσε (1844-1900), ένας από τους πιο προκλητικούς στοχαστές της σύγχρονης φιλοσοφίας αφιέρωσε τη διανοητική του σταδιοδρομία στην αμφισβήτηση των θεμελιωδών παραδοχών της δυτικής σκέψης.
Φιλόλογος στην εκπαίδευση και ριζοσπαστικός επικριτής των καθιερωμένων αξιών στην ιδιοσυγκρασία του, ο Νίτσε έδωσε μια αδυσώπητη μάχη ενάντια στα δόγματα της παράδοσης, επιδιώκοντας να αποκαλύψει τις υποκείμενες δομές που διαμόρφωναν την ανθρώπινη γνώση, την ηθική και τον πολιτισμό.
Στο επίκεντρο αυτού του αγώνα ήταν η έκκλησή του για ανεξάρτητη σκέψη, μια διαδικασία που πίστευε ότι διαβρωνόταν συστηματικά από τη θεσμοθετημένη εκπαίδευση.
Στα πολεμικά του έργα, ο Νίτσε συχνά κατήγγειλε την άκαμπτη μηχανική φύση της επίσημης εκπαίδευσης, η οποία κατά την άποψή του παρήγαγε κομφορμιστές αντί για στοχαστές. Η ικανότητα να σκέφτεται, να αμφισβητεί και να ασχολείται κριτικά με τον κόσμο ήταν για τον Νίτσε, το χαρακτηριστικό γνώρισμα ενός πραγματικά καλλιεργημένου ατόμου.
Ωστόσο, όπως το έβλεπε, οι ίδιοι οι θεσμοί που ήταν επιφορτισμένοι με τη διαμόρφωση των νέων μυαλών είχαν εγκαταλείψει αυτή την αποστολή υπέρ της ομοιομορφίας και της υπακοής. Αυτή η κριτική δεν εκφράζεται πουθενά πιο έντονα από ότι στο βιβλίο του «Ο Σοπενχάουερ ως παιδαγωγός», όπου ο Νίτσε αντιπαραβάλει τις μεταμορφωτικές δυνατότητες της εκπαίδευσης με την πραγματικότητα του εκφυλισμού της σ’ ένα σύστημα που καταπνίγει τη δημιουργικότητα και την ανεξάρτητη κρίση.
Η αληθινή εκπαίδευση υποστήριξε θα πρέπει να είναι μια υπαρξιακή διαδικασία, μια επικίνδυνη, αυτο-υπερβατική πράξη και όχι μια απλή συσσώρευση γνώσεων.
Ας μελετήσουμε περισσότερο την σκέψη του μέσα τα αποφθέγματά του.
(Διαβάστε τα αποφθέγματά του παρακάτω)
Γιατί τα αγόρια φοβούνται τα κορίτσια; Ο Γιωσαφάτ μας απαντά! (ΒΙΝΤΕΟ)
30 αποφθέγματα του Νίτσε.
1.Τί; Ψάχνεις; Θέλεις να πολλαπλασιαστείς επί δέκα, επί εκατό; Ψάχνεις για οπαδούς; Ψάξε για μηδενικά!
2.Ωριμότητα του ανθρώπου, είναι να ξαναβρίσκει τη σοβαρότητα που είχε παιδί, όταν έπαιζε.
3.Φαινομενικός ηρωισμός: Το να ριχτείς στην καρδιά της μάχης μπορεί να είναι σημάδι δειλίας.
4.Και ο χρόνος μετριέται από την καταραμένη μέρα από την οποία άρχισε αυτή η συμφορά: Από την πρώτη μέρα του Χριστιανισμού! Γιατί να μην τον μετρούμε από την τελευταία μέρα του Χριστιανισμού; Γιατί όχι από σήμερα; Επαναξιολόγηση όλων των αξιών!
5.Η γυναίκα μαθαίνει να μισεί όσο ξεμαθαίνει να γοητεύει.
6.Περιφρονώ όλους όσους θέλουν να συστηματοποιούν τα πράγματα και τους αποφεύγω. Το να θέλεις ένα σύστημα είναι έλλειψη ακεραιότητας.
7.«Αρρώστια», είναι η πρόωρη προσέγγιση των γηρατειών, η ασχήμια και ο πεσιμισμός -πράγματα που πάνε μαζί.
8.Η επενέργεια του επαίνου: Με τους πολλούς επαίνους, άλλοι γίνονται ντροπαλοί, άλλοι θρασείς.
9.Θεωρώ απαραίτητο να πλύνω τα χέρια μου πριν έρθω σε επαφή με θρήσκους ανθρώπους.
10.Να μην ξεχνάμε! Όσο πιο ψηλά πετάμε, τόσο πιο μικροί φαντάζουμε σ’ εκείνους που δεν μπορούν να πετάξουν.
11.Δεν είναι η αγάπη τους για την ανθρωπότητα, είναι η ανικανότητα της αγάπης τους αυτή που εμποδίζει τους σημερινούς χριστιανούς να μας κάψουν.
12.Δεν υπάρχουν ηθικά φαινόμενα, υπάρχει μόνο ηθική ερμηνεία των φαινομένων.
13.Στην εκδίκηση και στην αγάπη, η γυναίκα είναι πιο βάρβαρη απ’ τον άντρα.
14.Συνταράχθηκα, όχι επειδή μου είπες ψέματα, αλλά επειδή δεν σε πιστεύω πια.
15.Θέλεις να κάνεις κάποιον να ενδιαφερθεί για σένα; Έχε ύφος αμηχανίας όταν βρίσκεσαι μπροστά του.
16.Να μάθει κάνεις να σκέφτεται. Στα σχολεία μας κανείς δεν έχει πια την παραμικρή ιδέα αυτού του πράγματος.
17.Φιλελευθερισμός: Μ’ άλλα λόγια, αποκτήνωση κατά αγέλες.
18.Αρχίζουμε να δυσπιστούμε για τους έξυπνους ανθρώπους, μόλις δείξουν πως βρίσκονται σε αμηχανία.
19.Η πιο αγνή φράση που άκουσα ποτέ: «Στον αληθινό έρωτα, η ψυχή είναι εκείνη που περιβάλλει το σώμα».
20.Η χριστιανική απόφαση να βρίσκει άσχημο και κακό τον κόσμο, τον έκανε άσχημο και κακό.
21.Ποιά είναι η σφραγίδα της απελευθέρωσης; Να μη ντρέπεσαι πια ενώπιον του εαυτού σου.
22.Η ίδια η λέξη «Χριστιανισμός» είναι παρανόηση: Κατά βάθος υπήρχε μόνο ένας χριστιανός κι αυτός πέθανε επάνω στον σταυρό…
23.Η ζωή τελειώνει εκεί που αρχίζει η «βασιλεία του Θεού»…
24.Αρνούμαστε τον Θεό, αρνούμαστε την ευθύνη ενώπιον του Θεού. Μόνο έτσι σώζουμε τον κόσμο.
25.Όποιος έχει σχέσεις με σοφούς και καλλιτέχνες είναι εύκολο να πέσει έξω απ’ την αντίθετη πλευρά: Πίσω από έναν αξιόλογο σοφό κρύβεται συχνά ένας μέτριος άνθρωπος, και πίσω από έναν μέτριο καλλιτέχνη ένας πολύ αξιόλογος άνθρωπος.
26.Πρέπει να πεθαίνει κανείς περήφανα όταν δεν είναι πια μπορετό να ζει περήφανα.
27.«Αγωνιζόμαστε για το απαγορευμένο». Μ’ αυτό το έμβλημα η φιλοσοφία μου θα θριαμβεύσει μια μέρα, γιατί αυτό που έχει απαγορευτεί μέχρι σήμερα είναι μόνο η αλήθεια.
28.Αγαπάμε ακόμα περισσότερο τη γνώση μας όταν την μεταδίδουμε και σε άλλους.
29.Εξευγενισμός της πορνείας, όχι κατάργηση…
30.Όταν το σαχλό, το μεταχειρισμένο, το αδύναμο, το χυδαίο, εκλαμβάνεται ως κανόνας, και το άσχημο και διεφθαρμένο ως χαριτωμένη εξαίρεση, τότε το δυνατό, το ασυνήθιστο και το όμορφο δυσφημίζονται.
Διαβάστε περισσότερα από τη φιλοσοφική πραμάτεια μας.
- Άλμπερ Καμύ: «Να γιατί είμαι με το μέρος των αγωνιστών…»
- 13 αποφθέγματα για όσους ξυπνούν νωρίς το πρωί ή έστω προσπαθούν
- Μαλβίνα: «ψέματα λέω όταν κλαίγομαι πως τάχα θέλω να μάθω ποια είμαι στην πραγματικότητα….»
- Πάουλο Κοέλιο: «Ένα παιδί μπορεί να διδάξει σε έναν ενήλικο τρία πράγματα…»
- Η «Ασκητική» του Νίκου Καζαντζάκη δε βολεύτηκε: «Χρέος μας λοιπόν να συλλάβουμε…»
- 15 αποφθέγματα του Έρμαν Έσσε: «Αν ξέρω τι σημαίνει αγάπη, αυτό συνέβη επειδή…»
- Κική Δημουλά: «Ήθελα να περπατάμε στον δρόμο αγκαζέ. Εκείνος όχι. Το θεωρούσε …»
