Στον ευρύτερο χώρο της Ιστορίας και του Πολιτισμού στη διεθνή σκηνή, η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ προορίζεται να μείνει στην ιστορία ως η πρωτοπόρος ερευνήτρια που, μεταξύ άλλων επιτευγμάτων, επέστησε την προσοχή στην ουσία του Βυζαντινού Πολιτισμού.
Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ μια εξαίσια μορφή της ιστορίας δε θα μπορούσε παρά να έχει και μια ιδιαίτερη ζωή με μοναδικά ηχοχρώματα και εμπειρίες. Η εξιστόρησή της δεν μπορεί παρά να είναι απολαυστική. Διαθέτει αυτή την εξομολογητική διάθεση, κάνοντας πρόσκληση στο αναγνωστικό κοινό για να διαβάσει μερικά από τα βιώματά της. Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ δεν ήταν άτυχη όπως την θεωρούσαν σε νεαρή ηλικία οι συγγενείς της, σύμφωνα με την ίδια. Πώς θα μπορούσε να είναι άτυχη μια γυναίκα που τα κατάφερε;
Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ, «Από μένα αυτά…» εκδ. Πατάκη
Την μέρα που γεννήθηκα, στον Βύρωνα, τα 2 παλιοκάικα του Μικρασιάτη πατέρα μου με τα οποία τάιζε 5 στόματα βούλιαξαν έξω από την Βουλιαγμένη, γρουσούζικο με ανέβαζαν γρουσούζικο με κατέβαζαν, ήμουν πάντα «το παιδί», όταν μιλούσαν για μένα λέγανε «Τι κάνει το παιδί;» όλα τα αδέλφια μου είχαν ονόματα, εκτός από εμένα, ήμουν πάντα το ουδέτερο.
Στην καριέρα μου μεγάλο ρόλο έπαιξε η τύχη. Την εποχή εκείνη για να γραφτείς στο Πανεπιστήμιο χρειαζόταν πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων, που να το βρω;, όλα μου τα αδέλφια αριστεροί, όταν πέθανε ο Στάλιν έκλαιγα απαρηγόρητα, η μόνη χρονιά που δεν ζήτησαν ήταν η δική μου και έτσι γράφτηκα στην Φιλοσοφική Σχολή.
Την έδρα στην Σορβόννη την πήρα πάλι από τύχη, γιατί ήμουν η μόνη από όλους τους άλλους υποψήφιους που είχα προλάβει να δημοσιεύσω την διπλωματική μου!
Στο Αρχαιολογικό, πάω να δω τις συμφοιτήτριες μου και πέφτω πάνω σε όλη την αριστοκρατία της Αθήνας. Μου λέει, λοιπόν, μια μέρα ο Οικονόμου, ο καθηγητής της Κλασικής Αρχαιολογίας: «Βρε Γλύκατζη, ετούτες εδώ όλες δεν έχουν ανάγκη να δουλέψουν, εσύ τι θα κάνεις στην ζωή σου;». «Ακούστε, εγώ κάνω πάντα αυτό που θέλω πολύ, μόνο έτσι χορταίνει η ψυχή, το στομάχι κάτι θα βρεις να το γεμίσεις, μπορώ να πουλώ ακόμα και λεμόνια στους δρόμους».
Και πάλι με ευνόησε η τύχη, αντί να πουλάω λεμόνια, βρέθηκα στο Παλάτι!. Ακούω λοιπόν στην τάξη από έναν καθηγητή μας ότι η Βασίλισσα ζητούσε για τον Έρανο κάποιον που να ξέρει καλά γαλλικά. Πρώτη πρώτη, σηκώνω εγώ το χέρι μου και με παίρνουν… ΕΠΟΝίτισσα και βρίσκομαι μπροστά στην Φρειδερίκη.
Δεν περνάνε 2-3 μέρες και φτάνει γράμμα από μια συμφοιτήτριά μου, δεν θα πω το όνομα, γιατί ίσως ζει: «Μεγαλειοτάτη, δεν υπάρχει μεγαλύτερη κομμουνίστρια από την Γλύκατζη και εσείς την έχετε πάρει κοντά σας;».
Το δείχνω στην Βασίλισσα και αυτή παίρνοντας το γνωστό αυστηρό αυταρχικό ύφος μου λέει: «Να της πεις, σε αυτή την χώρα, εγώ αποφασίζω ποιος είναι κομμουνιστής!».
Περνάει ο καιρός και με τον Βασιλιά Παύλο πάμε στην Στυλίδα που είχε φτιάξει σχολειά. Φτάνουμε όλοι μαζί, κόσμος πολύς περίμενε, ανεβαίνει ένας αστυνομικός στο πούλμαν και λέει στην Βασίλισσα: «Είναι όλοι εξαγριωμένοι, λένε ότι έχετε μαζί σας κομμουνιστές». Το ακούει η Βασίλισσα, κατεβαίνει από το πούλμαν, μπροστά στην πόρτα στεκόταν ένας κουτσός, πού της λέει: «Μεγαλειοτάτη, δίνετε τις δουλειές σας σε κομμουνιστές, εγώ έχασα το πόδι μου για να έχετε εσείς το θρόνο σας». Και η Φρειδερίκη, χωρίς καν να σκεφτεί, του λέει:
«Στην δούλεψη μου θέλω έξυπνους ανθρώπους. Αν εσύ έχασες το πόδι σου για να έχω εγώ το θρόνο μου και όχι για την πατρίδα σου, τότε είσαι βλάκας!».
Παρεμπιπτόντως, το τι χαστούκια έχει φάει μπροστά μου ο Κωνσταντίνος από την μητέρα του δεν λέγεται, για να την εκνευρίσει γύριζε όλο το Παλάτι φωνάζοντας «Κάππα Κάππα Ε, το κόμμα σου Λαέ!
Το πιο δεσμευτικό στις ανθρώπινες συναναστροφές είναι η ιδεολογία, να μην μιλάς παρά μόνο σε μια ορισμένη ομάδα ανθρώπων. Εμένα δεν με ενδιαφέρει η ιδεολογία, αλλά οι άνθρωποι.
Φίλος μου δεν είναι αυτός που πιστεύει στις ίδιες λύσεις με μένα, αλλά αυτός που είναι σωστός άνθρωπος. Η καλοσύνη είναι μίμηση Θεού.
Όσοι κρύβουν τα χρόνια τους, χάνουν μαζί και τις αναμνήσεις.
Στην Γαλλία, ο υλικά πλούσιος δεν θεωρείται αστός, η αστική τάξη είναι παιδεία!
Κανένας λαός δεν έμεινε 400 χρόνια σκλάβος, υπήρχε μεγάλη έλλειψη αυτοπεποίθησης. Γιατί μετά την απελευθέρωση δημιουργήθηκαν ρωσικό, γαλλικό και αγγλικό κόμμα; Που ήταν το ελληνικό κόμμα; Μάθαμε να είμαστε πάντα ραγιάδες κάποιου. Αν ξέραμε καλά την ιστορία μας, θα είχαμε διαγράψει πολλούς υποτιθέμενους «ήρωες» και θα αλλάζαμε πολλά ονόματα δρόμων και πλατειών που φέρουν τα ονόματά τους.
Όταν ο Έλληνας πάει στην Ευρώπη ουσιαστικά πάει στο σπίτι του, αν θεωρήσουμε «εξωτερικό» την Ευρώπη σημαίνει πως είμαστε ακόμα «Ανατολή».
Μαζί με τον Πρόεδρο Μιτεράν φθάνω στην Νέα Υόρκη για να υπογράψω συμβάσεις με τα αμερικανικά πανεπιστήμια. Φτάνοντας στο Πανεπιστήμιο, μας υποδέχεται ο πρόεδρός του: «Χορεύεις καλαματιανό;» μου λέει και τα χάνω, το όνομα μου «John Brademas». Στο δείπνο, εντυπωσιασμένος ο Μιτεράν, σχολιάζει: «Ο Πρόεδρος του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (Μπραδήμας) και η Πρόεδρος όλων των Πανεπιστημίων του Παρισιού (Γλύκατζη) δεν μίλησαν ούτε γαλλικά, ούτε αγγλικά, αλλά ελληνικά. Ε! αυτό είναι αυτοκρατορία!».
Η Παιδεία μας έχει αποτύχει γιατί στα παιδιά μιλάνε όλοι από την αρχή για επιτυχία, κανείς δεν τους μιλάει για ευτυχία! (…)
Μια ημέρα πριν 29 Αυγούστου γιόρτασε τα γενέθλια της (94 ετών) με μια μαντινάδα «Στα ενενήντα περπατώ, στα εκατό θα φτάσω, και μόνο τότε θα σκεφτώ αν πρέπει να γεράσω».
8 αποφθέγματα του Νίκου Καζαντζάκη από το «άγνωστο» μυθιστόρημα του
