Η ανθρώπινη βλακεία είναι ένα από τα λίγα φαινόμενα που παραμένουν σταθερά παγκόσμια και διαχρονικά.
Παρά την πρόοδο της επιστήμης, της εκπαίδευσης και της τεχνολογίας, το ερώτημα παραμένει: Μπορεί η βλακεία να νικηθεί ή μήπως είναι μια δύναμη τόσο ακατανίκητη που τελικά ξεπερνά κάθε ατομική ή συλλογική προσπάθεια αντιμετώπισης; Τι ρόλο παίζει η κοινωνική αντίληψη σε όλο αυτό;
(Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο παρακάτω)
Ένα ταξίδι μέσα από την ανθρώπινη βλακεία: 47 αποφθέγματα που προκαλούν σκέψη
Ο Κάρλο Μ. Τσίπολα και οι «Νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας».
Ένα από τα πιο σημαντικά και επιδραστικά κείμενα για τη μελέτη της βλακείας είναι το δοκίμιο του Ιταλού ιστορικού Κάρλο Τσίπολα, «Οι βασικοί νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας». Σ’ αυτό, ο Τσίπολα δεν αντιμετωπίζει τη βλακεία ως ζήτημα ηθικής ή μορφωτικού επιπέδου αλλά ως μια ανεξάρτητη δύναμη εν δυνάμει επικίνδυνη για κάθε κοινωνία.
Οι πέντε νόμοι του Τσίπολα συνοψίζονται ως εξής:
1. Πάντα και αναπόφευκτα υποτιμάμε τον αριθμό των ηλίθιων ανθρώπων γύρω μας.
2. Η βλακεία είναι ανεξάρτητη από άλλα χαρακτηριστικά, όπως η μόρφωση, το επάγγελμα ή κοινωνική τάξη.
3. Ηλίθιος είναι αυτός που προκαλεί ζημιά σε άλλους χωρίς να ωφελέιται και συχνά ζημιώνεται και ο ίδιος.
4. Οι μη ηλίθιοι υποτιμούν διαρκώς την καταστροφική δύναμη των ηλιθίων.
5. Ο ηλίθιος είναι πιο επικίνδυνος από τον κακοπροαίρετο γιατί είναι απρόβλεπτος.
Ο Αριστείδης Κάντας και ο ρόλος των συναισθημάτων
Στο ίδιο πνεύμα ο Έλληνας καθηγητής Αριστείδης Κάντας στο έργο του «Περί βλακείας και τινών» υποστηρίζει ότι η βλακεία δεν είναι πάντα προϊόν νοητικής ανεπάρκειας, αλλά συχνά προκύπτει από συναισθηματικούς παράγοντες.
Η αγάπη, η ζήλια, ο έρωτας, η λύπη όλα μπορούν να οδηγήσουν σε παράλογες αποφάσεις, ανεξαρτήτως του πνευματικού υποβάθρου του ατόμου.
Μορφωμένοι αλλά κοινωνικά ανίκανοι;
Η σύγχρονη επιστημονική έρευνα προσθέτει μια ενδιαφέρουσα διάσταση στο ζήτημα. Άτομα με υψηλό μορφωτικό επίπεδο ακόμη και με πολλαπλά πτυχία, μπορούν να παρουσιάζουν εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο κοινωνικής αντίληψης και κριτικής σκέψης. Σύμφωνα με τον Robert Stenberg (2001) η ακαδημαϊκή νοημοσύνη δεν είναι το ίδιο με τη σοφία, δηλαδή η τεχνική μόρφωση και το άρτιο σύστημα αποστήθισης δεν μπορεί να εξασφαλίσει υψηλή κοινωνική αντίληψη.
Ο Daniel Goleman από την άλλη μέσω της θεωρίας της συναισθηματικής νοημοσύνης (EQ) τονίζει ότι η ικανότητα κατανόησης και διαχείρισης των συναισθημάτων παίζει μεγαλύτερο ρόλο στην κοινωνική επιτυχία απ’ ότι τα ακαδημαϊκά επιτεύγματα.
Επιπλέον η κοινωνική νοημοσύνη όπως πρωτοδιατύπωσε ο Edward Thorndike δε σχετίζεται απαραίτητα με την αποστήθιση ή τις γνωστικές επιδόσεις αλλά με την ικανότητα διαχείρισης ανθρώπινων σχέσεων. Και αυτή η δεξιότητα συχνά λείπει από πολλούς «μορφωμένους».
Άρα η ανθρώπινη βλακεία είναι ένα σύνθετο και πολυπαραγοντικό φαινόμενο που δεν εξαλείφεται με την πτυχιακή μόρφωση. Η παιδεία, όχι απλώς η εκπαίδευση, η αυτογνωσία, η συναισθηματική ωριμότητα και η κοινωνική αντίληψη αποτελούν τα πιο ισχυρά όπλα απέναντι της.
Διαβάστε περισσότερα άρθρα παρακάτω:
- Γιωσαφάτ: «Οι περισσότεροι μεγαλώνουμε με μαμάδες που δεν…»
- Φρόυντ: «Αν ένας άνθρωπος υπήρξε το αγαπημένο παιδί της μητέρας του, διατηρεί…»
- 7 σπουδαία αποφθέγματα από τη Μάρω Βαμβουνάκη: «Ένα παιδί που αισθάνεται ότι η μητέρα και ο πατέρας…»
- Μίλαν Κούντερα: «Η πηγή του άγχους βρίσκεται στο…»
- Άλμπερτ Αϊνστάιν: «Ξέρω πώς είναι να βλέπεις τη μητέρα σου να περνά την αγωνία του…»
- «Η πιο τρομακτική εμπειρία στη ζωή ενός ανθρώπου είναι όταν…» – Όταν μας άγγιξε ο Ζακ Λακάν
- Ντοστογιέφσκι: «Το μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης έγκειται στο να …»
- Χέμινγουεϊ: «Ο καλύτερος τρόπος για να μάθεις αν μπορείς να εμπιστευτείς κάποιον είναι να…»
