Δύο ελληνικά βιβλία που θα έπρεπε να διδάσκονται στα σχολεία (αν όχι, τουλάχιστον να τα διαβάσουμε όλοι)

Οι άνθρωποι που αγαπάμε τα βιβλία έχουμε ένα κοινό ελάττωμα: σπανίως συμβιβαζόμαστε. Δε μας αρκεί μια καλή ιστορία, θέλουμε νόημα, ιδέες, μια ανατροπή μέσα μας. Κι όσο περισσότερο διαβάζουμε τόσο πιο απαιτητικοί γινόμαστε. Γιατί η πραγματική λογοτεχνία δεν είναι απλώς ένα καταφύγιο, είναι και καθρέφτης.

Κάπως έτσι, μέσα από αυτόν τον κορεσμένο (κι ενίοτε χορηγούμενο) εκδοτικό θόρυβο, ανακαλύψαμε δύο ελληνικά βιβλία που όχι μόνο μας καθήλωσαν, αλλά θα έπρεπε να διδάσκονται σε κάθε σχολείο, ως αφετηρία διαλόγου για τον άνθρωπο, την ιστορία και το γιατί υπάρχουμε.
(Διαβάστε τα δύο βιβλία παρακάτω)

Διαβάσαμε τη «Φιλοσοφία της Μελαγχολίας», η οποία υπερβαίνει την επιβολή της αισιοδοξίας

1.Ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας – Λένα Διβάνη (Εκδόσεις Πατάκη)

«Η μοίρα του ανθρώπου είναι ο χαρακτήρας του», υποστηρίζει ο Ηράκλειτος, και η Λένα Διβάνη ακολουθεί αυτή σκέψη αποκαλύπτοντας την προσωπική ζωή των πρωταγωνιστών της πολύπαθης ελληνικής ιστορίας.

Πόση ιστορία κρύβεται στην ερωτική ζωή των ηρώων μας; Ποιος μας είπε πως η ιδιωτική ζωή δεν επηρεάζει τις εθνικές αποφάσεις; Η Λένα Διβάνη στο «Ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας» ανοίγει το πιο «ανθρώπινο» παράθυρο στην ιστορία της Ελλάδας: αυτό το προσωπικής σχέσης.

Μακριά από τον διδακτισμό, με μια γραφή λεπταίσθητη αλλά ευφυώς εστιασμένη η Διβάνη μάς κάνει να κοιτάξουμε ξανά το γνώριμα ονόματα της ελληνικής ιστορίας. Αυτή τη φορά όχι σαν αγάλματα της ιστορίας αλλά ως ανθρώπους.

Ανθρώπους με πάθη, φόβους, σχέσεις τοξικές ή λυτρωτικές, ανθρώπους που καθόρισαν τα κοινά μέσα από τα πιο ιδιωτικά τους βιώματα.

Αυτό που εντυπωσιάζει είναι η συναισθηματική ευφυία της κ. Διβάνη, καθώς οι χαρακτήρες της ακόμη κι όταν παλεύουν με τους δαίμονες τους με πολλές και φοβερές επιπτώσεις γι’ αυτήν την κακόμοιρη ελληνική ιστορία, σε οδηγούν να τους δεις ως συνέχεια τους εαυτού σου, μοιραζόμαστε άθελά μας τα συγκοινωνούντα δοχεία που διέπουν αυτό το «ανθρώπινο».

Αποφεύγει να δημιουργήσει το συνηθισμένο θορυβώδες κλίμα όπου σε αποπροσανατολίζει από το πλούσιο μωσαϊκό των χαρακτήρων. Σε βγάζει από τη θέση της αντιπαράθεσης και σε προδιαθέτει να παρακολουθήσεις το ιδιαίτερα πολύπλευρο υφαντό των ανθρωπίνων βιωμάτων ασχέτως την πολιτική δεξαμενή που ανήκεις. Αν και θα ήθελα να κρίνω έντονα όλους τους πρωταγωνιστές του βιβλίου, καθώς οι επιλογές τους καθόρισαν τα θεμέλια της ελληνικής ιστορίας, αντιστάθηκα σθεναρά. Η προσέγγιση της Διβάνη δε σου επιτρέπει να θυμώσεις αλλά περισσότερο να κατανοήσεις, κοινώς να μπεις στα παπούτσια του άλλου.

Δεν είναι απλώς μια ιστορική αφήγηση είναι μια πρόσκληση ενσυναίσθησης. Και σ’ έναν κόσμο που παγώνει σε ταμπέλες και πολιτικά «στρατόπεδα», αυτή η σύνδεση με το βαθιά «ανθρώπινο» είναι ίσως η πιο πολιτική πράξη όλων. Σε μια χώρα που φοβάται να καταγράψει την ανθρώπινη πλευρά των μεγάλων ηγετικών μορφών και κρύβει μακριά από τα πρακτικά της ιστορίας τα βιώματά τους, η Διβάνη συγκεντρώνει σ’ έναν βιβλίο όλα αυτά που παρέλειψαν ακόμη και οι βιογραφίες που γράφτηκαν στο παρελθόν για αυτές τις προσωπικότητες.

2.Μούσες εναντίον Σειρήνων – Βασίλης Καραποστόλης (Εκδόσεις Πατάκη)

Αν υπάρχει ένα βιβλίο που σε κάνει να κοντοσταθείς μέσα στον κυκεώνα της καθημερινότητας και να αναρωτηθείς «τι ψάχνω τελικά εδώ σε αυτό τον κόσμο», αυτό είναι το «Μούσες εναντίον Σειρήνων» του Βασίλη Καραποστόλη. Ένα φιλοσοφικό ταξίδι στην απώλεια νοήματος και την αναζήτηση του ηρωισμού στη σύγχρονη ζωή.

Όταν διάβασα αυτό το βιβλίο, έτυχε να βρίσκομαι – ως συνήθως – μέσω της αστικής φασαρίας παρόλα αυτά ήρθα κοντά με τον πρωταγωνιστή του βιβλίου και με συνεπήρε κάθε παράγραφος, καθώς βίωνα τους ίδιους προβληματισμούς. Πάλεψα και είδα πως το ταξίδι του πρωταγωνιστή ήταν μια μοναδική αφετηρία παρατήρησης του κόσμου μας, αυτού του κόσμου που χτίζουμε με το ίδιο μας το σώμα. Μια υποταγή στις πηγαίες, ακατέργαστες σκέψεις που ξεχάσαμε να επαναφέρουμε στο προσκήνιο κάθε φορά που η αισθανόμαστε εγκατάλειψη και απουσία σκοπού.

Ο Καραποστόλης δε φοβάται τα μεγάλα ερωτήματα αλλά τα αντιμετωπίζει με λόγο γήινο, στοχαστικό και βαθιά ποιητικό. Στον πυρήνα του βιβλίου υπάρχει η υπαρξιακή αγωνία που όλοι λίγο πολύ έχουμε νιώσει: η αίσθηση πως δεν υπάρχουμε για κάτι σημαντικό, πως η ζωή χάνει βάθος και το μόνο που μας κρατάει είναι κάποια ξεχασμένα αποθέματα θαυμασμού, περηφάνιας και ελπίδας.

Το βιβλίο αξίζει να διαβαστεί και να συζητηθεί, γιατί αγγίζει εκείνο το κρίσιμο σημείο: την άρνηση να αφεθούμε στις «σειρήνες» της παθητικής καθημερινότητας και την ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε τις «μούσες» της ψυχής μας.

Ένα άλλο ζήτημα που θίγεται είναι για τα σπάνια συναισθήματα, όπως ο θαυμασμός και η περηφάνια και τη σημασία τους στην σύγχρονη κοινωνία. Αντίστοιχα και ο ηρωισμός, όπου πλέον θεωρείται κάτι υπεράνθρωπο και αποσυνδέεται από τα εγγενή χαρακτηριστικά μας. Σ’ όλα αυτά προσπαθεί να απαντήσει ο Βασίλης Καραποστόλης και να τους δώσει μορφή μέσα από τις «Σειρήνες και τις Μούσες» του παρόντος. Το απολαύσαμε και προβληματιστήκαμε ιδιαίτερα, καθώς μας εμφύσησε την ιδέα πως το ιδεατό διώκεται πρόστυχα από τον σύγχρονο κόσμο.

Γιατί αυτά τα δύο βιβλία;

Γιατί δε μας χάιδεψαν, μας αφύπνισαν. Γιατί δεν έδωσαν εύκολες απαντήσεις μας ώθησαν σε δύσκολες ερωτήσεις. Απέδειξαν ότι η σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία μπορεί να σταθεί αντάξια των σύγχρονων προβληματισμών και δεν υποδύεται κάτι το μη αυθεντικό.

Μακάρι να τα έβρισκε μπροστά του κάθε μαθητής. όχι για να εξεταστεί. Αλλά για να νιώσει ότι το διάβασμα δεν είναι καταναγκασμός αλλά επιθυμία. Όχι για να γράψει μια έκθεση της τρέχουσας ύλης αλλά για να αρχίσει να σκέφτεται και να αισθανθεί πως οι σύγχρονοι Έλληνες συγγραφείς ακούν, βλέπουν και αισθάνονται αναπόδραστα τα γεγονότα που διαμορφώνουν τον σύγχρονο κόσμο μας, συμμετέχοντας στο δράμα μας.

Διαβάστε περισσότερα για τα αγαπημένα μας βιβλία: