Το ποίημα «Η λιποταξία της Χιονάτης» της Κικής Δημουλά πραγματεύεται θέματα ανατροφής, οικογενειακής επιρροής και απουσίας των παραμυθιών στη διαμόρφωση της αντίληψης του κόσμου.
Οι εναρκτήριοι στίχοι, “Έτσι χωρίς ποτέ να μου διαβάζεις παραμύθια / όπως εσύ μεγάλωσες Σπαρτιάτης”, δίνουν αμέσως τον τόνο του ποιήματος.
Η Δημουλά αναλογίζεται την ανατροφή του που στερείται της ιδιοτροπίας και της μαγείας που συναντάμε στα παραμύθια, αντιπαραβάλλοντάς την με την αυστηρή και πειθαρχημένη ανατροφή της σπαρτιατικής κουλτούρας. Αυτή η αντιπαράθεση αναδεικνύει την απουσία φανταστικών αφηγήσεων στην παιδική τους ηλικία, υποδηλώνοντας την έλλειψη διαφυγής ή ανάπαυλας από τη σκληρή πραγματικότητα της ζωής.
Η Δημουλά χρησιμοποιεί την ειρωνεία στους επόμενους στίχους: “ενώ είναι καλοί στο ψέμα / και ψεύδονται ότι τρέφονται με μαύρο ζωμό”. Εδώ, η ποιήτρια αμφισβητεί την έννοια της σπαρτιατικής σκληρότητας, υπονοώντας ότι ακόμη και μέσα στο στωικισμό τους κρύβεται μια απάτη. Η αναφορά στον “μαύρο ζωμό”, ένα παραδοσιακό σπαρτιατικό πιάτο, χρησιμεύει ως μεταφορά για την τροφή που προέρχεται από τις κακουχίες και τις στερήσεις.
Στη συνέχεια το ποίημα μετατοπίζεται στις συνέπειες μιας τέτοιας ανατροφής, τονίζοντας τον αντίκτυπο των ανεκπλήρωτων αναγκών και των ανεκπλήρωτων επιθυμιών. Ο στίχος, “Τρέφονται από τις ανάγκες μας / που είναι υψηλότερες από τον βασιλικό πολτό”, υποδηλώνει ότι η απουσία φροντίδας οδηγεί σε μια στέρηση που ξεπερνά τη σωματική τροφή.
Ας απολαύσουμε το παρακάτω ποίημα της Κικής.
Γιωσαφάτ: «Αγάπη σημαίνει ότι αρχίζεις να νοιάζεσαι…Πρέπει να το έχεις πάρει από τη μάνα σου»
Η λιποταξία της Χιονάτης
Έτσι
χωρίς ποτέ να μου διαβάσεις παραμύθια
όπως χωρίς σε μεγαλώσανε και σένα
σπαρτιάτικα – ενώ καλοπερνούν τα ψέματα
και ψέμα ότι τρέφονται με μέλανα ζωμό.
Τρέφονται με τις ανάγκες μας
ανώτερες κι από βασιλικό πολτό.
Σε νυχτωμένο δάσος σε άφησε ο ποιός
και συ δεν ρώτησες ποτέ κανένα παραμύθι
πως να διαφύγεις και από που.
Και μόνο φόβοι
δίνανε στους φόβους σου κουράγιο
εκεί αμετακίνητη να μένεις
στου ανέμου τα μουγκρίσματα
τη νύχτα όσο ξέσκιζε των δέντρων τα κλαδιά
τα ώτα και τα χρόνια.
Έτσι ακριβώς μεγάλωσες και μένα,
σπαρτιάτικα, με νυχτωμένου δάσους
τον μέλανα ζωμό
δε μ΄έστειλες ποτέ σε παραμύθι
να διαφύγω από που.
Κι εγώ όπως εσύ ποτέ δε διανοήθηκα
σπιτάκι φωτισμένο στο βάθος να διακρίνω
ποτέ δεν μπήκα στης Χιονάτης τη δανεική οδό
δε χώθηκα ποτέ σε ξένη σούπα
να κοιμηθώ
ούτε ξεπαγιασμένη καταβρόχθισα
μικρόσωμο κρεβάτι με νάνους σκεπασμένο
για να κρατιέται ζεστουλό.
Μάνα, λες να είναι
κληρονομική η πραγματικότης;
«Kάθε θηλυκό πλάσμα έχει τη μοιραία σφραγίδα της μάνας του» και η Μαλβίνα γνώριζε αυτό τον κανόνα
