Παρακολουθώντας την πορεία της ζωής και της λογοτεχνικής εξέλιξης του Κώστα Βάρναλη, αποκαλύπτουμε μια αφήγηση πλούσια σε πνευματική εξερεύνηση, ιδεολογική μεταμόρφωση και καλλιτεχνική νεωτερότητα.
Ο Κώστας Βάρναλης, που γεννήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 1884 και έφυγε από τον κόσμο στις 16 Δεκεμβρίου 1974, άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στην ελληνική λογοτεχνία ως πολυγραφότατος και καταξιωμένος συγγραφέας. Αν και απέκτησε ευρεία αναγνώριση κυρίως για τις ποιητικές του προσπάθειες, το λογοτεχνικό του ρεπερτόριο επεκτάθηκε πέρα από τους στίχους και περιελάμβανε αφηγηματικά έργα, κριτικά δοκίμια και μεταφράσεις. Ως πολυσχιδής λογοτεχνική προσωπικότητα, ο Βάρναλης επέδειξε βαθιά ενασχόληση με διάφορες μορφές έκφρασης, εμπλουτίζοντας το πολιτιστικό τοπίο με τις ποικίλες συνεισφορές του.
Το πνευματικό του ταξίδι πήρε μια σημαντική τροπή το 1919, όταν ξεκίνησε ένα ταξίδι στο Παρίσι – μια πόλη που φημίζεται για τον πνευματικό της ενθουσιασμό – το οποίο χρηματοδοτήθηκε με υποτροφία. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του, ο Βάρναλης εντρύφησε σε μαθήματα που κάλυπταν τη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία και την κοινωνιολογία, μια καίρια περίοδος που επέφερε καταλυτικές αλλαγές στην ιδεολογική του προοπτική. Μέσα από τις πνευματικές ζυμώσεις του Παρισιού άρχισε να έλκεται από τον μαρξισμό και τον διαλεκτικό υλισμό, ιδεολογίες που θα επηρέαζαν βαθιά τόσο τους θεωρητικούς του στοχασμούς όσο και τις πρακτικές καλλιτεχνικές του προσπάθειες.
Η σύγκλιση της φιλοσοφικής εξερεύνησης και των εξελισσόμενων κοινωνικοπολιτικών πεποιθήσεων του Βάρναλη βρήκε έκφραση στην ποίησή του, σηματοδοτώντας μια απόκλιση από τις προηγούμενες ποιητικές του πεποιθήσεις. Το αποκορύφωμα αυτής της ιδεολογικής μεταμόρφωσης συμπυκνώθηκε στο θεμελιώδες έργο του, το ποίημα “Προσκυνητής”. Το έργο αυτό, εμβληματικό της ιδεολογικής του μετάβασης, όχι μόνο αντανακλούσε τη νεοαποκτηθείσα προσήλωσή του στις μαρξιστικές αρχές, αλλά χρησίμευε και ως μαρτυρία για το εξελισσόμενο περίγραμμα της ποιητικής του έκφρασης.
Πέρα από τον χώρο της λογοτεχνίας, η συμβολή του Βάρναλη αναγνωρίστηκε σε διεθνές επίπεδο όταν του απονεμήθηκε το Βραβείο Ειρήνης Λένιν το 1959. Αυτή η υψηλού κύρους διάκριση υπογράμμισε όχι μόνο τη λογοτεχνική του δεινότητα αλλά και τη δέσμευσή του να υπερασπίζεται την ειρήνη, ένα θέμα που αντηχεί στα γραπτά του.
20 αποφθέγματα του Κώστα Βάρναλη
1.Κι αν είναι ο λάκκος σου πολύ βαθύς, χρέος με τα χέρια σου να σηκωθείς.
2.Δειλοί μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, προσμένουμε ίσως κάποιο θάμα.
3.Χτες και σήμερα ίδια κι όμοια, χρόνος μπρος, χρόνια μετά… Η ύπαρξή σου σε σκοτάδι όλο πηχτότερο βουτά. Τάχα η θέλησή σου λίγη, τάχα ο πόνος σου μεγάλος; Αχ, πούσαι, νιότη, πούδειχνες πως θα γινόμουν άλλος!
4.Εδώ ‘ναι η στάχτη ενός λαού, που είταν αιώνια φλόγα.
5.Αλίμονο στον αυτόδουλο πολίτη, που φτασμένος στα έσχατα της απελπισιάς παραδίνεται, για να σωθεί, στο έλεος του Θεού και στους νόμους των Κλεφτών.
6.Αχ, πού ‘σαι νιότη που ‘δειχνες πως θα γινόμουν άλλος!
7.Και πάλι στον αγώνα σκοτωμένοι, αλλ’ όχι νικημένοι
8.Σκύλος γενού και δάγκανε, άμα θέλεις να ‘σαι κάτι.
9.Να ιδώ τον κόσμο ανάποδα, τον αδελφό μου ξένο και τον οχτρό αδέλφι μου αδικοσκοτωμένο.
10.Όταν πεθαίνει βασιλιάς, μη χαίρεσαι λαουτζίκο, Μη λες πως θάν’ καλύτερος ο νυν από τον τέως, Πως θάναι το λυκόπουλο καλύτερο απ’ τον λύκο, Τότε μονάχα να χαρείς: αν θάναι ο τελευταίος.
11.Θεριά οι ανθρώποι, δεν μπορούν το φως να το σηκώσουν… Χίλιες φορές να γεννηθείς, τόσες θα σε σταυρώσουν.
12.Άιντε θύμα, άιντε ψώνιο, άιντε σύμβολο αιώνιο αν ξυπνήσεις μονομιάς θα `ρθει ανάποδα ο ντουνιάς.
13.Φταίει το ζαβό το ριζικό μας! Φταίει ο Θεός που μας μισεί! Φταίει το κεφάλι το κακό μας! Φταίει πρώτ’ απ’ όλα το κρασί!
14.Την ευτυχία την γνώρισα στο δόσιμο χωρίς μισθό.Την λευτεριά στο σκλάβωμα σ΄ένα ιδανικό σωστό.
15.Σε θέλουν σκλάβα να χτυπάς, το κούτελο στο χώμα! Χασίσι αν θες μετά χαράς, αλλ’ όχι ελεφτεριά!
16.Πάντα οι νικημένοι έχουνε τ’ άδικο. Και τ’ άβουλο πλήθος πάει ταχτικά με τους νικητές. Ως τώρα η ιστορία του Κόσμου είναι ιστορία των Νικητών.
17.Δεν ξέρεις καημένε τη λαϊκή ψυχή. Οι λαοί πιστεύουν πιότερο τ’ αυτιά τους, παρά τα μάτια τους. Πιότερο το μύθο παρά τα γεγονότα. Πιότερο τη φαντασία τους από τη κρίση τους…
18.Αλλού αν γεννηθείς, αλλού κι αν πας, παντού θα σε χτυπούν, αν δε χτυπάς!
19.Άμπωνας, θρανίο και γκλομπ, θα δουλεύουν αδερφικά, να χωρίζουν τους πολίτες σε χορτάτους και σε κορόιδα και να ταιριάζουνε τα αταίριαστα με την αρμονία των τάξεων.
20.Νόμος θα πει θέληση των δυνατών και αδυναμία των άβουλων
Διαβάστε περισσότερα αποφθέγματα παρακάτω:
20 αποφθέγματα του Νίτσε που ανοίγουν τις πύλες του «Μετανιτσεϊκού» κόσμου
20 λυτρωτικά αποφθέγματα του Καρλ Γιουνγκ ελέγχουν το ασυνείδητό μας
11 αποφθέγματα του Ίρβιν Γιάλομ: «Αν θέλεις να αλλάξεις, πρέπει να είσαι πρόθυμος να νιώσεις άβολα»
10 σοφά αποφθέγματα του Ιπποκράτη για την ισορροπία του νου
Κρίστοφερ Μάρλοου: 17 αποφθέγματα από το «κακό» παιδί της αγγλικής Αναγέννησης
