Αρχαία Σπάρτη – Καιάδας: Ποιους πετούσαν τελικά στη γνωστή χαράδρα;

Ο Καιάδας, ένα σπηλαιοβάραθρο όλο μυστήριο και φόβο, στέκει αγέρωχο κοντά στο χωριό Τρύπη, 10 χιλιόμετρα από τη Σπάρτη. Για αιώνες, τροφοδοτούσε έναν φρικτό μύθο: οι Σπαρτιάτες έριχναν τα άρρωστα και ανάπηρα παιδιά τους σ’ αυτό το άψυχο βάραθρο. 

Οι Σπαρτιάτες οπλίτες πιθανόν δεν είχαν το «Λ» χαραγμένο στις ασπίδες τους

Ο μύθος του Καιάδα θέλει τους Σπαρτιάτες να ρίχνουν τα άρρωστα και ανάπηρα παιδιά τους στο βάραθρο, μια πράξη φρικτής σκληρότητας. Ωστόσο, η έρευνα έρχεται να ανατρέψει τον μύθο. Τα οστά που βρέθηκαν στον Καιάδα ανήκουν σε άνδρες και γυναίκες, με ελάχιστα παιδικά.

Η σκληρή πραγματικότητα είναι πως ο Καιάδας χρησίμευε ως τόπος εκτέλεσης. Εκεί κατέληγαν οι καταδικασμένοι σε θάνατο, οι επίορκοι, οι προδότες, οι εγκληματίες και οι αιχμάλωτοι πολέμου. Ο ήρωας Αριστομένης, μαζί με 50 Μεσσήνιους, βρήκαν τον θάνατό τους εκεί. Ο βασιλιάς Παυσανίας, καταδικασμένος για προδοσία, γλίτωσε οριακά την ίδια μοίρα.

Η σπηλαιολογική έρευνα αποκάλυψε αιχμές βελών, δόρατα, λύχνους και δεσμά. Ο θάνατος στον Καιάδα ήταν ατιμωτικός, προορισμένος για εγκληματίες. Το σώμα αφηνόταν άταφο, στερώντας από την ψυχή την γαλήνη.

Πώς ξεκίνησε ο μύθος;

Ο μύθος για τα ασθενικά παιδιά χρονολογείται από τον Πλάτωνα, ο οποίος στην “Πολιτεία” του αναφέρεται σε θανάτωση ασθενών βρεφών σε βάραθρο, στην Αθήνα, όχι στη Σπάρτη. Ίσως η σύγχυση οφείλεται σε αναφορά του Πλουτάρχου στον βίο του Λυκούργου για τους “Αποθέτες”.

Εκεί, νεογέννητα με βαριές δυσμορφίες οδηγούνταν σε ένα βάραθρο στον Ταΰγετο, όχι όμως για να πεθάνουν, αλλά για να μην επιβαρύνουν την πόλη. Η έρευνα υποστηρίζει πως η πρακτική αυτή ίσχυε μόνο για σοβαρές δυσμορφίες και όχι για ελαφρές αναπηρίες, και πιθανόν να ίσχυε και για παιδιά εκτός γάμου.

Το 1904, σκελετοί στον Καιάδα ερμηνεύτηκαν λανθασμένα ως παιδικά, τροφοδοτώντας τον μύθο. Το 1956, η μέθοδος του άνθρακα 14 έδειξε πως τα οστά ανήκαν σε ενήλικες. Σπηλαιολογικές αποστολές στις δεκαετίες του 1980 και 2003 επιβεβαίωσαν: ο μύθος περί βρεφών καταρρίφθηκε.

Αρχαία Σπάρτη: «Την έσβησα, δεν της άφησα λίθο επί λίθου» ήταν τα λόγια του φανατικού Γάλλου

Πηγή εξωφύλλου