Η ανακάλυψη προϊστορικών εκδοχών του παιχνιδιού Μανκάλα σε έναν βράχο που χρονολογείται 400 εκατομμύρια χρόνια στην Κένυα ανοίγει ένα παράθυρο στον αρχαίο κόσμο των παιχνιδιών.
Η αρχαιολόγος Veronica Waweru από το Πανεπιστήμιο του Γέιλ ανακάλυψε λαξευμένα επιτραπέζια που αντιπροσωπεύουν το Μανκάλα, ένα παιχνίδι που προέρχεται από την αραβική λέξη «Naqala», που σημαίνει «να κινούμαι».
Στο Μανκάλα, οι παίκτες αναδιανέμουν και συλλέγουν σπόρους. Ιστορικοί υποστηρίζουν ότι το Μανκάλα χρησιμοποιήθηκε ως μέσο μαντείας, συμμετέχοντας σε τελετουργικές δραστηριότητες ή ως μέθοδος αρχειοθέτησης στις αρχές του πολιτισμού. Η εύρεση αυτή αναδεικνύει τη σημασία των παιχνιδιών στην ανθρώπινη ιστορία και παρέχει ενδιαφέροντα δεδομένα για τις πρώτες μορφές ψυχαγωγίας και κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
Αυτά τα επιτραπέζια παιχνίδια, που χρονολογούνται τουλάχιστον από το 1.400 π.Χ., ανακαλύφθηκαν σε αιγυπτιακά ερείπια, ειδικότερα στις στέγες των ναών της Μέμφιδας, της Θήβας και του Λούξορ. Πρόκειται για παιχνίδια που ριζώνουν πολύ πριν από την αρχαιότητα και αποτελούν μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το Μανκάλα, ένα από αυτά τα παιχνίδια, είναι εξαιρετικά αρχαίο και εντοπίστηκε ακόμη και σε νεολιθικό αρχαιολογικό χώρο στην Ιορδανία, στον νεολιθικό αρχαιολογικό χώρο Ain Ghazal. Το Μανκάλα συνεχίζει να παίζεται ευρέως στη Μέση Ανατολή και την Αφρική.
Το έναυσμα για αυτήν την πρόσφατη αποκάλυψη ήταν η είδηση ότι προϊστορικά τσεκούρια συλλέγονταν από τουρίστες σε περιοχή ιδιώτη, στην κρίσιμη τοποθεσία.
Με την πληροφορία αυτή, η Waweru επικοινώνησε άμεσα με το Lewa Wildlife Conservancy, το οποίο διαχειρίζεται το φυσικό καταφύγιο όπου βρίσκεται η επίμαχη τοποθεσία. Αν και το σημείο ήταν γνωστό, δεν είχε γίνει ποτέ ανασκαφή και δεν είχε χρονολογηθεί ως προς την περίοδο κατοίκησης. Επομένως, η αρχαιολόγος από το Πανεπιστήμιο του Γέιλ είδε μια ευκαιρία να εξερευνήσει την τοποθεσία.
Κατά τη διάρκεια της έρευνάς της, η Waweru ανακάλυψε αρχαία επιτραπέζια παιχνίδια μανκάλα που είχαν λαξευτεί απευθείας σε μια προεξοχή του βράχου. Επίσης, παρατήρησε μια σειρά από ρηχούς λάκκους στην προεξοχή του βράχου.
Ορισμένοι από αυτούς τους λάκκους είχαν υποστεί διάβρωση, ενώ άλλοι είχαν αρκετό βάθος για να χωρέσουν πολλές πέτρες. Η διαφορετικού βαθμού διάβρωση στους λάκκους υπονοεί ότι δημιουργήθηκαν σε διάφορες χρονικές περιόδους.
«Είναι μια κοιλάδα γεμάτη με αυτά τα επιτραπέζια παιχνίδια που είναι σαν ένα αρχαίο ‘΄κατάστημα’ ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Δεδομένης της διάβρωσης ορισμένων παιχνιδιών πιστεύω ότι οι άνθρωποι έπαιζαν παιχνίδια εκεί πριν από πολύ καιρό», δήλωσε η επιστήμονας της αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Γέιλ.
Λαξευμένα σε βράχο 400 εκατομμυρίων ετών
Συνολικά, η τοποθεσία στην Κένυα φιλοξενεί περίπου 20 επιτραπέζια παιχνίδια μανκάλα, ενώ περιλαμβάνει επίσης 19 ταφικές στήλες με πέτρες, κατασκευασμένες από κοινότητες βοσκών που ζούσαν στην περιοχή πριν από περίπου 5.000 χρόνια.
Η αρχαιολόγος πιστεύει ότι υπάρχει κάποια σύνδεση μεταξύ των δύο, καθώς τα επιτραπέζια παιχνίδια βρίσκονται στο ίδιο σημείο με τις 19 ταφικές στήλες. Παρ’ όλα αυτά, η ακριβής χρονολόγηση των παιχνιδιών είναι δύσκολη, καθώς χαράχτηκαν σε βράχο ηλικίας 400 εκατομμυρίων ετών, σύμφωνα με την αρχαιολόγο.
Η ανάλυση γενετικού υλικού από τις ταφικές στήλες θα μπορούσε να παράσχει πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο που οι αρχαίοι κάτοικοι συνδέονται γενετικά με τους σύγχρονους ανθρώπους, σύμφωνα με την Waweru.
Παράλληλα, η Waweru και η ερευνητική ομάδα της έχουν υποβάλει αίτηση για χρηματοδότηση προκειμένου να συνεχίσουν την έρευνα στην εν λόγω τοποθεσία, η οποία βρίσκεται κοντά στη ζώνη του Ισημερινού στην ανατολική πλευρά της κοιλάδας Great Rift στην Κένυα.
Νέα απολιθώματα ανθρώπων στη Γερμανία αλλάζουν τη σχέση του Ανθρώπου με τους Νεάτερνταλ
