Σε αυτό το απόσπασμα, ο Αντρέ Μπρετόν, εξέχουσα μορφή του σουρεαλιστικού κινήματος, παρέχει μια ποιητική και αφηρημένη εξερεύνηση της απελπισίας. Αντί να παρουσιάσει έναν συγκεκριμένο ορισμό, προσφέρει μια σειρά από εικόνες και μεταφορές για να μεταφέρει την ασύλληπτη και διάχυτη φύση της απελπισίας.
Ο Μπρετόν ξεκινά δηλώνοντας ότι γνωρίζει την απελπισία με γενικούς όρους, τονίζοντας ότι η απελπισία δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένες καταστάσεις ή τοποθεσίες. Απορρίπτει την ιδέα ότι η απελπισία έχει φτερά ή περιορίζεται σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα, αμφισβητώντας τους συμβατικούς συσχετισμούς με τη μελαγχολία ή τη θλίψη.
Οι εικόνες που ακολουθούν είναι πλούσιες σε συμβολικό νόημα. Η αναφορά ότι η απελπισία δεν είναι η επιστροφή ασήμαντων γεγονότων, αλλά μάλλον ένα πλοίο που διαπερνάται από το χιόνι υποδηλώνει μια βαθιά και απροσδόκητη διαταραχή, παρόμοια με ένα πλοίο που συναντά μια απρόβλεπτη και διαπεραστική δύναμη. Η σύγκριση με τα πουλιά που πέφτουν, των οποίων το αίμα δεν έχει πυκνότητα, υπονοεί την αίσθηση της ευθραυστότητας και της έλλειψης βαρύτητας μπροστά στην απελπισία.
Ο Μπρετόν εκφράζει περαιτέρω ότι η απελπισία εκτείνεται πέρα από σημαντικά γεγονότα της ζωής ή μεγάλες υπαρξιακές κρίσεις. Διεισδύει σε πεζές πτυχές της καθημερινής ζωής, όπως δείχνει η απελπισία του για ένα αμπαζούρ, έναν ανεμιστήρα ή ένα τσιγάρο που καπνίζει κάποιος καταδικασμένος σε θάνατο. Ενσωματώνοντας αυτά τα φαινομενικά ασήμαντα στοιχεία, ο Μπρετόν υποδηλώνει ότι η απελπισία είναι μια πανταχού παρούσα, ύπουλη δύναμη που μπορεί να διεισδύσει ακόμη και στις πιο συνηθισμένες και καθημερινές στιγμές.
Ο πρόδρομος του Νίτσε – Μαξ Στίρνερ: «Το θεϊκό είναι υπόθεση του Θεού· το ανθρώπινο, του ανθρώπου»
« Αντρέ Μπρετόν, Γαιόφως και άλλα ποιήματα» (1916-1936) μτφρ. Σωτήρης Λιόντος, εκδ. Ύψιλον. Από το ράφι της Αργυρώς Μποζώνη
Τι είναι η απελπισία, κατά τον Μπρετόν
«Γνωρίζω την απελπισία σε γενικές γραμμές.
Η απελπισία δε διαθέτει φτερά, δεν κάθεται απαραιτήτως σε ένα ξεστρωμένο τραπέζι, σε μια βεράντα, στην ακροθαλασσιά.
Είναι η απελπισία και όχι η επιστροφή μιας ποσότητας ασήμαντων γεγονότων όπως οι σπόροι που αφήνουν κατά το σούρουπο ένα σκαμμένο αυλάκι για ένα άλλο.
Δεν είναι τα βρύα κάτω από μια πέτρα ή το ποτήρι από το οποίο πίνουμε.
Είναι ένα πλοίο διάτρητο από χιόνι, εάν θέλετε, σαν τα πουλιά που πέφτουν και το αίμα τους δεν έχει την παραμικρή πυκνότητα.
Γνωρίζω την απελπισία σε γενικές γραμμές.
Ένα πολύ μικρό σχήμα οριοθετημένο από κοσμήματα στα μαλλιά. Αυτό είναι η απελπισία.
Ένα μαργαριταρένιο περιδέραιο για το οποίο δε μπορούμε να βρούμε κάποιο κούμπωμα και η ύπαρξη του οποίου δεν κρέμεται ούτε από μια κλωστή, να τι είναι η απελπισία.
Για τα υπόλοιπα ούτε που θέλουμε να γίνεται λόγος. Έτσι και αρχίσουμε δε μπορούμε να πάψουμε να απελπιζόμαστε.
Εγώ απελπίζομαι από το αμπαζούρ γύρω στις 4 ή ώρα, απελπίζομαι από τη βεντάλια γύρω στα μεσάνυχτα, απελπίζομαι από το τσιγάρο που καπνίζουν οι καταδικασμένοι σε θάνατο.
Γνωρίζω την απελπισία σε γενικές γραμμές.
Η απελπισία δεν έχει καρδιά, το χέρι μου όμως μένει πάντα πάνω στη λαχανιασμένη απελπισία, στην απελπισία οι καθρέφτες της οποίας δε μας λένε ποτέ εάν είναι πεθαμένη.
Βιώνω αυτή την απελπισία που με γοητεύει.
Μου αρέσει αυτή η γαλάζια μύγα που πετά στον ουρανό την ώρα που τα αστέρια σιγοτραγουδούν.
Γνωρίζω σε γενικές γραμμές την απελπισία με μακριές λεπτές εκπλήξεις, την απελπισία της υπερηφάνειας, την απελπισία της οργής.
Σηκώνομαι κάθε μέρα όπως όλος ο κόσμος και απλώνω τα χέρια μου πάνω σε μια ταπετσαρία με λουλούδια, δε θυμάμαι τίποτα και ανακαλύπτω, πάντοτε με απελπισία, τα ωραία ξεριζωμένα δέντρα της νύχτας.
Ο αέρας της νύχτας είναι ωραίος σαν τυμπανόξυλα. Κάνει έναν καιρικό καιρό.
Γνωρίζω την απελπισία σε γενικές γραμμές.
Είναι σαν τον άνεμο της κουρτίνας που μου δίνει την ευκαιρία να επανορθώσω.
Μπορείς να σκεφθείς κάποια παρόμοια απελπισία!
Φωτιά!
Α πάλι ξαναέρχονται…
Βοήθεια!
Νάτοι που πέφτουν από τη σκάλα..
Και η αγγελίες της εφημερίδας και οι φωτεινές διαφημίσεις κατά μήκος του καναλιού.
Σωρός από άμμο, άντε από κει, παλιοσωρέ από την άμμο!
Σε γενικές γραμμές η απελπισία δεν έχει καμία σημασία.
Είναι μια αγγαρεία από δέντρα που πάνε πάλι να σχηματίσουν ένα δάσος, είναι μια αγγαρεία από αστέρια που πάνε πάλι να δημιουργήσουν μια μέρα λιγότερη, είναι μια αγγαρεία από όλο και λιγότερες μέρες που πάνε πάλι να αποτελέσουν τη ζωή μου.»
