Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, από τους πιο αξιοσέβαστους ως τους πλέον αποτρόπαιους, αναμφίβολα άφησαν το στίγμα τους στην ιστορία.
Οι βασιλείες τους χαρακτηρίστηκαν από τυραννία, αλλά και σπουδαία έργα τέχνης, αρχιτεκτονικής, νομοθεσίας και λογοτεχνίας. Η κληρονομιά αυτών των ηγετών δεν περιλαμβάνει μόνο μνημειώδη επιτεύγματα, αλλά και τα ονόματά τους, που διατηρήθηκαν μέσα στους αιώνες. Αυτό το άρθρο θα σας ταξιδέψει σε μια εις βάθος εξερεύνηση δέκα ονομάτων Ρωμαίων αυτοκρατόρων που εξακολουθούν να είναι οικεία ακόμα και σήμερα.
Τα πιο σπάνια ελληνικά ονόματα που δε φανταζόσουν πως υπάρχουν
1. Αυτοκράτορας Αύγουστος (Οκταβιανός)
Όταν έγινε αυτοκράτορας της Ρώμης, ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρας Οκταβιανός πήρε το όνομα Αύγουστος, που αντανακλούσε τον σεβασμό και το κύρος που του άξιζε ως ηγέτης της νέας αυτοκρατορίας. Είχε υιοθετήσει το όνομα του θετού πατέρα του για να νομιμοποιήσει την αξίωσή του στην εξουσία, ενισχυμένη από τη μεγάλη στρατιωτική του νίκη επί των δυνάμεων του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας στο Άκτιο το 31 π.Χ.
Κατά τη βασιλεία του ως «πρώτου πολίτη», τίτλος που υιοθέτησε για να αποφύγει τους αρνητικούς συνειρμούς της βασιλείας, ο Αύγουστος πέτυχε πολλά. Όχι μόνο «βρήκε μια πόλη από τούβλα και την άφησε με μάρμαρο», αλλά επέκτεινε και τα όρια της αυτοκρατορίας σε πολλά μέτωπα, εξασφαλίζοντας τη ρωμαϊκή κυριαρχία.
Η σειρά των αυτοκρατόρων που ακολούθησαν τον Αύγουστο, αν και δεν κατάγονταν όλοι απευθείας από αυτόν, ήταν συλλογικά γνωστοί ως η Δυναστεία των Ιουλιο-Κλαυδίων, η οποία έληξε με το θάνατο του Νέρωνα το 68 μ.Χ.
Ρωμαϊκά ονόματα όπως ο Ιούλιος και ο Αύγουστος, με τους συνειρμούς σε δύναμη, υπεροχή και ιστορία, ήταν δημοφιλή όταν η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών άρχισε να καταγράφει στατιστικά ονομάτων. Ενώ η δημοτικότητα του Ιουλίου μειώθηκε προς το τέλος του 20ου αιώνα, παραμένει ωστόσο ένα διακεκριμένο όνομα που μοιράζονται σχεδόν 70.000 Αμερικανοί. Ο Αύγουστος, αν και πολύ λιγότερο κοινός, χρησιμοποιείται επίσης ως κύριο όνομα, με πάνω από 8.000 ονόματα σήμερα.
2. Αυτοκράτορας Νέρων
Ο διαβόητος αυτοκράτορας Νέρωνας ανέβηκε στο θρόνο μόλις στα 16 του, κληρονομώντας την εξουσία της αυτοκρατορίας από τον προπάππου του Κλαύδιο. Τα επόμενα 14 χρόνια της βασιλείας του σημαδεύτηκαν από αμφιλεγόμενες καταστροφές, όπως η πυρκαγιά της Ρώμης, η δολοφονία της μητέρας του, ο διωγμός των Χριστιανών και ο εγκλεισμός της συζύγου του. Τελικά, ο Νέρωνας αυτοκτόνησε το 68 μ.Χ., όταν ξέσπασε εξέγερση και ο στρατός αρνήθηκε να τον στηρίξει. Λέγεται ότι τα τελευταία του λόγια ήταν: «Τι καλλιτέχνης χάνεται μέσα μου!»
Αυτές οι αποτρόπαιες πράξεις αναμφίβολα κατέταξαν τον Νέρωνα ως έναν από τους πιο μοχθηρούς αυτοκράτορες στην ιστορία, ωστόσο ο Αμερικανός συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων Rex Stout επέλεξε παρόλα αυτά να ονομάσει τον πρωταγωνιστή της πιο επιτυχημένης σειράς του, Νέρωνα. Ο φανταστικός ντετέκτιβ Νέρο Γουλφ ήταν ένας από τους πιο αγαπημένους χαρακτήρες των μέσων του 20ου αιώνα, εμφανιζόμενος σε 33 μυθιστορήματα, 41 διηγήματα και πολλές κινηματογραφικές, ραδιοφωνικές, τηλεοπτικές και θεατρικές μεταφορές. Ελπίζουμε ότι αυτός ο χαρισματικός και εκκεντρικός χαρακτήρας, και όχι ο αιμοσταγής ηγεμόνας, είναι αυτός που συνεχίζει να εμπνέει πολλά ζευγάρια γονέων κάθε χρόνο να ονομάζουν τους γιους τους Νέρωνα.
3. Αυτοκράτορας Τίτος
Ο Τίτος υπήρξε ο πρώτος αυτοκράτορας που κληρονόμησε το θρόνο από τον βιολογικό του πατέρα, τον Βεσπασιανό, το 79 μ.Χ. Ωστόσο, οι σημαντικότερες πράξεις του έλαβαν χώρα πριν αναλάβει την εξουσία. Ως διακεκριμένος στρατιωτικός, υπηρέτησε στον στρατό του πατέρα του στην Ιουδαία, όπου κατέστειλε βίαια την εβραϊκή εξέγερση, καταστρέφοντας τον Δεύτερο Ναό της Ιερουσαλήμ. Προς τιμήν αυτής της νίκης, ανεγέρθηκε η Αψίδα του Τίτου στη Ρώμη, η οποία στέκεται ακόμα και σήμερα, διακοσμημένη με περίτεχνες απεικονίσεις της μάχης.
Ο Τίτος ήταν αυτοκράτορας για μόλις δύο χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων το μεγαλύτερο επίτευγμά του ήταν τα εγκαίνια του Κολοσσαίου (η κατασκευή του είχε ξεκινήσει υπό τον Βεσπασιανό). Ωστόσο, η υπόλοιπη βασιλεία του στιγματίστηκε από καταστροφές, όπως η έκρηξη του Βεζούβιου και μια μεγάλη πυρκαγιά στη Ρώμη. Τον επόμενο χρόνο, ο Τίτος πέθανε από πυρετό και τον διαδέχθηκε ο νεαρός και πιο σκληρός αδελφός του, Δομιτιανός.
Παρόλο που το όνομα Τίτος δεν είναι από τα πιο συνηθισμένα, υπάρχουν ακόμα και σήμερα αρκετές χιλιάδες άνδρες στις Ηνωμένες Πολιτείες με αυτό το όνομα. Το 2012 ήταν μια χρονιά-ρεκόρ για το όνομα, καθώς δόθηκε σε 836 νεογέννητα αγόρια.
4. Αυτοκράτορας Αδριανός
Ο Αδριανός, ένας από τους «Πέντε Καλούς Αυτοκράτορες», βασίλεψε από το 117 έως το 138 μ.Χ. μετά το θάνατο του προκατόχου του και προπάππου του διά συγγένειας εξ αγχιστείας, του Τραϊανού. Μετά τη μεγάλη επέκταση που είχε λάβει χώρα επί Τραϊανού, ο Αδριανός κυβέρνησε τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στο απόγειό της, εδραιώνοντας τα σύνορά της και ενώνοντας τους λαούς της. Μια από τις πιο διαρκείς κληρονομιές του είναι το Τείχος του Αδριανού, το οποίο σηματοδοτούσε το βόρειο όριο της Βρετανίας και στέκεται ακόμα και σήμερα τμηματικά.
Εκτός από τις στρατιωτικές και πολιτικές του ικανότητες, ο Αδριανός ήταν γνωστός για το έντονο ενδιαφέρον του για τον ελληνικό πολιτισμό και τη φιλοσοφία. Γι’ αυτόν τον λόγο, απεικονιζόταν συχνά με ελληνική ενδυμασία και ήταν ο πρώτος αυτοκράτορας μέχρι τότε, εκτός από τον Νέρωνα, που άφηνε μούσια (ελληνική επιρροή).
Το όνομα Αδριανός παρέμεινε δημοφιλές καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας. Τον 7ο αιώνα, ένας ιερέας από τη Βόρεια Αφρική, του οποίου το όνομα καταγράφηκε και ως Αδριανός, αγιοποιήθηκε αφού ταξίδεψε στην Αγγλία για να διδάξει το μήνυμα του Θεού. Συνέχισε να χρησιμοποιείται σε θρησκευτικό πλαίσιο, με έξι πάπες να λαμβάνουν το όνομα Αδριανός, και παραμένει δημοφιλές μέχρι σήμερα, με πάνω από 100.000 άνδρες στις ΗΠΑ να το φέρουν.
5. Αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος
Ο Μάρκος Αυρήλιος, γνωστός ως ο φιλόσοφος-αυτοκράτορας, βασίλεψε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από το 161 έως το 180 μ.Χ., περίοδο κατά την οποία έγραψε και το έργο «Διαλογισμοί». Ως τελευταίος από τους «Πέντε Καλούς Αυτοκράτορες», η βασιλεία του είδε τη Ρώμη να θριαμβεύει επί των ξένων εχθρών της ανατολικά και βόρεια, ενώ οι κάτοικοι της αυτοκρατορίας ζούσαν σε σχετική ειρήνη και σταθερότητα. Ωστόσο, υπήρξαν και περίοδοι αναταραχής, όπως η καταστροφική πανώλη των Αντωνίνων. Σήμερα πιστεύουμε ότι επρόκειτο για κάποια μορφή ευλογιάς, η οποία εξολόθρευσε περίπου 5 εκατομμύρια ανθρώπους, πιθανώς συμπεριλαμβανομένου του συγκυβερνήτη του Μάρκου Αύρηλιου, Λεύκιου Βέρου (βλέπε παρακάτω).
Ρωμαϊκά ονόματα και παράγωγά τους, όπως ο Μάρκος και ο Μάρκ, παραμένουν δημοφιλή μέχρι σήμερα. Μια αύξηση στη χρήση του ονόματος παρατηρήθηκε στη δεκαετία του 1960 και του 1970, την οποία ορισμένοι αποδίδουν στο ανερχόμενο Κίνημα των Πολιτικών Δικαιωμάτων και σε μια από τις ηγετικές του μορφές, τον Μάρκους Γκαρβέι. Ο Γκαρβέι μίλησε κατά της ανισότητας και ίδρυσε την εφημερίδα «Negro World», η οποία υποστήριζε τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών. Αν και η χρήση του ονόματος έχει μειωθεί κάπως από τότε, υπάρχουν ακόμα πάνω από 200.000 άτομα με το όνομα Μάρκος στις Ηνωμένες Πολιτείες.
6. Αυτοκράτορας Λεύκιος Βέρος
Ο Λεύκιος Βέρος, επισκιασμένος από τον συν-αυτοκράτορα και θετό του αδελφό, Μάρκο Αυρήλιο, υπηρέτησε ως αυτοκράτορας της Ρώμης από το 161 έως το 169 μ.Χ. Το μεγαλύτερο μέρος της βασιλείας του απασχολήθηκε με έναν πόλεμο στην Εγγύς Ανατολή, στον οποίο οδήγησε με επιτυχία, αν και λέγεται ότι ο αυτοκράτορας περνούσε περισσότερο χρόνο παίζοντας τυχερά παιχνίδια και απολαμβάνοντας τη ζωή με την ερωμένη του, παρά με την εκπαίδευση των στρατευμάτων του.
Επιστρέφοντας στη Ρώμη, ο Λεύκιος Βέρος συνέχισε να ζει στη χλιδή, χτίζοντας μια ταβέρνα μέσα στο ίδιο του το σπίτι και επιδεικνύοντας πάθος για τις αρματοδρομίες. Ωστόσο, όταν ξέσπασε άλλος πόλεμος στα βόρεια σύνορα της αυτοκρατορίας, αναγκάστηκε να επιστρέψει στο πεδίο της μάχης, όπου κόλλησε ευλογιά και πέθανε λίγο αργότερα.
Σε σύγκριση με τις συναρπαστικές και σημαντικές βασιλείες των άλλων πρώιμων Ρωμαίων αυτοκρατόρων, η σταδιοδρομία του Λεύκιου Βέρου φαίνεται κάπως ασήμαντη. Αυτό δεν εμπόδισε το όνομα να χρησιμοποιηθεί ξανά και ξανά καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας. Ο πιο γνωστός Λεύκιος είναι πιθανότατα ο κος Μαλφόι (Λούσιους) από τη σειρά βιβλίων “Χάρι Πότερ”, αλλά υπάρχουν και αρκετές χιλιάδες άνθρωποι στις ΗΠΑ με αυτό το όνομα. Σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες, όπως τα ισπανικά, τα πορτογαλικά και τα ιταλικά, εξελίχθηκε στο όνομα Λούτσιο.
7. Αυτοκράτορας Αλέξανδρος Σεβήρος
Στην αρχαιότητα, το όνομα Αλέξανδρος συνδεόταν άμεσα με τον βασιλιά της Μακεδονίας, τον Μέγα Αλέξανδρο, ο οποίος επέκτεινε την κυριαρχία του σε ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο. Αναμφισβήτητα εμπνευσμένοι από την επιτυχία του, το όνομα δόθηκε αργότερα στον Σεβήρο Αλέξανδρο, ο οποίος υπηρέτησε ως Ρωμαίος Αυτοκράτορας από το 222 έως το 235 μ.Χ. Στην ηλικία των 14 ετών, κληρονόμησε τον θρόνο μετά τη δολοφονία του ξαδέρφου του από τη φρουρά του. Η βασιλεία του Αλέξανδρου Σεβήρου ήταν από τις μακρύτερες και πιο ευημερούσες που γνώρισε η Ρώμη, αλλά οι συμβιβασμοί του με ξένες δυνάμεις τον αποξένωσαν από τον στρατό του. Ως αποτέλεσμα, οργανώθηκε στρατιωτική συνωμοσία, που οδήγησε στο θάνατο του Αλέξανδρου και στο τέλος της δυναστείας των Σεβήρων.
Πιο πολύ λόγω της διασημότητας του Μακεδόνα βασιλιά παρά της επιτυχίας του Ρωμαίου αυτοκράτορα, το όνομα Αλέξανδρος παραμένει ένα από τα πιο κοινά ονόματα αυτοκρατόρων, σε μέλη όλων των κοινωνικών τάξεων. Για μεγάλο μέρος του 20ου αιώνα και έως σήμερα, βρίσκεται στην κορυφή των 10 πιο δημοφιλών ονομάτων για αγόρια. Σχεδόν 600.000 Αμερικανοί άνδρες και αγόρια ονομάζονται Αλέξανδρος, ενώ υπάρχουν και πολλές γυναίκες με ονόματα όπως Αλεξάνδρα και Αλέξα.
8. Αυτοκράτορας Φίλιππος ο Άραβας
Ο Φίλιππος ο Άραβας, αυτοκράτορας για μόνο πέντε χρόνια στα μέσα του 3ου αιώνα μ.Χ., κατάφερε να εξασφαλίσει ειρήνη με τους Πέρσες στην ανατολή και έδειξε μεγαλύτερη ανοχή προς τους Χριστιανούς. Μερικοί μάλιστα υποστηρίζουν ότι ο ίδιος ασπάστηκε τον νέο τότε Χριστιανισμό. Το 249 μ.Χ., προδόθηκε από τους δικούς του άντρες και σκοτώθηκε σε εξέγερση υπό τον διάδοχό του, Δέκιο.
Το «Φίλιππος» είναι ένα από τα ρωμαϊκά ονόματα ελληνικής προέλευσης που σημαίνει «φιλο(ς) ίππων» (αγαπημένος των αλόγων). Συνδέεται με τη βασιλική εξουσία, καθώς το έφερε και ο πατέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Φίλιππος Β΄. Για το μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα, ήταν ανάμεσα στα 100 πιο δημοφιλή ονόματα για αγόρια στην Αμερική. Πάνω από 300.000 Αμερικανοί φέρουν ακόμα αυτό το όνομα.
9. Ο Ανατολικός Ρωμαίος Αυτοκράτορας Λέων Α’ ο Θραξ
Ο Λέων Α΄, ή Λέων ο Θραξ, ήταν ένας από τους αυτοκράτορες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που κυβέρνησε το τμήμα της γνωστό σήμερα ως Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Βασίλεψε για 20 χρόνια τον 5ο αιώνα μ.Χ. και κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια να ενισχύσει τη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, η οποία ήταν σε παρακμή. Σηματοδότησε επίσης τον αυξανόμενο διαχωρισμό μεταξύ Ανατολής και Δύσης εκδίδοντας επίσημα διατάγματα και νόμους όχι στα λατινικά, αλλά στα αρχαία ελληνικά, που τότε χρησιμοποιούνταν ευρέως στην ανατολική Μεσόγειο.
Όπως πολλά ονόματα, έτσι και το «Λέων» έχει παρουσιάσει διακυμάνσεις σε δημοτικότητα ανά γενιά. Στις αρχές του 20ου αιώνα δόθηκε σε χιλιάδες νεογέννητα, αλλά αργότερα η χρήση του μειώθηκε μέχρι να ξαναγίνει δημοφιλές τη δεκαετία του 1990. Αναμφίβολα, η άνοδος του Leonardo DiCaprio ενέπνευσε κάποιες μέλλουσες μητέρες… Το όνομα ανέβηκε σχεδόν 300 θέσεις στις λίστες δημοτικότητας στις αρχές του 21ου αιώνα και τώρα βρίσκεται και πάλι στην κορυφή των 200 πιο δημοφιλών ονομάτων για αγόρια. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, μάλιστα, σχεδόν 200.000 άτομα φέρουν το ίδιο όνομα με τον αυτοκράτορα του 5ου αιώνα.
10. Ιουστίνος (και Ιουστινιανός)
Ενώ υπήρξαν δύο αυτοκράτορες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας με το όνομα Ιουστίνος τον 6ο αιώνα μ.Χ., πολύ σημαντικότερος ήταν ο Ιουστινιανός, που βασίλεψε ανάμεσά τους. Η νομική του μεταρρύθμιση, η οποία ενοποίησε το ρωμαϊκό δίκαιο στον Ιουστινιάνειο Κώδικα, αποτελεί μέχρι σήμερα τη βάση του αστικού δικαίου. Αυτή η ενέργεια ήταν μέρος της προσπάθειάς του να αποκαταστήσει τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στην παλιά της αίγλη, ανακτώντας εδάφη και επανακτώντας την κυριαρχία της στη Μεσόγειο. Παρόλο που δεν κατάφερε να αποτρέψει τα ολέθρια γεγονότα που οδήγησαν τελικά στην πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ο Ιουστινιανός κατέβαλε γενναίες προσπάθειες να διατηρήσει την κληρονομιά των πρώτων αυτοκρατόρων.
Το όνομα Ιουστίνος, αν και χρησιμοποιούνταν πάντα, άρχισε να γίνεται πιο δημοφιλές στα μέσα του 20ου αιώνα και από το 1972 δεν έχει βγει ποτέ από την κατάταξη των 100 κορυφαίων. Μεταξύ 1987 και 1990, βρισκόταν ακόμη και στην δεκάδα των πιο δημοφιλών ονομάτων για αγόρια, πράγμα που σημαίνει ότι πολλοί από τους μισό εκατομμύριο άνδρες στις ΗΠΑ που φέρουν σήμερα το όνομα Ιουστίνος, ανήκουν στη γενιά των millennials. Ο πιο διάσημος ανάμεσά τους είναι σίγουρα ο Justin Bieber, ο οποίος γεννήθηκε λίγο μετά την κορύφωση της δημοτικότητας του ονόματος.
