Ο Μπρέντεν Σένερ, ένα 13χρονο αγόρι από το Οντάριο του Καναδά, κατάφερε να αποδείξει την ύπαρξη της περίφημης “ακτίνας θανάτου” του Αρχιμήδη, του σπουδαίου μαθηματικού.
«ὅπερ ἔδει δεῖξαι»: Τι σημαίνει η φράση που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες μαθηματικοί;
Δημιουργώντας μια μινιατούρα με τα κάτοπτρα του Αρχιμήδη, ο Μπρέντεν άφησε άφωνους τους κριτές στον διαγωνισμό “Annual Science Fair”, εντυπωσιάζοντας τους με την ευφυΐα και την εφευρετικότητά του.
Ο Αρχιμήδης, υπήρξε ένας από τους πιο λαμπρούς εφευρέτες της Αρχαίας Ελλάδας. Πολλές από τις θεωρίες και τις ιδέες του διατηρούν την αξία τους έως και σήμερα. Μία από τις πιο αμφιλεγόμενες εφευρέσεις του, η “ακτίνα θανάτου”, άφησε τους επιστήμονες να εικάζουν για την ύπαρξή της. Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, ο Αρχιμήδης χρησιμοποίησε την “ακτίνα θανάτου” για να κάψει τον στόλο που πολιορκούσε τις Συρακούσες το 214-212 π.Χ.
Ο 13χρονος Μπρέντεν δηλώνει:
«ο Αρχιμήδης ήταν μπροστά από την εποχή του… και έκανε επαναστατικές τεχνολογικές εφευρέσεις στην εποχή του, γιατί σκεφτόταν πράγματα που κανένας άλλος δεν είχε συλλάβει…
Σε οικογενειακές διακοπές στην Ελλάδα, ο 13χρονος Μπρέντεν Σένερ ήρθε σε επαφή με την ιστορία του Αρχιμήδη και γοητεύτηκε αμέσως. Ξεκίνησε να μελετά με μεγάλη όρεξη κάθε διαθέσιμο κείμενο για τον σπουδαίο μαθηματικό, αποφασισμένος να ξεκλειδώσει τα μυστικά της “ακτίνας θανάτου” του.
Η “ακτίνα θανάτου“, ένα πρωτοποριακό όπλο της αρχαιότητας, αξιοποιούσε μεγάλα κάτοπτρα για να συγκεντρώσει την ηλιακή ακτινοβολία και να την κατευθύνει προς έναν συγκεκριμένο στόχο, όπως τα πλοία που πολιορκούσαν τις Συρακούσες, προκαλώντας φωτιά.
Τα Μυστικά των Κατόπτρων του Αρχιμήδη: Η πειραματική προσέγγιση του Μπρέντεν Σένερ
Στην έρευνά του, δημοσιευμένη στο περιοδικό “Science Fair Journal” του Καναδά, ο Μπρέντεν Σένερ αγγίζει το θέμα της “ακτίνας θανάτου” του Αρχιμήδη. Παρότι απουσιάζουν αρχαιολογικά τεκμήρια για την πολεμική μηχανή, ο Σένερ, όπως και άλλοι ερευνητές, θέλησε να διερευνήσει την πιθανότητα λειτουργικότητάς της.
Για το σκοπό αυτό, ο 13χρονος Καναδός υλοποίησε ένα πείραμα: τοποθέτησε έναν λαμπτήρα απέναντι σε τέσσερα μικρά κάτοπτρα. Κάθε κάτοπτρο κατεύθυνε την ακτίνα φωτός σε ένα σημείο εστίασης (“Χ”) σε ένα κομμάτι χαρτόνι. Η υπόθεση του Σένερ ήταν ότι η θερμοκρασία στο σημείο εστίασης θα αυξανόταν σταδιακά με την προσθήκη κάθε κατόπτρου.
Πραγματοποιώντας τρία πειράματα με λαμπτήρες 50 και 100 watt, ο Σένερ διαπίστωσε ότι η θερμοκρασία στο σημείο εστίασης όντως αυξανόταν σημαντικά με κάθε επιπλέον κάτοπτρο που συγκέντρωνε και κατεύθυνε την ακτινοβολία.
“Ενώ περίμενα αύξηση θερμοκρασίας,” δήλωσε ο Σένερ, “δεν ήμουν σίγουρος για το μέγεθος της. Τα αποτελέσματα του πειράματος με εντυπωσίασαν!”
Αποτελέσματα και διθυραμβικές κριτικές
Χρησιμοποιώντας λαμπτήρα 100 watt και χωρίς κάτοπτρα, η θερμοκρασία στο χαρτόνι έφτασε τους 27,2°C. Ο Σένερ άφησε το χαρτόνι να κρυώσει και πρόσθεσε ένα κάτοπτρο, κατευθύνοντας την ακτινοβολία προς τον στόχο. Η θερμοκρασία εκτινάχθηκε στους 34,9°C. Σταδιακά, ο Σενέρ αύξησε τον αριθμό των κατόπτρων. Με τρία κάτοπτρα, η θερμοκρασία στον στόχο έφτασε τους 43,3°C. Με τέσσερα κάτοπτρα, η θερμοκρασία εκτοξεύτηκε στους 53,5°C.
Ο Κλιφ Χο, ερευνητής του Sandia National Laboratories, εκφράζει τον θαυμασμό του για την “εξαιρετική αξιολόγηση των θεμελιωδών διαδικασιών” από τον Σενέρ. Ο Χο θεωρεί ότι, αν και το πείραμα δεν προσφέρει “κάτι σημαντικά νέο στην επιστημονική βιβλιογραφία”, τα ευρήματα “επιβεβαιώνουν τον βασικό νόμο της θερμοδυναμικής” (μεταφορά ενέργειας/θερμότητας).
Ο Θωμάς Χονδρός, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, χαρακτηρίζει τη δουλειά του Σένερ “ενδιαφέρουσα και καλά τεκμηριωμένη”. Θεωρεί ότι το πείραμα του Σένερ “θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση συζήτησης για μαθητές και φοιτητές”.
Η μητέρα του Σένερ, η Μέλανι, τον περιγράφει ως ένα παιδί που “πάντα ενθουσιαζόταν από την ιστορία, την επιστήμη και τη φύση” και “είχε δίψα για οποιαδήποτε εκπαίδευση και γνώση“.
Οι αρχαιοελληνικές επαναστατικές εφευρέσεις που διαμόρφωσαν τον παγκόσμιο πολιτισμό
