Δε γνωρίζουμε πως ήρθε η ιδέα να προταθεί στον Αϊνστάιν η προεδρία του Ισραήλ ωστόσο, αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι ο Αϊνστάιν δεν συναίνεσε στην πρόταση.
Ο Chaim Weizmann, ο πρώτος πρόεδρος του Ισραήλ, απεβίωσε στις 9 Νοεμβρίου 1952. Μετά από αυτό, το Υπουργείο Εξωτερικών ζήτησε βοήθεια για την εξεύρεση πιθανών υποψηφίων και ο πρέσβης στις Ηνωμένες Πολιτείες Abba Eban απευθύνθηκε στον Άλμπερτ Αϊνστάιν για να ρωτήσει αν θα σκεφτόταν να αναλάβει το ρόλο του προέδρου του Ισραήλ.
Ενεργώντας κατ’ εντολή του πρωθυπουργού Νταβίντ Μπεν Γκουριόν, ο Eban μετέφερε στην επιστολή του ότι η αποδοχή θα συνεπαγόταν τη μετεγκατάσταση στο Ισραήλ, την απόκτηση της ισραηλινής υπηκοότητας και, αναγνωρίζοντας τη σημασία της επιστημονικής συνεισφοράς του Αϊνστάιν, την εξασφάλιση της ελευθερίας να συνεχίσει τις επιστημονικές του αναζητήσεις. Ο Αϊνστάιν απάντησε στην πρόσκληση αυτή τόσο στα αγγλικά όσο και στα γερμανικά.
10 γυναίκες επιστήμονες που αποτέλεσαν καμπή στην ιστορία της ανθρωπότητας (ΒΙΝΤΕΟ)
Η ανταλλαγή επιστολών.
Επιστολή που προσφέρει στον Άλμπερτ Αϊνστάιν την προεδρία του Ισραήλ:
Πρεσβεία του Ισραήλ
17 Νοεμβρίου 1952
Αγαπητέ καθηγητά (Άλμπερτ) Αϊνστάιν,
Ο κομιστής αυτής της επιστολής είναι ο κ. David Goitein από την Ιερουσαλήμ, ο οποίος υπηρετεί τώρα ως υπουργός στην πρεσβεία μας στην Ουάσιγκτον. Σας μεταφέρει το ερώτημα που ο Πρωθυπουργός Μπεν Γκουριόν μου ζήτησε να σας μεταφέρω, δηλαδή αν θα αποδεχόσασταν την Προεδρία του Ισραήλ, αν σας προσφερόταν από την Κνεσέτ. Η αποδοχή θα συνεπαγόταν τη μετακόμιση στο Ισραήλ και τη λήψη της υπηκοότητάς. Ο Πρωθυπουργός με διαβεβαιώνει ότι υπό αυτές τις συνθήκες θα σας παρασχεθεί πλήρης διευκόλυνση και ελευθερία να συνεχίσετε το σπουδαίο επιστημονικό σας έργο από μια κυβέρνηση και έναν λαό που έχουν πλήρη συνείδηση της ύψιστης σημασίας των εργασιών σας…
Όποια και αν είναι η κλίση σας ή η απόφασή σας, θα ήμουν βαθύτατα ευγνώμων για μια ευκαιρία να μιλήσω ξανά μαζί σας μέσα στις επόμενες μία ή δύο ημέρες σε οποιοδήποτε μέρος σας βολεύει. Καταλαβαίνω τις ανησυχίες και τις αμφιβολίες που μου εκφράσατε απόψε. Από την άλλη πλευρά, όποια κι αν είναι η απάντησή σας, αγωνιώ να αισθανθείτε ότι η ερώτηση του Πρωθυπουργού εμπεριέχει τον βαθύτερο σεβασμό που μπορεί να τρέφει ο εβραϊκός λαός σε οποιοδήποτε γιο του. Σε αυτό το στοιχείο του προσωπικού σεβασμού, προσθέτουμε το συναίσθημα ότι το Ισραήλ είναι ένα μικρό κράτος στις φυσικές του διαστάσεις, αλλά μπορεί να ανέλθει στο επίπεδο του μεγαλείου στο μέτρο που αποτελεί παράδειγμα των πιο υψηλών πνευματικών και διανοητικών παραδόσεων που ο εβραϊκός λαός έχει καθιερώσει μέσω των καλύτερων μυαλών και καρδιών του τόσο στην αρχαιότητα όσο και στη σύγχρονη εποχή. Ο πρώτος μας Πρόεδρος, όπως γνωρίζετε, μας δίδαξε να βλέπουμε το πεπρωμένο μας μέσα από αυτές τις μεγάλες προοπτικές, όπως εσείς ο ίδιος μας έχετε συχνά παροτρύνει να κάνουμε.
Επομένως, όποια και αν είναι η απάντησή σας σε αυτή την ερώτηση, ελπίζω ότι θα σκεφτείτε γενναιόδωρα εκείνους που την έθεσαν και θα επαινέσετε τους υψηλούς σκοπούς και τα κίνητρα που τους ώθησαν να σας σκεφτούν σε αυτή την επίσημη ώρα της ιστορίας του λαού μας.
Με θερμές ευχές,
Abba Eban
Ο Αϊνστάιν για την απόφασή του να μην αποδεχθεί την πρόταση για προεδρία:
Είμαι βαθύτατα συγκινημένος από την προσφορά του κράτους μας του Ισραήλ (να υπηρετήσω ως πρόεδρος) και ταυτόχρονα λυπημένος και ντροπιασμένος που δεν μπορώ να την αποδεχθώ. Όλη μου τη ζωή ασχολήθηκα με αντικειμενικά θέματα, συνεπώς μου λείπει τόσο η φυσική ικανότητα όσο και η εμπειρία για να ασχοληθώ σωστά με τους ανθρώπους και να ασκήσω επίσημα καθήκοντα. Για αυτούς και μόνο τους λόγους θα ήμουν ακατάλληλος να εκπληρώσω τα καθήκοντα αυτού του υψηλού αξιώματος, ακόμη και αν η προχωρημένη ηλικία δεν έπληττε όλο και περισσότερο τις δυνάμεις μου. Ανησυχώ περισσότερο γι’ αυτές τις περιστάσεις επειδή η σχέση μου με τον εβραϊκό λαό έχει γίνει ο ισχυρότερος ανθρώπινος δεσμός μου, από τότε που απέκτησα πλήρη επίγνωση της επισφαλούς κατάστασής μας μεταξύ των εθνών του κόσμου.
Πηγές:
Αϊνστάιν, Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ,
The Einstein Scrapbook (Johns Hopkins University Press, 2002), Κρατικά Αρχεία του Ισραήλ
Διαδικτυακές πηγές
Ένα μυστήριο κτίριο προσπαθεί να ολοκληρωθεί από το 1882 – Η άγνωστη ιστορία του
