Ο ρεαλισμός κάθεται στη γωνία, ρίχνοντας επιφυλακτικές ματιές στον σουρεαλισμό, ο οποίος μόλις μπήκε μέσα φορώντας αταίριαστες κάλτσες, ένα μονόκλ και ίσως έναν αστακό στο κεφάλι του για καλό σκοπό.
Καθώς ανταλλάσσουν ματιές, βλέπουμε τη σύγκρουση δύο γιγάντων που – ας πούμε – βλέπουν τον κόσμο μέσα από εντελώς διαφορετικούς φακούς.
Πέπλα της αρετής και σκιές της αμαρτίας: Πώς η βικτωριανή Αγγλία γέννησε τη γοτθική λογοτεχνία;
Ρεαλισμός: Γνωρίστε το προσγειωμένο μεγαλύτερο αδελφάκι
Πηγή εικόνας
Ο ρεαλισμός είναι ο φίλος σας που τα έχει όλα μαζί, ο πραγματιστής, το γειωμένο μεγαλύτερο αδελφάκι που βλέπει τον κόσμο όπως είναι.
Γεννημένος τον 19ο αιώνα, ο ρεαλισμός πίστευε ότι η τέχνη πρέπει να είναι ένας καθρέφτης που αντανακλά την κοινωνία, με όλες τις όμορφες ατέλειες και τις συχνά σκληρές αλήθειες της.
Καλλιτέχνες όπως ο Gustave Courbet ζωγράφιζαν σκηνές της καθημερινής ζωής: εργάτες που ιδρώνουν στα χωράφια, έναν άνδρα που κρατάει μια φρατζόλα ψωμί, ανθρώπους που συγκεντρώνονται σε αμυδρά φωτισμένες παμπ. Δεν είχε λάμψη, αλλά ήταν όπως υποστήριζαν οι ρεαλιστές, πραγματική.
Το κίνημα αυτό προέκυψε ως απάντηση στον Ρομαντισμό, ο οποίος είχε την τάση να δραματοποιεί τα πάντα, τα σύννεφα, τον έρωτα τον θάνατο σαν έναν υπερβολικά συναισθηματικό μονόλογο. Οι ρεαλιστές σκέφτηκαν: «Αρκετά με τη θεατρικότητα! Οι άνθρωποι ζουν και εργάζονται σκληρά κι αυτό είναι άξιο τέχνης». Έτσι, στον ρεαλισμό, το οικείο, το καθημερινό έγινε μια μεγάλη μορφή της τέχνης.
Σουρεαλισμός: Ρεαλισμός με υπερδραστήρια φαντασία
Ο σουρεαλισμός που εμφανίστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα δεν ενδιαφερόταν να τηρήσει τους κανόνες της πραγματικότητας. Οι υπερρεαλιστές ενδιαφέτονταν βαθιά για τα όνειρα, το υποσυνείδητο και το να ζωντανεύουν το αδύνατο στον καμβά.
Δανείστηκαν λίγο ψυχολογικό ταλέντο από τον Φρόυντ (γιατί ποιος άλλος μπορεί να κάνει τα όνειρα να φαίνονται εξεζητημένα» και πουφ. Το κίνημα της υπερρεαλιστικής τέχνης γεννήθηκε.
Σουρεαλιστές όπως ο Σαλβαδόρ Νταλί πήγαν τα πράγματα σε ένα νέο επίπεδο παραδοξότητας. Στο έργο του Νταλί η επιμονή της μνήμης για παράδειγμα τα ρολόγια λιώνουν πάνω σε παράξενα τοπία σαν τυρί μια καλοκαιρινή μέρα.
Ο Ρενέ Μαγκρίτ, από την άλλη πλευρά μάς έδωσε έναν πίνακα με μια πίπα όπου έγραφε: «Αυτό δεν είναι πίπα», υπενθυμίζοντας στους θεατές ότι ένας πίνακας μπορεί να είναι απατηλός. Ο σουρεαλισμός απολαμβάνει το εξωπραγματικό, κάνοντας μας να κοιτάξουμε δύο φορές και να αναρωτηθούμε: «Είναι δυνατόν»;
Οπότε ο διάλογος ανάμεσα σ΄ αυτά τα κινήματα της τέχνης θα πήγαινε κάπως έτσι:
Ρεαλισμός: Τί είναι αυτή παραμόρφωση; Οι άνθρωποι θέλουν να δουν την αλήθεια της ζωής, όχι τα όνειρά τους στον καμβά.
Σουρεαλισμός: Μα αγάπη μου, τι είναι το πραγματικό χωρίς τη φαντασία; Η τέχνη πρέπει να προκαλεί να μπερδεύει και να απελευθερώνει, όχι απλώς να μιμείται.
Έτσι, την επόμενη φορά που θα βρεθείτε να κοιτάζετε έναν πίνακα και να αναρωτιέστε γιατί στο καλό λιώνουν τα ρολόγια ή γιατί τα βρώμικα, άγρια και ταλαιπωρημένα από τη ζωή χέρια ενός αγρότη φαίνονται τόσο γοητευτικά, να θυμάστε όλα είναι μέρος της μεγάλης, όμορφης συζήτησης που την αποκαλούμε τέχνη.
Διαβάστε περισσότερες εικαστικές ιστορίες:
Αγάπη ή υποχρέωση; Ένα αθέμιτο προξενιό πίσω από τον πίνακα του Pukirev
Οι απαρχές του Japonisme: Η επιρροή της ιαπωνικής αισθητικής στη δυτική τέχνη και τον σχεδιασμό
5 εικαστικά έργα που εμπνεύστηκαν από τον κόσμο της λογοτεχνίας
Ολυμπιακοί Αγώνες 2024: Ο Γάλλος σκηνοθέτης δεν αναπαράστησε τον «Μυστικό Δείπνο» του Ντα Βίντσι (;)
Εξερευνώντας τον Πανθεϊσμό στην ευρωπαϊκή τέχνη του 18ου αιώνα
Εξερευνώντας τον κοινωνικό αντίκτυπο του ρεαλισμού στην τέχνη
