Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου: Οι δέκα πιο πρόσφατοι νικητές, από τον χειρότερο στον καλύτερο

Και το Όσκαρ του καλύτερου… οσκαρούχου πάει στον…

Διαχρονικά υπήρξε ένα από τα βραβεία της Ακαδημίας που έστρεφε πάνω του τα φώτα της προσοχής, ακόμη και αν η απόκτησή του δεν σήμαινε πάντα και κατάκτηση της αθανασίας (ενδεικτικά, πόσοι θυμούνται σήμερα τον εξαιρετικό κατά τα άλλα F. Murray Abraham, νικητή για το «Αμαντέους» του Milos Forman, και πόσοι τον Peter O’Toole του «Λόρενς της Αραβίας» που προτάθηκε οκτώ φορές για το βραβείο αλλά δεν το κατέκτησε ποτέ;). Είναι και μία από τις κατηγορίες για τις οποίες ανοίγουν και ιντριγκαδόρικα ντιμπέιτ για νικητές κάποιων χρονιών, π.χ. ο Roberto Benigni για το «Η Ζωή Είναι Ωραία» το 1999 ήταν άραγε μια σωστή επιλογή δεδομένου του ανταγωνισμού από ονόματα όπως ο Tom Hanks και ο Edward Norton;

Το σίγουρο είναι πως όσοι κατορθώνουν να μπουν στη λίστα των νικητών, ασχέτως από το κατά πόσον ο θεσμός των Όσκαρ θεωρείται αξιόπιστος από τους εκάστοτε σινεφίλ ανά τον κόσμο, εντάσσονται και σ’ ένα νοητό καλλιτεχνικό πάνθεο. Και όσο και αν πάντα θα υπάρχει η μερίδα του κόσμου που παραπονιέται πως «δεν φτιάχνονται πια ταινίες όπως παλιά», γεγονός είναι πως κάθε χρονιά θα δούμε στο σινεμά μεγάλες ερμηνείες, είτε είναι περισσότερες είτε λιγότερες. Και αυτό αποδεικνύεται από όσους κατέκτησαν το χρυσό αγαλματίδιο στην κατηγορία του Α’ Ανδρικού Ρόλου τα τελευταία δέκα χρόνια. Ναι, υπάρχουν ποιοτικές διακυμάνσεις, κάποιες νίκες είναι πιο άξιες από μερικές άλλες, στην παρακάτω λίστα όμως σίγουρα ο κάθε θεατής θα έχει παρακολουθήσει τουλάχιστον έναν ρόλο που τον άγγιξε, που τον ενέπνευσε, που του έμεινε στη μνήμη. Ώρα λοιπόν να αξιολογήσουμε τους δέκα αυτούς νικητές σε αντίστροφη σειρά, από τον λιγότερο καλό στον πλέον αξιομνημόνευτο (μην ξεχνάμε πως μπαίνει και η υποκειμενική κρίση σε τέτοια θέματα), ελπίζοντας να ανοίξει και σχετική συζήτηση…

10. Rami Malek ως Freddie Mercury – Bohemian Rhapsody (2018)

Ναι, ο Malek μιμείται με ακρίβεια την άκρως χαρισματική σκηνική παρουσία του θρυλικού frontman των Queen στις σχετικές σκηνές… αλλά είναι αυτό αρκετό; Πέραν των άλλων προβλημάτων που είχα με το εν λόγω φιλμ όταν το είχα παρακολουθήσει (και όχι, δεν έχουν να κάνουν με τις κατηγορίες εις βάρος του Bryan Singer, διαχωρίζουμε την τέχνη από τον καλλιτέχνη, ειδάλλως θα είχα αποκηρύξει και τους «Συνήθεις Υπόπτους»), μου είχε προξενήσει αρνητική εντύπωση το πόσο μεγάλη ήταν η ποιοτική διαφορά στην ερμηνεία του Malek από τις σκηνές συναυλιών στις δραματικές σκηνές, με τις δεύτερες να εκπέμπουν μια αίσθηση αμηχανίας εκ μέρους του που δεν ταίριαζε με το μέγεθος της larger than life προσωπικότητας που καλούταν να υποδυθεί. Και, μπορεί να ακουστεί βαρύ, αλλά πιστεύω πως όλοι οι υπόλοιποι συνυποψήφιοι ήταν ανώτεροι εκείνη τη χρονιά. Βέβαια, για να τα λέμε όλα, δεν έχω παρακολουθήσει ακόμη και το «Mr. Robot» για να τοποθετηθώ πιο «ολιστικά» για τις δυνατότητες του οσκαρικού πλέον ηθοποιού…

9. Casey Affleck ως Lee Chandler – Μια Πόλη Δίπλα στη Θάλασσα (2016)

Μια λίγο περίεργη βράβευση, από την άποψη ότι μιλάμε για μια ερμηνεία εξαιρετικά εσωτερική, που δεν πρόκειται για το στιλ που αρέσει συνήθως στην Ακαδημία. Θυμάμαι πάντως πολλά εγκωμιαστικά σχόλια από τρίτους τότε που κυκλοφόρησε το φιλμ, ειδικά για την περίφημη σκηνή του διαλόγου με τη Michelle Williams που βοήθησε σίγουρα και την ίδια να προταθεί εκείνη τη χρονιά. Είναι σίγουρα ένα πορτρέτο ιδιαίτερο και πολύ προσεκτικό δεδομένης της τραγωδίας που βιώνει ο χαρακτήρας του Affleck, αλλά κατά τη γνώμη μου δεν κουβαλάει τη δυναμική εκείνη που συνδέεται με το εν λόγω βραβείο. Στην τότε πεντάδα προσωπικά είχα ξεχωρίσει τον Denzel Washington στα «Εμπόδια» (που δεν κυκλοφόρησαν καν στις ελληνικές αίθουσες!), όμως λόγω του ότι σαν ταινία είχε μικρότερο βεληνεκές δεν νομίζω ότι είχε ιδιαίτερες ελπίδες.

8. Will Smith ως Richard Williams – Η Μέθοδος των Γουίλιαμς (2021)

Εκ των υστέρων όλοι θυμόμαστε για άλλους λόγους τον Will Smith σε εκείνη την απονομή, η συγκεκριμένη του ερμηνεία όμως ήταν σίγουρα αξιόλογη, αποτελεσματική με έναν χαμηλότονο τρόπο, χωρίς υπερβολές. Ο ίδιος ο Smith βέβαια έχει υπάρξει και ακόμη καλύτερος στο παρελθόν (βλέπε «Κυνήγι της Ευτυχίας»), και ομολογουμένως τη χρονιά της νίκης του μπορεί και να μην ήταν ο καλύτερος της τότε πεντάδας, που περιλάμβανε μεταξύ άλλων και τον εξαιρετικό Benedict Cumberbatch στην «Εξουσία του Σκύλου». Μέτρησε αρκετά βέβαια το βιογραφικό στοιχείο του ρόλου που συνήθως προσθέτει πόντους στα Όσκαρ, όπως και η υψηλή δημοφιλία του ηθοποιού προτού λάβει χώρα το περιβόητο συμβάν με τον Chris Rock.

7. Gary Oldman ως Winston Churchill – Η Πιο Σκοτεινή Ώρα (2017)

Ιστορική προσωπικότητα με τεράστιο εκτόπισμα, πληθωρικά ξεσπάσματα, εντυπωσιακή μεταμόρφωση μέσω μακιγιάζ, τα δημοφιλή συστατικά ήταν υπερβολικά πολλά για να μη νικήσει εκείνη τη χρονιά ο Oldman, και όντως τα προγνωστικά επιβεβαιώθηκαν πανηγυρικά εκείνη τη βραδιά. Δεν είχε και ουσιαστικό ανταγωνιστή, μιας κι ένα τέταρτο αγαλματάκι για τον Daniel Day-Lewis θα φάνταζε υπερβολή ακόμη και για μια εξαιρετική ταινία όπως η «Αόρατη Κλωστή» και ο Timothee Chalamet απλά έδινε πρώτης τάξεως υποσχέσεις για μια δυνατή μετέπειτα φιλμογραφία. Η παρουσία του επί της οθόνης στο φιλμ του Joe Wright είναι πραγματικά σκέτη απόλαυση και ίσως και να αναβαθμίζει κάτι που αλλιώς θα είχε καταγραφεί στη συλλογική μνήμη ως ένα ακόμη ακαδημαϊκής κοπής ιστορικό δράμα. Είναι βέβαια και μια ερμηνεία ελαφρώς «ευκολάκι» για έναν ηθοποιό που κάποιες δεκαετίες πιο πίσω έκανε πιο αντισυμβατικές επιλογές, γι’ αυτό άλλωστε αγαπήθηκε από κοινό και κριτικούς και ας μην είχε προταθεί για Όσκαρ πριν το 2012.

6. Leonardo DiCaprio ως Hugh Glass – Η Επιστροφή (2015)

Είναι μια ερμηνεία που εκτιμήθηκε, και δικαίως, γιατί είναι σαν να επανεφεύρει τον κινηματογραφικό ηρωισμό σε ρεαλιστικά, «βρόμικα» πλαίσια, όμως έχω την εντύπωση πως έμεινε λίγο και στη μνήμη των σινεφίλ ως το Όσκαρ που απλά ήταν χρωστούμενο από προηγούμενες φορές (για τον «Λύκο της Wall Street» ή για το «The Aviator», για παράδειγμα), σε στιλ Al Pacino όταν νίκησε για το «Άρωμα Γυναίκας» το 1993. Βοήθησε και το ότι το φιλμ του Alejandro Gonzalez Inarritu ήταν από τα μεγαλύτερα φαινόμενα της ποπ κουλτούρας τη σεζόν που κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους (αρκεί να μετρήσει κανείς πόσες φορές παρωδήθηκε από τρίτους η σκηνή με την αρκούδα). Από τότε βέβαια αραίωσαν και οι εμφανίσεις του DiCaprio στη μεγάλη οθόνη σε σύγκριση με τον παλαιότερο, πιο παραγωγικό εαυτό του (επέστρεψε στα πράγματα τέσσερα ολόκληρα χρόνια αργότερα στο «Κάποτε στο… Χόλιγουντ» του Tarantino).

5. Eddie Redmayne ως Stephen Hawking – Η Θεωρία των Πάντων (2014)

Μπορεί μετά το «Κορίτσι από τη Δανία» να μην έκανε το «μπαμ» εκείνο που όντως θα τον καθιέρωνε ως το επόμενο μεγάλο ερμηνευτικό όνομα που θα τοποθετούταν δίπλα σε γίγαντες του χώρου, όμως το πορτρέτο του Hawking που φιλοτέχνησε άμεσα και συγκινητικά στο καλοφτιαγμένο φιλμ του James Marsh δικαίως τράβηξε την προσοχή και τον οδήγησε στην οσκαρική νίκη, «προσπερνώντας» στη στροφή τον Michael Keaton που απειλούσε με τον ρόλο του στο «Birdman ή (Η Απρόσμενη Αρετή της Αφέλειας)» ο οποίος έγινε δεκτός ως ένα πολύ δυνατό comeback για τον ίδιο. Ναι, είναι από εκείνους τους ρόλους που κανείς θα χαρακτήριζε αβανταδόρικους, ο καθένας όμως παρατηρεί στη συγκεκριμένη περίπτωση μια αφοσίωση που ξεπερνάει κατά πολύ το διεκπεραιωτικό και την επανάπαυση σε πιασάρικα μοτίβα.

4. Matthew McConaughey ως Ron Woodroof – Dallas Buyers Club (2013)

Κάποιοι μπορεί να μην το θυμούνται, όμως ο McConaughey για μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν ένας «σάκος του μποξ» των κριτικών λόγω των επιλογών του να εμφανίζεται κυρίως σε μάλλον χλιαρές ρομαντικές κομεντί με καθαρά εμπορική στόχευση, παρότι παλιότερα τον είχε συμπεριλάβει σε καστ του μέχρι και ο θρύλος του ανεξάρτητου αμερικάνικου σινεμά John Sayles. Με το «Killer Joe» το 2011 επισφραγίστηκε μια στροφή στην ποιότητα από τη μεριά του, που από βήμα σε βήμα τον οδήγησε και στο χρυσό αγαλματίδιο μέσα από έναν ρόλο με αρκετό δραματουργικό «ψωμί» και μια ερμηνεία γεμάτη ωμό συναίσθημα, με μερικά ξεσπάσματα που φτάνουν μέχρι και να στοιχειώσουν. Η αλήθεια είναι βέβαια πως ο ίδιος προς το παρόν δεν φαίνεται να διέγραψε κάποιο οσκαρικό μέλλον (δεν έχει προταθεί ξανά από τότε), αλλά τον σεβασμό των απανταχού σινεφίλ τον κέρδισε και ας έκανε μερικές ατυχείς καλλιτεχνικά επιλογές στη συνέχεια (όπως τον εντελώς αδιάφορο «Μαύρο Πύργο»).

3. Brendan Fraser ως Charlie – Η Φάλαινα (2022)

Ήταν το comeback που πολλοί επιθυμούσαν μετά και από τα όσα φανερώθηκαν για τα δύσκολα χρόνια που πέρασε εκτός βιομηχανίας θεάματος ο Fraser, και όσο και αν η ταινία δίχασε κυρίως στην Αμερική (προσωπικά έχω αρκετά θετική γνώμη, με κάποιες ενστάσεις), η πρωταγωνιστική της ερμηνεία γνώρισε σχεδόν καθολική αποδοχή. Πέραν της μελετημένης κινησιολογίας λόγω απαιτήσεων του ρόλου, πρόκειται για ένα συναισθηματικά φορτισμένο ρεσιτάλ, που φλερτάρει με την υπερβολή εσκεμμένα ακριβώς επειδή αφορά τις ακραίες διακυμάνσεις ενός ήρωα πολύ ταλαιπωρημένου από τη ζωή. Ο Fraser δεν ήταν απαραίτητα το ξεκάθαρο φαβορί, καθώς τα προγνωστικά θεωρούσαν αρκετά πιθανή και μια επικράτηση του Austin Butler ως Elvis Presley, που μάλλον θα πρέπει να περιμένει για τη δική του σειρά αργότερα.

2. Joaquin Phoenix ως Arthur Fleck/Joker – Joker (2019)

Μια από τις πιο πολυσυζητημένες ταινίες και ερμηνείες των τελευταίων ετών, και μια δικαίωση για έναν ηθοποιό που δεν φλέρταρε και λίγες φορές με το αγαλματίδιο στο παρελθόν. Δεν πρόκειται για παρόμοιο Joker με αυτόν του Heath Ledger, η προσέγγιση εδώ είναι πολύ πιο ξεκάθαρα ψυχολογική, οριακή μ’ έναν τρόπο που δεν θα το επέτρεπε μια μέση κόμικ περιπέτεια για τη μεγάλη οθόνη, κι εδώ ισχύει το ίδιο με τον Travis Bickle: αν στο τέλος της ταινίας ο χαρακτήρας γίνεται αντιληπτός ως ήρωας, κάτι χάθηκε στη μετάφραση, γιατί το φιλμ τοποθετείται ξεκάθαρα αρνητικά! Για να παραπονεθώ λίγο βέβαια, η απόφαση για σίκουελ μου φάνηκε υπερβολικά κυνική και κόντρα κάπως με το πνεύμα αυτής της δουλειάς. Αλλά δεν είναι καλό να προδικάζουμε…

1. Anthony Hopkins ως Anthony – Ο Πατέρας (2020)

Είναι που είναι όλο το ψυχογράφημα που συνθέτει βήμα προς βήμα ο Hopkins για τον χαρακτήρα του ένα μοναδικό απαύγασμα σοφίας ενός εκ των καλύτερων κινηματογραφικών ηθοποιών στα χρονικά (sic), έρχεται και αυτό το ξέσπασμα στο φινάλε και το τελικό αποτέλεσμα πραγματικά απογειώνεται στη στρατόσφαιρα. Πρόκειται για μια ερμηνεία που αναμετράται με το γήρας με τον πιο ουσιαστικό και καθαρτικό τρόπο, σαν ένα καθρέφτισμα που λειτουργεί παρόμοια και διαφορετικά για τον κάθε θεατή. Ίσως ήταν άσχημη στιγμή εκείνης της βραδιάς από μια άποψη που δεν τιμήθηκε η μνήμη του συνυποψήφιου Chadwick Boseman (εξαιρετικός στη «Θρυλική Μα Ρέινι»), όμως αξιοκρατικά μιλώντας, ο Hopkins ήταν ο κορυφαίος μιας πολύ δυνατής εκείνη τη χρονιά πεντάδας. Αν στη «Σιωπή των Αμνών» αναγνωρίστηκε επιτέλους ως ένας από τους μεγάλους της γενιάς του, στον «Πατέρα» απλά επιβεβαίωσε ότι πάντα άνηκε στους κορυφαίους της τέχνης του εν γένει.

Κείμενο: Πάρις Μνηματίδης (Lavart)