Το γράμμα της Μάργκαρετ Άτγουντ στον νεότερο εαυτό της: «Δεν ήμουν σαν τις συνομήλικές μου…δεν με πολυένοιαζε η γνώμη των άλλων»

H Μάργκαρετ Άτγουντ είναι μια λογοτεχνική δύναμη της οποίας η πεζογραφία χορεύει ανάμεσα στα πεδία του δυστοπικού και του οδυνηρά ανθρώπινου.

Είτε βρισκόμαστε στην ερημιά του εγγύς μέλλοντος του Oryx and Crake, είτε στην ανησυχητική κοινωνία του The Handmaid’s Tale, είτε στα ηθικά γκρίζα τοπία της ποίησής της, η φωνή της Άτγουντ είναι προφητική και οικεία.

Μερικά από τα βιβλία της Μάργκαρετ Άτγουντ (μεταφρασμένα στην ελληνική γλώσσα) που αξίζει να διαβάσετε:

Η φαγώσιμη γυναίκα
Η ιστορία της πορφυρής δούλης / Η ιστορία της θεραπαινίδας
Ανάδυση
Το άλλο πρόσωπο της Γκρέις
Ο τυφλός δολοφόνος
Οι δύσκολες στιγμες της ΕρμιόνηςΛέγοντας ιστορίες
Πηνελοπιάδα
Μάτι γάτας
Η κλέφτρα κίσσα
Συνομιλώντας με τους νεκρούς
Όρυξ και Κρέικ
Η διπλή ζωή της Τζόαν Φόστερ

Το γράμμα της Μάργκαρετ Άτγουντ στον νεότερο εαυτό της – Απόσπασμα από το βιβλίο «Γράμμα Στον Νεότερο Εαυτό Μου», της Jane Graham (ιδέα και επιμέλεια) (εκδόσεις KeyBooks) Μετάφραση: Ιλάειρα Διονυσοπούλου.

Το 1955 ήμουν δεκάξι και ζούσα στον Καναδά. Ήταν η εποχή του Έλβις Πρίσλεϊ, του ροκ εν ρολ, με τις φουσκωτές φούστες, τα σκαρπίνια, τους επίσημους σχολικούς χορούς και τα έξωμα φορέματα – παρότι ποτέ δεν μου πολυάρεσαν. Ίσως να ακουστεί παράξενο, αλλά στην τελευταία τάξη του σχολείου, μαζί με την παρτενέρ μου, τη Σάλι, εκπροσωπήσαμε το σχολείο μας ανοίγοντας τον διαγωνισμό Κονσούμερς Γκας Μις Χομέικερς. Έπρεπε να φτιάξουμε μια ψητή πατάτα στο γκάζι και να σιδερώσουμε ένα πουκάμισο με σίδερο γκαζιού. Δεν κερδίσαμε, αλλά πήραμε κάποια πολύ χαριτωμένα βραχιολάκια με γούρια.

Μια συμβουλή την οποία θα έδινα στον νεότερο εαυτό μου θα ήταν να έκανε μαθήματα για γραμματείς, ώστε να μάθαινε δακτυλογράφηση. Ακόμη δεν ξέρω να δακτυλογραφώ. Τον καιρό εκείνο οι σύμβουλοι επαγγελματικού προσανατολισμού είχαν μια μικρή λίστα με επαγγέλματα για τα κορίτσια – δασκάλα, νοσοκόμα, αεροσυνοδός και σύμβουλος οικιακής οικονομίας, δηλαδή κάτι ανάμεσα σε διατροφολόγο και μοδίστρα. Δεν ήθελα να κάνω τίποτε από αυτά, όμως κοίταξα τους μισθούς, μιας κι ήμουν παιδί που ενδιαφερόταν για το κέρδος, και διαπίστωσα ότι η σύμβουλος οικιακής οικονομίας έβγαζε τα περισσότερα. Έκανα, λοιπόν, μαθήματα κι έμαθα να ράβω φερμουάρ, όχι, όμως, και να δακτυλογραφώ.

Θα έλεγα στη δεκαεξάχρονη Μάργκαρετ να πάψει να ανησυχεί για τα μαλλιά της. Αυτά είναι και δεν γίνεται να αλλάξουν, τέλος! Στην πραγματικότητα, τα αποδέχτηκα αφού πάτησα τα τριάντα, έπειτα από αρκετούς αποτυχημένους πειραματισμούς.

Διάβαζα πολύ όταν ήμουν έφηβη, όμως έκανα κι άλλα πράγματα. Έραβα τα ρούχα μου κι ανέβαζα παραστάσεις κουκλοθέατρου στο σχολείο. Φτιάχναμε τις κούκλες και τα σκηνικά και κάναμε όλες τις φωνές. Ήμουν αρκετά πρωτοποριακή κι έβγαζα χρήματα. Καταλήξαμε να προσλάβουμε ατζέντη και να παίζουμε τα έργα μας σε παιδικά χριστουγεννιάτικα πάρτι. Επίσης έγραφα και τραγουδούσα σε μια όπερα βασισμένη στην οικιακή οικονομία και ήμουν στην ομάδα μπάσκετ. Την εποχή εκείνη δεν χρειαζόταν να είσαι πολύ ψηλή. Μου άρεσε να συμμετέχω παντού.

Όταν ήρθε η ώρα των σοβαρών εξετάσεων, άρχισα να γίνομαι πιο αγχώδης, ως έφηβη, αλλά όχι και τρομερά. Δεν αγχωνόμουν πολύ για τα αγόρια, αφού πάντα σκεφτόμουν ότι οι επιλογές είναι άφθονες. Μιλάμε για το στάδιο των σοβαρών δεσμών και της μόνιμης μονογαμίας, πριν από τον ερχομό του χαπιού. Δεν υπήρχε λόγος να ανησυχείς για το σεξ, γιατί δεν έκανες. Αυτό ήταν δεδομένο.

Στα δεκάξι άρχισα να γράφω. Μια φίλη μου με θυμάται να το ανακοινώνω στην καφετέρια του σχολείου. Μάλιστα, μου είπε αργότερα: «Ήσουν τόσο γενναία όταν είπες μπροστά σε όλους ότι θα γίνεις συγγραφέας». Όμως αυτό συνέβη απλώς και μόνο επειδή δεν ήξερα ότι δεν έπρεπε να το πω. Δεν ξέρω από πού πήγαζε η έμπνευσή μου. Δεν είχα πρότυπα και είχα παντελή άγνοια, όμως διάβαζα Χέμινγουεϊ, Όργουελ και πολλή επιστημονική φαντασία, καθώς και κλασικούς του δέκατου ένατου αιώνα στο σχολείο. Αγόρασα μάλιστα κι ένα βιβλίο που λεγόταν Writer’s Market και σου έλεγε πού μπορούσες να πουλήσεις τα κείμενά σου. Έλεγε πως τα αληθινά ρομάντζα έβγαζαν πιο πολλά χρήματα κι έτσι κατέστρωσα ένα σχέδιο να γράφω τέτοια για να κερδίζω χρήματα και τα βράδια να ασχολούμαι με τα αριστουργήματά μου. Αρχικά, δεν ήμουν καλή, όμως νόμιζα ότι είμαι, κι έτσι συνέχισα.

Εάν συναντούσα τώρα τον δεκαεξάχρονο εαυτό μου θα έλεγα μέσα μου: «Μα, από ποιον πλανήτη ήρθες;». Δεν ήμουν σαν τις συνομήλικές μου, γιατί μεγάλωσα κοντά στη φύση και δεν με πολυένοιαζε η γνώμη των άλλων. Ήμουν πολύ σαρκαστική, έλεγα όλο εξυπνάδες, έκανα πειράγματα, κορόιδευα τα πάντα. Οι φίλες μου κι εγώ θα μπορούσαμε να θεωρηθούμε πολύ σκληρές, ωστόσο αντιγράφαμε τη συμπεριφορά μας από τις ταινίες. Ένα μέρος του ανεξάρτητου τρόπου σκέψης μου προέρχεται μάλλον από τους γονείς μου. Ούτε η μητέρα μου ακολουθούσε την πεπατημένη και ποτέ δεν μου είπε ότι δεν μπορώ να κάνω ορισμένα πράγματα επειδή είμαι κορίτσι. Οι γονείς μου δεν χάρηκαν με την ιδέα μου να γίνω συγγραφέας, γιατί απορούσαν πώς θα έβγαζα χρήματα. Σκέφτηκα να γίνω δημοσιογράφος, όμως οι γονείς μου κάλεσαν στο σπίτι έναν φίλο δημοσιογράφο που μου είπε ότι θα κατέληγα να γράφω μόνο γυναικεία θέματα και νεκρολογίες. Έτσι, με απέτρεψαν επιτυχώς από αυτόν τον δρόμο. Μα δεν με ώθησαν προς τις φυσικές επιστήμες, όπως ήθελαν.