Πλημμύρες: Η ευλογία και η οργή της φύσης
Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας, οι πλημμύρες είχαν διττό ρόλο στο μωσαϊκό της ανθρώπινης ύπαρξης. Για ορισμένους πολιτισμούς, όπως οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, αυτές οι πλημμύρες ήταν ευπρόσδεκτες ως ευλογία, καθώς έφερναν τα ζωογόνα νερά του Νείλου, θρέφοντας τη γη και προσφέροντας γόνιμο έδαφος για πλούσιες σοδειές. Η ετήσια υπερχείλιση του ποταμού δεν ήταν απλώς ένα φυσικό γεγονός- ήταν ένα ιερό φαινόμενο που συντηρούσε ολόκληρους πολιτισμούς.
Ωστόσο, η ίδια δύναμη της φύσης που παρείχε τροφή και ευημερία σε κάποιους μπορούσε, με την ίδια ιδιοτροπία, να μετατραπεί σε προάγγελο καταστροφής και απελπισίας. Οι πλημμύρες, είτε προκαλούνται από έντονες βροχοπτώσεις, είτε από θυελλώδη κύματα καταιγίδων, είτε από τη διάρρηξη ισχυρών φραγμάτων, έχουν καταγράψει τη θέση τους στην ιστορία ως μερικές από τις πιο κατακλυσμιαίες φυσικές καταστροφές που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα.
Ποιος ήταν ο πρώτος αρχιτέκτονας στην ιστορία και τι γνωρίζουμε για αυτόν;
8 από τις πιο καταστροφικές πλημμύρες της ιστορίας
Το μέγεθος της πλημμύρας του Johnstown ήταν τόσο ισχυρό που έφτασε τη ροή του ποταμού Μισισιπή.
Johnstown της Πενσυλβάνια, λίγο μετά την πλημμύρα του 1889. Μετά από συνεχείς έντονες βροχοπτώσεις, το φράγμα του South Fork έσπασε, με αποτέλεσμα να πλημμυρίσει η πόλη του Johnstown από τα νερά της λίμνης Conemaugh.
Η καταστροφή ξεκίνησε λίγο μετά τις 3 μ.μ. της 31ης Μαΐου 1889, όταν ένα φράγμα που βρισκόταν στη λίμνη Conemaugh στην Πενσυλβάνια υποχώρησε μετά από αρκετές ημέρες ανελέητων βροχοπτώσεων. Το ρήγμα αυτό απελευθέρωσε περίπου 16 εκατομμύρια τόνους νερού, που γρήγορα μετατράπηκε σε έναν χείμαρρο λάσπης και συντριμμιών. Μία ώρα αργότερα, ο κατακλυσμός αυτός έπληξε το Johnstown με τη δύναμη ενός κολοσσιαίου χτυπήματος, κατεδαφίζοντας περίπου 1.600 κατασκευές και παρασύροντας τα πάντα στο πέρασμά του. Όταν τα νερά τελικά υποχώρησαν, περισσότεροι από 2.200 άνθρωποι είχαν χάσει τη ζωή τους και πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν ή έμειναν άστεγοι. Η καταστροφή αποδόθηκε στη συνέχεια στο ανεπαρκώς συντηρημένο φράγμα, το οποίο βρισκόταν υπό την ιδιοκτησία ενός κυνηγετικού και αλιευτικού συλλόγου. Παρ’ όλα αυτά, κανείς δεν θεωρήθηκε οικονομικά υπεύθυνος για την καταστροφή.
Η πλημμύρα του 1931 στην Κεντρική Κίνα Μπορεί να σκότωσε έως και 3,7 εκατομμύρια ζωές.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 1931, μια άνευ προηγουμένου καταστροφή εκτυλίχθηκε ως αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων της σημαντικής τήξης του χιονιού, των αμείλικτων βροχοπτώσεων και των επιπτώσεων επτά ξεχωριστών κυκλωνικών καταιγίδων. Η καταστροφή αυτή αποτελεί την πιο καταστροφική πλημμύρα στην ιστορία της Κίνας.
Μόνο κατά τον μήνα Ιούλιο, η κεντρική Κίνα γνώρισε βροχοπτώσεις ισοδύναμες με αυτές που συνήθως δέχεται σε ενάμιση χρόνο. Μέχρι τον Αύγουστο, οι ποταμοί Γιανγκτσέ, Κίτρινος και Χουάι είχαν όλοι σπάσει τα ανεπαρκώς συντηρημένα αναχώματά τους, κατακλύζοντας μια περιοχή μεγαλύτερη από το μέγεθος της Αγγλίας. Αρχικά, χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από πνιγμό κατά την αρχική φάση της πλημμύρας, αλλά πολύ μεγαλύτερος αριθμός υπέκυψε αργότερα στην εκτεταμένη πείνα και στο ξέσπασμα ασθενειών όπως η χολέρα, ο τυφοειδής πυρετός και η δυσεντερία.
Grote Mandrenke: Μια διαβόητη πλημμύρα
Η Grote Mandrenke προέκυψε από μια σφοδρή καταιγίδα στη Βόρεια Θάλασσα που κατέστρεψε τμήματα της Ευρώπης τον Ιανουάριο του 1362. Ο αρχικός αντίκτυπος της καταιγίδας έγινε αισθητός στην Αγγλία, όπου ένας χρονικογράφος περιέγραψε ως “μια ισχυρή βόρεια θύελλα που μαινόταν τόσο άγρια για μια μέρα και μια νύχτα, ώστε πλάκωσε δέντρα, μύλους, σπίτια και πολυάριθμους πύργους εκκλησιών”. Η καταστροφή ήταν ακόμη πιο σοβαρή στις Κάτω Χώρες, τη Γερμανία και τη Δανία, όπου ένα καταστροφικό κύμα καταιγίδας έσπασε σχεδόν κάθε ανάχωμα στο πέρασμά του. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι χάθηκαν από 25.000 έως 100.000 άτομα, ενώ αναφέρθηκε ότι 60 διαφορετικές ενορίες στη Δανία “καταπλακώθηκαν από τα νερά”. Σε άλλες περιοχές των Κάτω Χωρών, η διάβρωση που προκάλεσε η πλημμύρα αναδιαμόρφωσε μόνιμα την ακτογραμμή και οδήγησε στην εξαφάνιση ολόκληρων νησιών. Εκτός από άλλες καταιγίδες κατά τον Μεσαίωνα, η Grote Mandrenke έπαιξε επίσης ρόλο στον σχηματισμό ενός ρηχού κόλπου της Βόρειας Θάλασσας στις Κάτω Χώρες, ο οποίος είναι σήμερα γνωστός ως Zuiderzee.
4. Λίγες καταγεγραμμένες πλημμύρες μπορούν να συναγωνιστούν το μέγεθος εκείνης που συγκλόνισε την κοιλάδα του ποταμού Ινδού το 1841.
Η καταστροφή εκτυλίχθηκε τον Ιανουάριο του ίδιου έτους, με αφορμή έναν σεισμό που προκάλεσε μια τεράστια κατολίσθηση στις πλαγιές του Nanga Parbat, μιας κορυφής των Ιμαλαΐων που βρίσκεται στο σημερινό Πακιστάν. Η κατολίσθηση απέθεσε τόσο πολύ βράχο στον ποταμό Ινδό που εμπόδισε τη ροή του, σχηματίζοντας μια λίμνη που έφθανε σε βάθος τα 500 πόδια και εκτεινόταν για αρκετές δεκάδες μίλια. Όταν το φυσικό φράγμα τελικά έσπασε τον Ιούνιο, η λίμνη άδειασε με τον εκπληκτικό ρυθμό των 540.000 κυβικών μέτρων ανά δευτερόλεπτο, εξαπολύοντας ένα τεράστιο πλημμυρικό κύμα ύψους σχεδόν 100 ποδιών. Ο ακριβής αριθμός των θυμάτων δεν καταγράφηκε, αλλά η καταστροφή προκάλεσε καταστροφές σε αρκετές εκατοντάδες μίλια της κοιλάδας του Ινδού. Ολόκληρα χωριά εξαφανίστηκαν από το τοπίο και αναφέρθηκε ότι ένας ολόκληρος στρατός Σιχ 500 ανδρών παρασύρθηκε κοντά στην πόλη Αττόκ.
5. Ο πιο εμβληματικός ποταμός των Ηνωμένων Πολιτειών έγινε μάρτυρας της πιο καταστροφικής πλημμύρας
Την άνοιξη του 1927, έπειτα από μήνες αμείλικτων βροχοπτώσεων, ο κάτω ποταμός Μισισιπή φούσκωσε μέχρι το σημείο θραύσης του και έσπασε το σύστημα αναχωμάτων του. Η πλημμύρα κατέκλυσε περίπου 16 εκατομμύρια στρέμματα που εκτείνονται σε επτά πολιτείες από το Κάιρο του Ιλινόις έως τη Νέα Ορλεάνη. Οι μεγαλύτερες καταστροφές σημειώθηκαν στο Αρκάνσας, το Μισισιπή και τη Λουιζιάνα, όπου ο ποταμός βύθισε τεράστιες εκτάσεις γης, δημιουργώντας προσωρινά μια ρηχή θάλασσα πλάτους άνω των 75 μιλίων και καθιστώντας αναγκαία την εκκένωση χιλιάδων ανθρώπων με βάρκες. Όταν τα νερά υποχώρησαν τελικά αργότερα εκείνο το καλοκαίρι, τουλάχιστον 250 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και άλλo 1 εκατομμύριο άνθρωποι είχαν εκτοπιστεί από τα σπίτια τους – περίπου το ένα τοις εκατό του συνολικού αμερικανικού πληθυσμού εκείνη την εποχή.
6. Οι πολιτιστικοί θησαυροί της Ιταλίας υπέστησαν ένα καταστροφικό πλήγμα από αυτή την πλημμύρα το 1966.
Η καταστροφή ξεκίνησε στις 4 Νοεμβρίου, καθώς οι επίμονες βροχοπτώσεις προκάλεσαν την υπερχείλιση του ποταμού Άρνο, εξαπολύοντας 18 δισεκατομμύρια γαλόνια λάσπης στους δρόμους της Φλωρεντίας. Πολλές κατοικίες και επιχειρήσεις αφανίστηκαν, αλλά τα νερά έφτασαν επίσης σε αρκετές γκαλερί τέχνης και βιβλιοθήκες που φιλοξενούσαν ανεκτίμητα αντικείμενα της Αναγεννησιακής εποχής. Μόνο η Biblioteca Nazionale είδε 1,5 εκατομμύριο βιβλία να βυθίζονται. Σε άλλα σημεία της πόλης, ο κατακλυσμός προκάλεσε ζημιές σε 1.500 τοιχογραφίες, γλυπτά και πίνακες ζωγραφικής. Μετά την καταστροφή, μια ομάδα διεθνών εθελοντών, γνωστή ως “Mud Angels”, κατέβηκε στη Φλωρεντία για να διασώσει τους καμβάδες και τα χειρόγραφα. Ενώ οι ομάδες αυτές διέσωσαν με επιτυχία πολλά έργα τέχνης, η διαδικασία αποκατάστασης διήρκεσε δεκαετίες σε πολλές περιπτώσεις. Για παράδειγμα, η αποκατάσταση του “Μυστικού Δείπνου” του Τζόρτζιο Βαζάρι του 1546 ολοκληρώθηκε μόλις το 2016.
7. Δεν μπορούν να αποδοθούν όλες οι σημαντικές πλημμύρες της ιστορίας σε φυσικά αίτια.
Κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Σινοϊαπωνικού Πολέμου, τον Ιούνιο του 1938, οι κινεζικές εθνικιστικές δυνάμεις παραβίασαν σκόπιμα πολλά αναχώματα κατά μήκος του Κίτρινου Ποταμού σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν την προέλαση των εισβολέων ιαπωνικών στρατευμάτων. Η κινεζική στρατηγική αποσκοπούσε στο να παρεμποδίσει την πρόσβαση των Ιαπώνων σε μια ζωτικής σημασίας σιδηροδρομική γραμμή και να επιβραδύνει την κίνησή τους προς τα δυτικά. Ωστόσο, η συνέπεια ήταν μια περιβαλλοντική καταστροφή. Μόλις ο ταραχώδης ποταμός ανακατευθύνθηκε, παρέκκλινε της πορείας του και πλημμύρισε μια τεράστια έκταση 21.000 τετραγωνικών μιλίων που περιλάμβανε τις επαρχίες Χενάν, Ανχούι και Τζιανγκσού στην καρδιά της Κίνας.
Υπολογίζεται ότι 4 εκατομμύρια άτομα αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και 800.000 έχασαν τη ζωή τους λόγω πνιγμού, ασθενειών και πείνας, καθώς ο ανεξέλεγκτος κατακλυσμός συνεχίστηκε. Μια έκθεση της κινεζικής κυβέρνησης του 1940 ανέφερε: “Οι κάτοικοι που δεν πέθαναν στις πλημμύρες πεθαίνουν από τις κακουχίες. Όσοι ευτυχώς έμειναν ζωντανοί, προσπαθούν να ανασάνουν και στενάζουν από αγωνία”. Η καταστροφή συνεχίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του υπόλοιπου πολέμου, με την κινεζική κυβέρνηση να προσπαθεί αρχικά να αποδώσει τα σπασμένα αναχώματα σε ιαπωνικό βομβαρδισμό. Μόλις το 1947 μηχανικοί και εργάτες αποκατέστησαν με επιτυχία τον Κίτρινο Ποταμό στην αρχική του πορεία.
8. Οι ιστορικοί εξακολουθούν να παλεύουν με τις αβεβαιότητες σχετικά με την αιτία μιας από τις πιο σοβαρές φυσικές καταστροφές της Βρετανίας.
Η πλημμύρα ξεκίνησε το πρωί της 30ής Ιανουαρίου 1607, όταν ένα τεράστιο κύμα θαλασσινού νερού βύθισε περίπου 200 τετραγωνικά μίλια της νοτιοδυτικής Αγγλίας και της Ουαλίας, βυθίζοντας εντελώς τουλάχιστον 20 χωριά. Ένας αυτόπτης μάρτυρας περιέγραψε ότι είδε “τεράστιους και πανίσχυρους λόφους νερού, που έπεφταν ο ένας πάνω στον άλλο”, να προχωρούν με αξιοσημείωτη ταχύτητα στο έδαφος. Τέτοιες περιγραφές οδήγησαν ορισμένους ερευνητές να προτείνουν ότι οι πλημμύρες ήταν το αποτέλεσμα ενός τεράστιου τσουνάμι που προκλήθηκε από σεισμό. Ωστόσο, άλλοι υποστηρίζουν ότι ένα κύμα που προκλήθηκε από καταιγίδα σε συνδυασμό με μια ανοιξιάτικη παλίρροια είναι μια πιο αληθοφανής εξήγηση. Ανεξάρτητα από την προέλευσή της, η πλημμύρα είχε καταστροφικές συνέπειες για τις περιοχές με χαμηλό υψόμετρο γύρω από τη Μάγχη του Μπρίστολ, όπου εκτιμάται ότι χάθηκαν 2.000 ζωές. Στο Σόμερσετ, τα νερά κύλησαν 15 μίλια προς την ενδοχώρα, μετατρέποντας για λίγο τον διάσημο λόφο Glastonbury Tor σε νησί.
Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από το History
