Ο Μπέρτραντ Ράσελ (1872-1970) ήταν Βρετανός φιλόσοφος, λογικός και κοινωνικός κριτικός, γνωστός για τη βαθιά επίδρασή του στους τομείς της φιλοσοφίας, των μαθηματικών και του ακτιβισμού. Γεννημένος σε αριστοκρατική οικογένεια, η πρώιμη ζωή του Ράσελ σημαδεύτηκε από τραγωδία, καθώς έχασε και τους δύο γονείς του στην ηλικία των τριών ετών.
Παρά τις προσωπικές προκλήσεις που αντιμετώπισε, έγινε ηγετική φυσιογνωμία στο φιλοσοφικό κίνημα του λογικού θετικισμού.
Η συμβολή του Ράσελ στη φιλοσοφία ήταν εκτεταμένη, ιδίως στους τομείς της λογικής και της φιλοσοφίας της γλώσσας. Το πρωτοποριακό έργο του “Principia Mathematica”, το οποίο συνέγραψε με τον Άλφρεντ Νορθ Γουάιτχεντ, είχε ως στόχο να θεμελιώσει τα λογικά θεμέλια των μαθηματικών. Πέρα από τον ακαδημαϊκό χώρο, ο Ράσελ ήταν ένθερμος υποστηρικτής της ειρήνης και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Αντιτάχθηκε στον πόλεμο, συμπεριλαμβανομένου του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, και ήταν εξέχων αγωνιστής κατά των πυρηνικών όπλων κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Ως παραγωγικός συγγραφέας, ο Ράσελ συνέγραψε πολυάριθμα δοκίμια, βιβλία και άρθρα, ασχολούμενος με ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από την ηθική και την πολιτική έως τη θρησκεία και την εκπαίδευση. Η διαύγεια της σκέψης του και η προσήλωσή του στη λογική άφησαν ανεξίτηλο στίγμα στον πνευματικό διάλογο του 20ού αιώνα, γεγονός που του χάρισε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1950. Η κληρονομιά του Μπέρτραντ Ράσελ παραμένει ως φάρος της ορθολογικής έρευνας και της υπεράσπισης ενός καλύτερου, πιο δίκαιου κόσμου.
54 αποφθέγματα του Μπέρτραντ Ράσελ
1.Είδα μια μέρα ένα παιδί στο σχολείο να κακομεταχειρίζεται ένα μικρότερο αγόρι. Αγανάκτησα, αλλά μου απάντησε: «Οι μεγαλύτεροι με χτυπούν και εγώ χτυπώ τους μικρότερους. Είναι δίκαιο». Με αυτά τα λόγια συνόψισε την ιστορία του ανθρώπινου είδους.
2.Τρία πάθη, απλά, αλλά κατακλυσμιαία, εξουσιάζουν τη ζωή μου: Η λαχτάρα για αγάπη, η αναζήτηση της γνώσης και η αβάσταχτη θλίψη για τα βάσανα του ανθρώπινου είδους.
(η πρώτη φράση από την αυτοβιογραφία του)
3.Οι θρησκείες που καταδικάζουν την ηδονή των αισθήσεων, ωθούν τους ανθρώπους να αναζητούν την ηδονή της εξουσίας.
4.Η αναφορά ενός ηλιθίου για τα λόγια ενός ευφυούς ανθρώπου δεν μπορεί να είναι ακριβής, επειδή υποσυνείδητα μεταφράζει αυτό που ακούει σε κάτι που μπορεί να καταλάβει.
5.Μη φοβάσαι να έχεις εκκεντρικές απόψεις, γιατί κάθε άποψη που σήμερα είναι γενικά αποδεκτή, κάποτε ήταν εκκεντρική.
6.Τι κρίμα οι βλάκες να είναι τόσο σίγουροι και οι έξυπνοι τόσο διστακτικοί!
7.Απ’ ό,τι μπορώ να θυμηθώ, δεν υπάρχει ούτε μια λέξη στα Ευαγγέλια που να επαινεί την ευφυΐα.
8.Οι άνθρωποι γεννιούνται αμόρφωτοι, όχι ηλίθιοι. Γίνονται ηλίθιοι με την εκπαίδευση.
9.Αν στον κόσμο σήμερα υπήρχε ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων που επιθυμούσε τη δική του ευτυχία περισσότερο απ’ ό,τι επιθυμούσε τη δυστυχία των άλλων, σε μερικά χρόνια θα είχαμε έναν παράδεισο.
10.Δεν θα πέθαινα ποτέ για τα πιστεύω μου, γιατί μπορεί να είναι λάθος.
11.Είναι σπατάλη ενέργειας να θυμώνεις μ’ έναν άνθρωπο που συμπεριφέρεται άσχημα, όπως είναι να θυμώνεις με ένα αμάξι που δεν παίρνει μπροστά.
12.Κι αν ακόμα υπάρχει Θεός, αμφιβάλλω ότι έχει τη ματαιοδοξία να προσβάλλεται από αυτούς που αμφισβητούν την ύπαρξή Του.
13.Μια καλή ζωή είναι αυτή που εμπνέεται από την αγάπη και καθοδηγείται από τη γνώση.
14.Ένα από τα σημάδια επερχόμενου νευρικού κλονισμού είναι όταν πιστεύει κανείς ότι η δουλειά του είναι φοβερά σημαντική.
15.Είναι πιθανό η ανθρωπότητα να βρίσκεται στο κατώφλι μια χρυσής εποχής. Αν είναι έτσι όμως, πρέπει πρώτα να αποκεφαλίσουμε τον δράκο που φυλάει την πόρτα, και ο δράκος αυτός είναι η θρησκεία.
16.Πατριωτισμός είναι η προθυμία να σκοτώσεις και να σκοτωθείς για ασήμαντη αφορμή.
17.Λέγεται ότι ο άνθρωπος είναι λογικό ον. Σε όλη μου τη ζωή έψαχνα για στοιχεία που να το αποδεικνύουν αυτό.
18.Υπάρχουν δύο κίνητρα για να διαβάσεις ένα βιβλίο: το ένα είναι για να το απολαύσεις. Το άλλο, για να παινευτείς γι’ αυτό.
19.Δεν ξέρω γιατί, όμως κανένας δεν κουτσομπολεύει για τις αρετές των άλλων.
20.Επιστήμη είναι ό,τι ξέρουμε. Φιλοσοφία είναι ό,τι δεν ξέρουμε.
21.Θα πρέπει να σέβεται κανείς την κοινή γνώμη όσο χρειάζεται για να μην πεθάνει της πείνας και για να μην πάει φυλακή. Οτιδήποτε όμως περισσότερο απ’ αυτό είναι εθελοντική υποταγή σε μια περιττή τυραννία και πιθανόν θα παρεμποδίσει την ευτυχία με διάφορους τρόπους.
22.Η στέρηση κάποιων πραγμάτων που επιθυμείς, είναι απαραίτητο στοιχείο της ευτυχίας.
23.Δημοκρατία είναι η διαδικασία με την οποία διαλέγουμε αυτόν στον οποίο θα ρίξουμε το φταίξιμο.
24.Σε όλα τα θέματα, είναι υγιές, πότε-πότε, να κρεμάς ένα ερωτηματικό στα πράγματα που θεωρείς από καιρό δεδομένα.
25.Το να είσαι ικανός να γεμίσεις τον ελεύθερο χρόνο σου ευφυώς είναι το τελευταίο προϊόν του πολιτισμού και, προς το παρόν, ελάχιστοι άνθρωποι έχουν φτάσει σ’ αυτό το επίπεδο.
26.Η αίσθηση καθήκοντος είναι χρήσιμη στη δουλειά, αλλά προσβλητική στις προσωπικές σχέσεις. Οι άνθρωποι θέλουν να αρέσουν, όχι απλά να τους ανέχονται από παθητικότητα.
27.Μόνο ένας δειλός τολμάει να υπερηφανεύεται ότι δεν έχει νοιώσει ποτέ του φόβο.
28.Ο συλλογικός φόβος ερεθίζει το αγελαίο ένστικτο και τείνει να προκαλεί το μένος εναντίον αυτών που δεν θεωρούνται μέρος της αγέλης.
29.Ο άνθρωπος είναι ένα αδύναμο πλάσμα για το οποίο μόνο η υποταγή και η λατρεία είναι αποδεκτές. Η υπερηφάνεια θεωρείται αυθάδεια και η πίστη στην ανθρώπινη δύναμη ασέβεια.
30.Κανένας άνθρωπος ούτε ομάδα ούτε έθνος δεν μπορεί να ενεργήσει ανθρώπινα ή να σκεφθεί σωστά υπό το κράτος ενός μεγάλου φόβου.
31.Ο Αριστοτέλης θεωρούσε ότι οι γυναίκες έχουν λιγότερα δόντια από τους άντρες. Αν και παντρεύτηκε δυο φορές, ποτέ δεν του πέρασε από το μυαλό να επαληθεύσει αυτήν τη θεωρία ελέγχοντας τα στόματα των συζύγων του.
32.Η συνολική ποσότητα ανεπιθύμητου σεξ που ανέχονται οι γυναίκες είναι πιθανότατα μεγαλύτερη στο γάμο παρά στην πορνεία.
33.Ένα δυνατό μυαλό στα είκοσί του χρόνια μπορεί να ασχολείται με τα μαθηματικά, στα τριάντα με τη φιλοσοφία και στα σαράντα με την πολιτική.
34.Ο άνθρωπος, για την ευτυχία του, χρειάζεται όχι μόνο την απόλαυση κάποιων πραγμάτων, αλλά και ελπίδα, προσπάθεια και αλλαγή.
35.Για να είσαι καλός φιλόσοφος, πρέπει να αποκηρύξεις τη μεταφυσική, αλλά να είσαι καλός μαθηματικός.
36.Αγαπάμε αυτούς που μισούν τους εχθρούς μας, και αν δεν είχαμε κανέναν εχθρό, οι άνθρωποι που θ’ αγαπούσαμε θα ήταν ελάχιστοι.
37.Κάθε άνθρωπος, όπου πάει κουβαλάει μαζί του ένα σύννεφο από βολικές πεποιθήσεις, που κινούνται μαζί του σαν μύγες σε μια μέρα του καλοκαιριού.
38.Κάθε πρόοδος στον πολιτισμό έχει αποκηρυχθεί σαν αφύσικη όταν ήταν νέα.
39.Η περιφρόνηση της ευτυχίας είναι συνήθως περιφρόνηση της ευτυχίας των άλλων και είναι μια έντεχνη μεταμφίεση του μίσους προς το ανθρώπινο είδος.
40. Το κυνήγι της εξουσίας γεννήθηκε από τον φόβο. Εκείνος που δεν φοβάται τους ανθρώπους δεν έχει την ανάγκη να τους εξουσιάζει.
41.Στην Αμερική, όλοι έχουν την άποψη ότι δεν έχουν κοινωνικά ανώτερους, μιας και όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι, αλλά κανένας δεν παραδέχεται ότι δεν έχει κοινωνικά κατώτερους.
42.Είμαι πεπεισμένος ότι η εμμονή μας στη συνήθη γλώσσα στις προσωπικές μας σκέψεις είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην πρόοδο της φιλοσοφίας.
43.Η θεμελιώδης έννοια της Πολιτικής είναι η Ισχύς, όπως η Ενέργεια είναι η θεμελιώδης έννοια της Φυσικής.
44.Εξουσία είναι η επίτευξη προμελετημένων αποτελεσμάτων.
45.Πίστη: η ακλόνητη πεποίθηση για κάτι για το οποίο δεν υπάρχει απόδειξη.
46.Οι κακοί φιλόσοφοι μπορεί να έχουν κάποια επιρροή. Οι καλοί φιλόσοφοι ποτέ.
47.Αν όλοι αποκτούσαμε ως δια μαγείας την ικανότητα να διαβάζουμε τις σκέψεις των άλλων, φαντάζομαι ότι το πρώτο αποτέλεσμα θα ήταν η εξαφάνιση κάθε φιλίας.
48.Έχω μια Βίβλο πάνω σ’ εκείνο το ράφι. Αλλά την έβαλα δίπλα στον Βολταίρο. Δηλητήριο και αντίδοτο…
49.Η μεγαλύτερη πρόκληση για κάθε στοχαστή είναι να διατυπώσει ένα πρόβλημα με τέτοιο τρόπο, ώστε να επιτρέπει μια λύση.
50.Ο ρόλος του πατέρα στη σημερινή μικροαστική οικογένεια είναι πολύ μικρός, ιδιαίτερα αν παίζει γκολφ.
51.Η εργασία είναι δύο ειδών: πρώτον να αλλάζεις τη θέση ύλης επάνω ή κοντά στην επιφάνεια της γης σε σχέση με άλλη ύλη και δεύτερον να λες σε άλλους ανθρώπους να το κάνουν αυτό.
52.Η ανία είναι ένα ζωτικό πρόβλημα για τον ηθικολόγο, επειδή τουλάχιστον τα μισά αμαρτήματα της ανθρωπότητας οφείλονται στο φόβο γι’ αυτήν.
53.Το ζητούμενο δεν είναι η επιθυμία να πιστέψουμε, αλλά η επιθυμία να ανακαλύψουμε, το οποίο είναι το ακριβώς αντίθετο.
54.Με την εισαγωγή της γεωργίας, η ανθρωπότητα μπήκε σε μια μακρά περίοδο κακίας, μιζέριας και τρέλας, από όπου απελευθερώνεται μόλις τώρα με την ωφέλιμη χρήση των μηχανών.
Διαβάστε περισσότερα αποφθέγματα παρακάτω:
20 λυτρωτικά αποφθέγματα του Καρλ Γιουνγκ ελέγχουν το ασυνείδητό μας
11 αποφθέγματα του Ίρβιν Γιάλομ: «Αν θέλεις να αλλάξεις, πρέπει να είσαι πρόθυμος να νιώσεις άβολα»
10 σοφά αποφθέγματα του Ιπποκράτη για την ισορροπία του νου
13 αποφθέγματα από τους «βασικούς νόμους της ανθρώπινης ηλιθιότητας»
