Μαρία Ευθυμίου: «Η Ελλάδα όπου έζησα ήταν μεν φτωχή, αλλά είχε αξιοπρέπεια»

Συλλέξαμε αποφθέγματα από συνεντεύξεις της Μαρίας Ευθυμίου, ώστε να καταλάβουμε ότι η ιστορία δεν είναι απλώς μια καταγραφή όσων έχουν υπάρξει – είναι μια ζωντανή, αναπνέουσα οντότητα, την οποία όλοι κουβαλάμε μέσα μας.

Το να συνομιλήσει κανείς με την Μαρία Ευθυμίου, όπου διδάσκει στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, είναι σαν να ξεκινάει ένα ταξίδι στον χρόνο και στον εαυτό του. Δεν αφηγείται απλώς γεγονότα – τα ανασταίνει, σε τυλίγει με το ωμό συναίσθημα και το υπαρξιακό βάρος του τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Η προσέγγισή της είναι πρακτική, ένθερμη και βαθιά ενστικτώδης- σας τραβάει μέσα στην αφήγηση μέχρι να νιώσετε τον παλμό της ιστορίας μέσα στις δικές σας φλέβες.

Ντάριο Φο: «Οι λεγόμενοι «υγιείς» δεν εξεγείρονται ποτέ διότι δεν τους είναι χρήσιμο ή δεν τους βολεύει»

8 αποφθέγματα της Μαρίας Ευθυμίου

Ναι. Νιώθω ευγνωμοσύνη για το γεγονός ότι ζω, για το γεγονός ότι γεννήθηκα. Γι’ αυτό και τιμώ τα χρόνια μου, τα οποία και δεν κρύβω γιατί απλά είναι δικά μου ένα προς ένα. Είναι η δικιά μου Ιστορία.
Η Ιστορία μάς χαρίζει έναν καταπληκτικό συνδυασμό: πρώτα σου θυμίζει πόσο μικρός είσαι και πόσα μπορούν να συμβούν οποιαδήποτε στιγμή, εξελίξεις που δεν τις έχεις φανταστεί, οι οποίες μπορεί να σε παρασύρουν και, άμα θέλουν, να σε συντρίψουν.
Η Ελλάδα όπου έζησα ήταν μεν φτωχή, αλλά είχε αξιοπρέπεια. Δεν θα ξεχάσω ότι όταν ήμουν παιδί, όσο φτωχά κι αν ήταν τα νοικοκυριά, οι αυλές τους και οι μάντρες τους έλαμπαν και τα πεζοδρόμια ήταν πάντα ασβεστωμένα. Σήμερα, παρατηρούμε μια άκριτη αποδοχή ερεθισμάτων από το εξωτερικό, π.χ. μουτζουρώνοντας τοίχους και μνημεία.
Εξευτελίσαμε την εκπαιδευτική λειτουργία και δημιουργήσαμε με τα εύκολα Α στο δημοτικό, 20 στο γυμνάσιο και λύκειο και 5 στο πανεπιστήμιο, ένα υπέρογκο ποσοστό «αριστούχων» και «πτυχιούχων», υποβαθμίζοντας τα πτυχία μας από το δημοτικό μέχρι και το πανεπιστήμιο. Οι σημερινοί νέοι μας έχουν εν πολλοίς μεγαλώσει με παροχές, επώνυμα ρούχα, χαλαρή και μη απαιτητική «παιδεία», σ’ ένα κλίμα ασυδοσίας που υπηρέτησε η δική μου γενιά, η γενιά των γονέων τους, και ολόκληρη η νεοελληνική μεταπολιτευτική κοινωνία.
Είμαι άθρησκη, αλλά δεν είμαι άθεη. Θεωρώ ότι οι θρησκείες είναι κατασκευές του ανθρώπου που προσπαθούν να καλύψουν ανασφάλειες και επιθυμίες του. Ως τμήμα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, ωστόσο, τις σέβομαι και τις τιμώ. Πιστεύω σε μια ανώτερη δύναμη. Δεν την γνωρίζω, δεν μπορώ να την ορίσω ή να την περιγράψω. Θεωρώ τον εαυτό μου ασήμαντη μπροστά στο απέραντο.
Είναι πολλά τα κέρδη που αποκομίζει κανείς από τη μελέτη της Ιστορίας. Ακόμα και στην καθημερινότητά του. Κάθε φορά που συμβαίνει κάτι στη ζωή μου που μου φέρνει θλίψη, ένταση, απελπισία, συνεφέρνω τον εαυτό μου ανακαλώντας ιστορικά γεγονότα και δύσκολες περιστάσεις ούτως ώστε να φέρω την κατάσταση που έχω μεγαλοποιήσει στα μέτρα της.
Νομίζω ότι μπροστά σε αυτήν την εκτίναξη της θέσης της γυναίκας αρκετοί άνδρες νιώθουν δυσφορία και αμηχανία. Και γίνονται βίαιοι όχι πλέον επειδή αισθάνονται ανώτεροι από τη γυναίκα, αλλά ακριβώς επειδή εκείνη είναι ανώτερη από αυτούς. Κατά έναν παράξενο τρόπο, δηλαδή, αυτή η φρίκη εμπεριέχει νίκη του θύματος και ήττα του θύτη.
Καθημερινά ζω με την αίσθηση του θανάτου».