Καζαντζάκης: «Tίποτα γενναίο δεν μπορεί ο άνθρωπος να κάμει αν δεν υποτάξει τη ζωή του σ’ έναν Αφέντη»

Ίσως μια μέρα να συγκρουστούμε με το απόφθεγμα του Νίκου Καζαντζάκη: «Tίποτα γενναίο δεν μπορεί ο άνθρωπος να κάμει αν δεν υποτάξει τη ζωή του σ’ έναν Αφέντη» μα δε νομίζουμε πως αυτή η μέρα (σε φιλοσοφικό επίπεδο) έχει φτάσει.

Η προσωπικότητα του Καζαντζάκη είναι άκρως αγαπητή από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό όμως η ακαδημαϊκή ιστορία διαφέρει πολλές φορές από τη δημόσια. Αν και τα τελευταία χρόνια λαμβάνει έντονη κριτική για τις μεταφράσεις του ακόμη και θεωρίες για την ύπαρξη λογοκλοπής στο έργο του, συνεχίζει να προκαλεί ενδιαφέρον στον μέσο Έλληνα αναγνώστη το μεγαλύτερο μέρος των βιβλίων του και η – κοινώς αποδεκτή – εξαιρετική πένα του.

Νίκος Καζαντζάκης: «Αυτό που έχει σημασία γιε μου, δεν είναι να κάμεις το γύρο του κόσμου, είναι να…»

24 αποφθέγματα από την αγαπημένη πένα του Νίκου Καζαντζάκη

«Σκλάβος είναι αυτός που περιμένει να έρθει κάποιος να τον ελευθερώσει»: 12 αράδες του Έζρα Πάουντ

1. Θεός δεν είναι; Ό,τι του καπνίσει κάνει. Αν δεν μπορούσε να κάμει αδικίες, τι παντοδύναμος θα ’ταν;
2. Τι θα πει ευτυχία; Να ζεις όλες τις δυστυχίες. Τι θα πει φως; Να κοιτάς με αθόλωτο μάτι όλα τα σκοτάδια.
3. Δεν ξέρω αν πίσω από τα φαινόμενα ζει και σαλεύει μια μυστική, ανώτερη μου ουσία. Κι ούτε ρωτώ δε με νοιάζει.
4. Δεν είναι η λευτεριά πέσε πίτα να σε φάω. Είναι κάστρο, και το παίρνεις με το σπαθί σου. Όποιος δέχεται από ξένα χέρια τη λευτεριά, είναι σκλάβος.
5. Ο διάολος μπορεί και μπαίνει μονάχα στην Κόλαση, ο άγγελος μπορεί και μπαίνει μονάχα στην Παράδεισο. Ο άνθρωπος όπου θέλει!
6. Η αμαρτία πρέπει να ‘ναι ένα βουνό χοιρινό κρέας, να χωθείς μέσα, μια χαβούζα κρασί, να μπεις να κολυμπήσεις, κι όχι ένα μεζεδάκι!
7. Δεν πολεμούμε τα σκοτεινά μας πάθη με νηφάλια, αναιμικιά, ουδέτερη, πάνω από τα πάθη αρετή. Παρά με άλλα σφοδρότερα πάθη.
8. Δεν ελπίζω τίποτα. Δεν φοβάμαι τίποτα. Είμαι λέφτερος.
9. Ό,τι δεν συνέβη ποτέ, είναι ό,τι δεν ποθήσαμε αρκετά.
10. Μια αστραπή η ζωή μας… μα προλαβαίνουμε
11. Αυτό που θέλω ν’ αφήσω πίσω μου είναι ένα καμένο κάστρο. Τίποτ’ άλλο δε θέλω ν’ αφήσω.
12. Δε ζυγιάζω, δε μετρώ, δε βολεύομαι! Ακολουθώ το βαθύ μου χτυποκάρδι.
13. Η στερνή, η πιο ιερή μορφή θεωρίας είναι η πράξη.
14. Όλα μάταια, και μόνο η πράξη, σαν το κρασί, μας ξεγελάει και μας σηκώνει λίγο.
15. Η ευτυχία απάνω στη γης είναι κομμένη στο μπόι του ανθρώπου. Δεν είναι σπάνιο πουλί να το κυνηγούμε πότε στον ουρανό, πότε στο μυαλό μας. Η ευτυχία είναι ένα κατοικίδιο πουλί στην αυλή μας.
16. Δεν υπάρχει βαρύτερη τιμωρία από τούτη, να απαντάς στην κακία με καλοσύνη.
17. Ένα καράβι είναι το σώμα μας και πλέει απάνω σε βαθιογάλαζα νερά. Ποιος είναι ο σκοπός μας; Να ναυαγήσουμε!
18. Η ανώτατη αρετή δεν είναι νά’ σαι ελεύτερος, παρά να μάχεσαι για ελευτερία.
19. Να ‘σαι ανήσυχος, αφχαρίστητος, απροσάρμοστος πάντα. Όταν μια συνήθεια καταντήσει βολική, να τη συντρίβεις. Η μεγαλύτερη αμαρτία είναι η ευχαρίστηση.
20. Tίποτα γενναίο δεν μπορεί ο άνθρωπος να κάμει στον κόσμο, αν δεν υποτάξει τη ζωή του σ’ έναν Αφέντη ανώτερό του.
21. Η αιωνιότητα είναι ποιότητα, δεν είναι ποσότητα, αυτό είναι το μεγάλο, πολύ απλό μυστικό.
22. Γλίτωσα από την πατρίδα, γλίτωσα από τους παπάδες, γλίτωσα από τα λεφτά, ξεκοσκινίζω… Λευτερώνουμαι, γίνουμαι άνθρωπος.
23. Τι με ρωτάς για την καρδιά του αμαρτωλού; Εγώ κατέχω την καρδιά του ενάρετου, κι είναι όλοι οι δαιμόνοι μέσα.
24. Ο άνθρωπος βιάζεται, ο Θεός δε βιάζεται.

Νίκος Καζαντζάκης: Βρήκαμε το νόημα σ’ ένα απόσπασμα της «Ασκητικής»