Στον κόσμο της αρχαίας σκέψης, ο Ηράκλειτος αναδύεται ως ένας μοναχικός υφαντής της κοσμικής σοφίας.
Ο φιλοσοφικός αργαλειός του Ηρακλείτου ξετυλίγει τις εγκόσμιες ψευδαισθήσεις (έχουμε πολλές από δαύτες) που καλύπτουν την ύπαρξη. Σαν ένα ποτάμι σε διαρκή ροή, ο Ηράκλειτος υποστηρίζει ότι “Τα πάντα ρει»: “Δεν μπορείς να μπεις στο ίδιο ποτάμι δύο φορές”.
Ανάμεσα στους στωικούς στύλους της Εφέσου, ο Ηράκλειτος στέκεται, ένας στοχαστικός φρουρός, προσκαλώντας τους μαθητές να αποκρυπτογραφήσουν τους γρίφους που αντηχούν στους διαδρόμους του χρόνου. Τα παρακάτω απόφθεγματα είναι μια σταγόνα από το διασωθέν έργο του Ηράκλείτου.
Όταν ο Μέγας Αλέξανδρος συνάντησε τον Διογένη – Ο διάλογος που έμεινε στην «ιστορία»
37 αποφθέγματα του Ηρακλείτου
1. Αν δεν ελπίζεις, δε θα βρεις το ανέλπιστο, που είναι ανεξερεύνητο και απλησίαστο.
2.Δεν ξέρουν ούτε ν’ ακούν ούτε να λένε.
3.Όταν ακούν δεν καταλαβαίνουν και γι’ αυτό μοιάζουν με κουφούς. Σ’ αυτούς ταιριάζει η παροιμία: Παρόντες απουσιάζουν.
4.Γιατί δε σκέφτονται οι πιο πολλοί απ’ τους ανθρώπους, πάνω σ’ αυτό που συναντούν, ούτε κι όταν το μάθουν, το γνωρίζουν, αλλά το φαντάζονται.
5.Σ’ όλους τους ανθρώπους έχει δοθεί η αυτογνωσία και η σωφροσύνη.
6.Τα πέρατα της ψυχής δε θα βρεις προχωρώντας, όσο μακριά και αν σε φέρει ο δρόμος σου· τόσο βαθύ λόγο περιέχει.
7.Το αντίθετο συγκλίνει, και απ’ τις διαφορές (γεννιέται) η πιο όμορφη αρμονία, και τα πάντα γίνονται με τη διχόνοια.
8.Ο δρόμος που ανεβαίνει κι ο δρόμος που κατεβαίνει είναι ένας κι ο ίδιος δρόμος.
9.Συνδέσεις όλα κι όχι όλα, ομόνοια, διχόνοια, συμφωνία, ασυμφωνία: το Ένα γεννιέται απ’ όλα και από το Ένα όλα..
10.Του τόξου το όνομα είναι ζωή, αλλά το έργο θάνατος.
11.Δεν καταλαβαίνουν πως το διαφορετικό συνομολογεί με τον εαυτό του· αρμονία αντιθέτων εντάσεων όπως στο τόξο και τη λύρα.
12.Οι αθάνατοι είναι θνητοί και οι θνητοί αθάνατοι· αυτοί ζουν από το θάνατο εκείνων κι εκείνοι πεθαίνουν από τη ζωή αυτών.
13.Στην περιφέρεια του κύκλου η αρχή και το πέρας συμπίπτουν.
14. Ο αιώνας είναι ένα παιδί που παίζει, ρίχνοντας ζάρια· ενός παιδιού η βασιλεία.
15.Όλα τα κυβερνά ο Κεραυνός.
16.Αυτόν εδώ τον κόσμο, τον ίδιο για όλους, ούτε κανείς θεός ούτε άνθρωπος τον έπλασε, αλλ’ ήταν από πάντα και είναι και θα είναι αιώνια ζωντανή φωτιά, που ανάβει με μέτρο και σβήνει με μέτρο.
17.Θα ξεφύγει ίσως κανείς από το αισθητό φως, αλλά είναι αδύνατο να ξεφύγει από το νοητό. Ή, όπως λέει ο Ηράκλειτος, πως να κρυφτεί κανείς απ’ αυτό που δεν δύει ποτέ;
18.Ο δαίμονας για τον άνθρωπο είναι ο χαρακτήρας του.
19.Είναι δύσκολο να πολεμά κανείς την καρδιά του· γιατί αυτό που θέλει, το αγοράζει με ψυχή.
20.Οι πιο μεγάλοι θάνατοι έχουν την πιο μεγάλη μοίρα.
21.Ὁ Ἡράκλειτός φησι τοῖς ἐγρηγορόσιν ἕνα καὶ κοινὸν κόσμον εἶναι, τῶν δὲ κοιμωμένων ἕκαστον εἰς ἴδιον ἀποστρέφεσθαι.
22.Για τους ξύπνιους ένας και κοινός κόσμος υπάρχει, αλλά κάθε κοιμισμένος ξαναγυρνά στο δικό του ιδιαίτερο κόσμο.
23.Η φύση αγαπά να κρύβεται.
24.Γιατί ο ήλιος δεν μπορεί να υπερβεί τα όρια του, αλλιώς θα τον βρουν οι Ερινύες που βοηθούν τη δικαιοσύνη.
25.Γιατί μια είναι η σοφία: το να γνωρίζεις τη σκέψη που κυβερνάει όλα μέσα απ’ όλα.
26.Η πολυμάθεια δε διδάσκει να έχεις νου.
27.Αναζήτησα τον εαυτό μου.
28.Οι ανθρώπινες σκέψεις είναι παιχνίδια παιδιών.
29.Οι άριστοι προτιμούν το ένα από όλα, την αιώνια δόξα των θνητών. Αλλά οι πολλοί χορταίνουν σαν τα κτήνη.
30.Κάθε τι που έρπει εξουσιάζεται με χτυπήματα.
31.Την υπεροψία πρέπει κανείς να σβήνει περισσότερο παρά την πυρκαγιά.
32.Ο λαός πρέπει να μάχεται για το νόμο όπως ακριβώς για τα τείχη του.
33.Ο βλάκας μπροστά σε κάθε λόγο αγαπά να τρομάζει.
34.Για τους ανθρώπους δεν είναι το καλύτερο να γίνονται όσα θέλουν.
35.Τα μάτια και τα αυτιά είναι κακοί μάρτυρες για τους ανθρώπους που έχουν βάρβαρες ψυχές.
36.Ποτέ να μη σας λείψει ο πλούτος, Εφέσιοι, για να βγαίνει στη φόρα η πονηριά σας.
37.Ο πιο όμορφος κόσμος είναι σα σωρός σκουπίδια χυμένα στην τύχη.
Η ομοφυλοφιλία στην Αρχαία Ελλάδα: Υπήρχε; Αν ναι, πώς την αντιμετώπιζαν οι Αθηναίοι;
