Γιάννης Ρίτσος: «Τα ποιήματα που έζησα στο σώμα σου σωπαίνοντας»

Οι στίχοι του Ρίτσου συντονίζονται με υπαρξιακά θέματα, αποτυπώνοντας τον καθολικό αγώνα να αρθρώσουμε το ανείπωτο.

Ο ποιητής περιηγείται στο λαβύρινθο της ανθρώπινης συνείδησης, προσκαλώντας τους αναγνώστες να αντιμετωπίσουν το αίνιγμα τoυ έρωτα μέσα από το πρίσμα της γλώσσας. Η συντομία του ποιήματος διαψεύδει το βαθύ αντίκτυπό του, καθώς ο Ρίτσος χρησιμοποιεί επιδέξια τη λιτή αλλά υποβλητική γλώσσα για να προκαλέσει ένα πλούσιο μωσαϊκό συναισθημάτων.

Οι στίχοι του ταλαντεύονται μεταξύ του έντονα προσωπικού και του ευρύτερα οικουμενικού, θίγοντας θέματα όπως η αγάπη, η απώλεια, η κοινωνική αδικία και η ανθρώπινη κατάσταση. Η μοναδική φωνή του Ρίτσου συνδυάζει μια βαθιά αίσθηση ενσυναίσθησης με μια έντονη επίγνωση του ιστορικού πλαισίου στο οποίο έζησε, προσδίδοντας στην ποίησή του μια διαχρονική συνάφεια.

Η ποίησή του, που χαρακτηρίζεται τόσο από ελεύθερο στίχο όσο και από τυπικές δομές, παρουσιάζει μια αξιοσημείωτη ευελιξία στην έκφραση, που κυμαίνεται από την αυστηρή απλότητα έως τον περίπλοκο συμβολισμό.

Όταν ο Γιάννης Ρίτσος έγραψε ένα ποίημα για την κόρη του: «Κοιμήσου, κοριτσάκι. Είναι μακρύς ο δρόμος.»

Γιάννης Ρίτσος, Σάρκινος λόγος (ΙV)

Τα ποιήματα που έζησα
στο σώμα σου σωπαίνοντας,
θα μου ζητήσουν, κάποτε,
όταν φύγεις, τη φωνή τους.
Όμως εγώ δε θα ’χω πια φωνή να τα μιλήσω.

Γιατί εσύ συνήθιζες πάντα
να περπατάς γυμνόποδη στις κάμαρες,
κι υστέρα μαζευόσουν στο κρεβάτι
ένα κουβάρι πούπουλα, μετάξι κι άγρια φλόγα.

Σταύρωνες τα χέρια σου
γύρω στα γόνατά σου,
αφήνοντας προκλητικά προτεταμένα
τα σκονισμένα σου ρόδινα πέλματα.

Να με θυμάσαι – μου ’λεγες – έτσι·
έτσι να με θυμάσαι με τα λερωμένα πόδια μου·
με τα μαλλιά μου ριγμένα στα μάτια μου
– γιατί έτσι βαθύτερα σε βλέπω.

Λοιπόν, πώς να ’χω πια τη φωνή.
Ποτέ της η Ποίηση δεν περπάτησε έτσι
κάτω από τις πάλλευκες ανθισμένες
μηλιές κανενός Παραδείσου.