Η ηδονή αποτελεί εδώ και αιώνες αντικείμενο φιλοσοφικής συζήτησης. Απαγορεύτηκε μέσα στους αιώνες ποικιλοτρόπως, στον σύγχρονο κόσμο υμνήθηκε αλλά τελικά ποιες είναι οι συνέπειες;
Για τον Επίκουρο, τον αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο, η ηδονή ήταν το θεμέλιο μιας καλής ζωής , αλλά όχι με την απολαυστική, ηδονιστική έννοια που συχνά παρεξηγείται. Ο Επίκουρος υποστήριζε ότι η αληθινή απόλαυση δε βρίσκεται στην υπερβολή, αλλά στο μέτρο, στην απουσία πόνου και στην καλλιέργεια της ηρεμίας. Γι’ αυτόν, η ύψιστη απόλαυση ήταν η κατάσταση της «αταραξίας», ένας ήρεμος, ικανοποιημένος νους απαλλαγμένος από φόβο και περιττές επιθυμίες.
Όμως ο Επίκουρος δεν ήταν ο μόνος στον στοχασμό του για την ηδονή. Οι Στωικοί, με επικεφαλής προσωπικότητες όπως ο Σενέκας και ο Μάρκος Αυρήλιος, αντιμετώπιζαν την ηδονή με καχυποψία. Γι’ αυτούς, η ηδονή μπορούσε να είναι ένας επικίνδυνος αντιπερισπασμός, που οδηγούσε την ψυχή μακριά από την αρετή και τη σοφία. Για τους Στωικούς, ο στόχος δεν ήταν να αναζητήσει κανείς την ηδονή αλλά να την κατακτήσει, να παραμείνει αδιάφορος τόσο για την ηδονή όσο και για τον πόνο, επιδιώκοντας την εσωτερική δύναμη.
Ο Αριστοτέλης, από την άλλη πλευρά, αναζητούσε μια ισορροπία μεταξύ των δύο άκρων. Στα «Ηθικά Νικομάχεια» μίλησε για την «ευδαιμονία» την ευημερούσα ζωή ως τον τελικό στόχο της ανθρώπινης ύπαρξης, μια ζωή στην οποία η ηδονή έπαιζε ρόλο αλλά καθοδηγούνταν από τη λογική και την αρετή.
Μέσα από τον φακό αυτών των φιλοσόφων, βλέπουμε την απόλαυση ως κάτι περισσότερο από απλή αίσθηση. Είναι ένας δρόμος προς την ικανοποίηση, ο οποίος όμως απαιτεί σοφία, αυτοσυγκράτηση και βαθιά κατανόηση του τι σημαίνει να ζεις καλά.
10 αποφθέγματα για την ηδονή
«Δεν μεγαλώνει η σαρκική ηδονή μόλις πάψει η οδύνη που φέρνει η στέρηση απλώς διαφοροποιείται.»
Επίκουρος
«Οι άνθρωποι φαίνεται να απολαμβάνουν κάτι περισσότερο όταν ξέρουν ότι κάποιοι άλλοι έχουν αποκλειστεί από τη συγκεκριμένη απόλαυση.»
Russell Baker
«Οι άρχοντες έχουν ηδονές, οι φτωχοί έχουν χαρές.»
Μοντεσκιέ
«Όλα τα πράγματα που πραγματικά μ’ αρέσει να κάνω είναι είτε ανήθικα, είτε παράνομα, είτε παχυντικά.»
Alexander Woollcott
«Καμιά ηδονή δεν είναι κακό πράγμα αυτή καθ’ αυτή. Όμως ορισμένες ηδονές παράγονται με μέσα που επιφέρουν πολύ περισσότερες ενοχλήσεις παρά ηδονές.»
Επίκουρος
”Η πραγματική ευτυχία στηρίζεται στις αισθήσεις, και η αρετή δεν ικανοποιεί καμία από αυτές.»
Μαρκήσιος Ντε Σαντ
«Βουτηγμένος μέσα στις απολαύσεις, σταματάς να νιώθεις οποιαδήποτε ευχαρίστηση.»
Ταγκόρ
«Επειδή η ηδονή είναι εφήμερη ενώ η επιθυμία έχει διάρκεια, οι άνθρωποι πιο συχνά παρακινούνται από την επιθυμία παρά από την ηδονή.»
Gustave Le Bon
«Ήξερα κάποιον που έκοψε το κάπνισμα, το ποτό, το σεξ και τα βαριά φαγητά. Ήταν απόλυτα υγιής μέχρι την τελευταία στιγμή που αυτοκτόνησε.»
Johnny Carson
«Στην Αγγλία δεν έχουμε άλλη διασκέδαση εκτός από τα βίτσια και τη θρησκεία.»
Sydney Smith
Κωνσταντίνος Καβάφης: 8 ποιήματα ηδονής που δε θα ξεχάσουμε ποτέ!
